Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

TÜRKÇE TE 5. Max Planck Enstitüsü Yaşlanma Biyolojisi tarafından yapılan 7. bir araştırmada, başlangıçta daha uzun ve sağlıklı yaşamanın hangi genlerle ilişkili olduğu araştırıldı. Üç büyük toplumsal genomik veri seti analiz edildi ve bir milyondan fazla sübje de- ğerlendirildi. On bir genomik bölgenin daha uzun ömür, sağ- lik ve dayanıklılıkla doğru orantılı olduğu, beşinin ise sağlıklı yaşlanmayla asla ilişkili olmadığı bulundu. En önemli bulgu ise bu on bir genomik bölgenin demir metabolizmasını çalıştıran yani demir üreten genlerden oluştuğu oldu. Bu genlerin nor- mal çalışmamasının sağlıklı yaşlanmanın önünde önemli bir engel olduğu da böylece ispatlanmış oldu. Bu parçada geçen araştırmadan yola çıkı arak aşağıdakiler- den hangisine ulaşılabilir? A) Kandaki cemirin yüksek olması, bazı hastalıkların önlen- mesinde etkilidir. B) Sağlıklı yaşamla ilgili yapılan araştırmaların sonucu, bu ko- nuda yap lan önceki araştırmaları genelde çürütür. C) Kimi toplumlarda genetik özelliklerden dolayı insanlar uzun yaşar. Kandaki anormal demir metabolizasyonu, yaşla ilişkili has- talıklara neden olabilir. E) Demir eksikliğinin ortaya çıkardığı hastalıklar, hekimler ta- rafından önemsenmemektedir. ZDEBİR YAYINLARI

1. ve 2. soruları bu parçaya göre cevaplayınız. Sekiz basamaklı "hem" sentezinin herhangi bir basama- ğında bir engelleme olduğunda "hem" oluşamaz ve porfirin ara ürünleri vücutta çeşitli dokularda birikir. "Hem" maddesinin oluş basamakları üzerinde sekiz su çarkı bulunan bir akarsu olarak düşünülebilir. Her su çar- ki, "hem" ara ürünlerini, yani porfirinleri üreten bir hücresel fabrikadır. Akışı kontrol etmek için her su çarkının önüne bir bent kapağı konulmuştur. Çarkın dönebilmesi için her bent kapağı bir bekçi tarafından açılmalıdır. Bekçi bendi açamadığında suyun akışı kesilir ve su, çarkın arkasında birikerek taşar. Aynı şekilde, "hem" sentez metabolizma- si yolunda bent bekçileri, enzim olarak tanımlanan sekiz biyolojik katalizördür; bunlar metabolik basamaklarda ara ürünlerin kontrollü bir şekilde akışını sağlar. Eğer bir bent bekçisi "çark başında uyuyakalırsa", diğer bir deyişle, belirli bir enzim uygun şekilde işlevini yerine getiremezse (veya yoksa), "hem" sentezine giden yol engellenmiş olur ve en- gelin önünde porfirinler birikir. Bu yüksek miktardaki por- firinler, tam moleküler temeli bilinmesi de kirli işlere dalıp karın ağrısı ve nöropisikiyatrik belirtilere (Mary ve James'te görülenler gibi) neden olur. 1. Bu parçada "porfirin" hakkında; Nasıl oluştuğu II./Vücutta biriktiğinde hangi hastalıklara yol açtığı Vücudun hangi organında oluştuğu IV. Vücutta yetersiz üretildiğinde neler yapılması gerektiği bilgilerinden hangileri verilmiştir? A) I, II ve IV B) III ve IV D) I vell CN, III ve IV EI, II, III ve IV A Öğretici bir metindir. B) Benzetmeler yapılarak anlatım anlaşılır kılınmıştır. 3. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? Terimlere yer verilmiştir. Açıklayıcı öykülemeden yararlanılmıştır. Mecazlara yer verilmemiştir. og nITELIK

4 ve 5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Japonya, Çin'de yaygın olan Zen düşüncesi günümüzde Avrupa'da da etkili olmaya başlamıştır. Kelime anlamı "yu- varlak, parlak" demektir. Zen kelimesinin anlamının ya da Zen düşüncesinin kelime ve sözle anlatılamaz olduğuna inanılır çünkü anlatılırsa sınırları çizilmiş olur. Onlara göre Batı dinlerinin özünü berraklık ve tanımlanmış kavramla- ra dayalı açıklık oluşturur. Zen rahipleri bizim anladığımız manadaki kutsal kitapların öğütlerini bir övünme ve şatafat olarak kabul ediyorlardı. Kendilerini her zorluğa karşı eğite- rek alçak gönüllü davranmaya, alçak gönüllü olmaya çalı- şıyorlardı. Toplantılarına ve toplantılarındaki konuşmalarına "kaan" deniliyordu. Bu konuşma sırasında birbirlerinin zi- hinlerinden geçenleri öğrenmeye çalışıyorlardı. Onlara göre bilgiye dayanan düşünce basit bir kuruntudur. Asıl bilgi sezgidir. Sezgi, birçok devrelerden geçerek nefsini eğitmiş kimseyi erdemli yapar. Çok konuşan insan, çok bilen insan değildir. Bu nedenle karşılıklı konuşmalarında, üçüncü şa- hısların anlayamayacağı "saçma" kabul edebilecekleri bir biçimde konuşuyorlardı. Yaşamayı, her nefes alışverişini yudum yudum sayarak anlamaya çalışıyorlar, kelimelerin üzerindeki gerçeklere ulaşmayı düşünüyorlardı. 4. Bu metinde "Zen düşüncesine inananlarla ilgili olarak" aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A Sezgi ve bilgi kavramlarına bakışlarına B) Diğer kutsal kitapları nasıl değerlendiklerine CNasıl bir dil kullandıklarına fo D) Ibadet biçimleri ve mekânlarına E Hangi ülkelerde yaygın olduklarına 5. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A Öğretici bir metinden alınmıştır. B) Somutlaştırmalar yapılmıştır. C Kesinlik bildiren yargılara yer verilmiştir. D Benzetmelerle anlatım canlı hâle getirilmiştir. bil alıcıyı harekete geçirme işlevindedir. adniTELIK 116

50 CI- Bu kil ağı 1 Con (2015-YGS) (1) Fotoğrafın olmadığı dönemlerde duvar resimleri, kendi izlenimlerine veya görenlerin anlatımına, bazen de ha- yal gücüne dayanarak sanatçıların bir şehrin yahut bir nesnenin resmini yapmasıyla oluşurdu. (II) On sekizinci yüzyılda Anadolu'nun çeşitli yerlerinde eserler veren sa- natçılar evlerin, camilerin ve şadırvanların duvarlarına en çok Istanbul'u ve gemileri resmederdi. (III) Istanbul'un gü- nümüzde olduğu gibi o dönemde de güzelliğiyle bir çekim merkezi olması, sanatçıların resimlerinde onu işlemele- rinde başlıca etkendi. (IV) Deniz ve dolayısıyla gemi, de- nizden uzak yerlerde yaşayan Anadolu insanları için her zaman ilgi duyulan konuların başında gelirdi. (V) Ancak sanatçıların hayal gücü ve coşkuları İstanbul ve gemilerle sınırlı kalmadı ve bunlara ağaçlar arasında bir yel değir- meni, şırıl şırıl akan bir dere ve antik kent kalıntıları gibi konular da eklendi. Duvar resimlerine ilişkin bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- liştir? A FORMAL YAYINLARI A INFORMAL YAYINLARI *** INFORMAL YAYINLARI KA INFORMAL YAYINLARI K INFORMAL YAYINLARI KA INFORMAL YA A) I. cümlede, sanatçıların beslendiği kaynaklardan bah- sedilmiştir. BI. cümlede, ağırlık olarak nelerin konu edildiği belirtil- miştir. C) II. cümlede, sanatçıların konu tercihinin nedenine de- ğinilmiştir. DNV. cümlede, Anadolu coğrafyasının bu resimlere etkisi açıklanmıştır. E) V. cümlede, konularındaki çeşitlenme üzerinde durul- muştur. (2017-KPSS) 127

Porgarafın son durumu göjlenyor. 2. Şirin bir kötüden bahsediyoruz: Gargamel. Ya- Deluze, Edebiyat ve Yaşam adlı makalesinde "Şairler, şiirlerinde yalnızca kendi öykülerini anlatmazlar. Gerçi herkesin hayat öyküsü önemlidir ama şiir, öykü, roman kısaca sanat, kişinin yaşadıklarının toplamı değildir. Sanatçının ürettikleri, ancak şiir öznesinde benzerlerini estetik biçimde dile getirebildiği ölçüde sanat kapsamına girer. Sanatçılar, yaşadıkları acıları, sevinçleri, umutları, hayal kırıklıklarını bir halkı çağırmak için kullanırlar. Halkını var edemeyen ses, yitip gider oysa sanatçılar var olmak için üretirler. Bunun için dilde yeni kompozisyonlar dener, dili varyasyona uğratır, dili ve kendini sınır tanımama bağlamında yersiz yurtsuz ederler." diyerek sanata ve sanatçıya bakış açımızı derinleştirir. Bu parçada geçen altı çizili söz grubuyla anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisi olamaz? (A) Sanat eseri için deneyimler tek başına yeterli olmaz. UIT guble B) Sadece yaşanılanlara yer vermek sanat eserini güçlü kılmaz. Sanatın gerekleri yaşantıyla sınırlandırılamaz. 1000 16V intichid nitens Hayatın izdüşümü, sanat eserinin en önemli tamamlayıcısıdır. Yaşam EXYaşam öyküsünü esere yerleştirmek sanat için IPTA eksikliktir.

3. Güverteyi aydınlatan loş ışığın altında dört kişi vardır: Sa- ri saçlı bir kadın, çiğ et kokan bir kasap, kel bir profesör, pipolu bir delikanlı. Hepsinin ortak özelliği, son vapuru kaçırdıkları için uykulu kaptana beş lira vererek bu mo- torá atlamış olmalarıdır. Motor, karanlık bir denizde giderken her biri kendi içine kapanmış, farklı şeyler düşünmektedir. Esmer delikanlı az evvel ayrıldığı kız arkadaşını, profesör tramvayda oku- duğu bir makaleyi, kasap toptancının yolladığı son fatu- rayı düşünmektedir. Sarışın kadın, üşümüş olduğu için içeriye girer. İçeriye gi- rince yanık bir benzin kokusundan başı döner. Bir pen- cerenin önüne oturarak dışarıyı seyretmeye başlar. Çam- lica sırtlarında iki uçaksavarın hareketlerini izlerken arka arkaya hemen yakınından bir ateş böceğine benzeyen ışıltılar görür. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A) Varlıkları ayırt edici özellikleriyle ortaya koyma B) 3. kişili anlatım C) Olay içinde yaşatma D) Örneklerle düşünceyi inandırıcı kılma E) Hâkim anlatıcının bakış açısı

TEST Ste kullanıla PARAGRAFTA ANLAM-3 18. Her şeyin aynılaştığı dünyada, kültüre, doğaya buna ve insana dair olanın farklı yanlarını keşfetmek, dair anlatılar okumak bize yaşamın ayrıntılarını hatırlatması açısından önemli. Çünkü dünya küresel kapitalizmin, tüketim kültürüne yansımasıyla, aynı elbiselerden, aynı yemeklerden hoşlanan, yerel olanın kaybolduğu, masalların, mitlerin unutulmaya başlandığı, tadını kaybetmiş toplulukların yaşadığı bir yer hâline geliyor. Oysa dünyanın bin bir türlü hâli, anlatılması gereken, farklı topluluklara, doğaya, inanç biçimlerine, ritüel pratiklerine göre değişen öyküleri var. Bu parçadan hareketle Farklı toplulukların aynılaşması küresel gelişimi olgunlaştırır. II. Tüketime duyulan ilgi üretim alanında gösterilememektedir. III. Dünyada her şey birbirine benzer duruma gelmektedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A Yalnız I BYalnız II ir şiire doğ ikinci uz kalmışt koşullarında abilir. Anca vam etmes aşında olan bireysel bir eğildir. iiri hangi 1. Dive Il C) Yalnız III E) II ve III 19. Bir kavrama yakından bakmak büyüleyici ve öğreticidir. Ama soyut kavramları öğrenmek ya da öğretmeye çalışmak bazen meşakkatlidir. Duygular mesela. Bize aittir, belirtileri oradadır ama okton 20. Ç V FIN ŞİFRESİ

göre b i alışılm e kullan uşur. İşt oluşu benzerle oğruda Her ne ayan ay Orsa da mgeni lerde 19. Bir kavrama yakından bakmak büyüleyici ve öğreticidir. Ama soyut kavramları öğrenmek ya da öğretmeye çalışmak bazen meşakkatlidir. Duygular mesela. Bize aittir, belirtileri oradadır ama bunların farkına varmak, her birini adlandırmaktan, benzerlikleri ya da kaynakları üzerine kafa yormaktan ve bunları ifade edebilmekten geçer. Herkesin kişisel öğrenme ve öğretme deneyimleri ve bu ikisinin diyalektiği hakkında pek çok anısı vardır eminim. Mesela bir çocuğunuz olduğunda önce ona bir şeyler öğretmekten zevk alırsınız, sonra ama birdenbire her şeyi ama gerçekten her şeyi öğretmek zorunda olabileceğinizin korkusu ile yüzleşirsiniz. Birine her şeyi öğretmek ne demek ki? Neyse ki öyle yürümüyor işler. Çünkü bazı durumlarda kurmacalar, kitaplar ve filmler yardımımıza koşuyor. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Her çocuğun öğrenmeye ihtiyacı vardır. B) Maddi karşılığı bulunmayan kavramları öğretmek zordur. C) Tüm kitaplar ve filmler bir şeyi öğretme üzerine kuruludur. D) Öğrenme sırasında kimi zaman güçlükler yaşanabilir. E) Soyut kavramların başkasına aktarımı ancak sanat ürünleri ile olur. PARAGRAFIN ŞİFRESİⓇ 111

3. Birçok insan için penguenler özellikle yaptıkları hareketler sebebiyle sevimli, sempatik hayvanlardır. (1) Kıyıya çıkmadan önce su altındaki olası yırtıcıları yanıltmak için ne yöne gideceklerini tahmin edemeyeceğimiz zik- zaklar çizerek yüzerler. (II) Bir penguen için günün en riskli zamanı okyanusa girip çıktığı anlardır çünkü deniz aslanı, pars foku ve orka gibi düşmanları onları yakalamak için kıyılarda kol gezerler. (III) Okyanusta ne olduğu- nu bilmedikleri için suya çok yavaş giren penguenler kısa bacaklarından dolayı karada oldukça yavaş koşarlar. (IV) Okyanustan çıkarken kıyıdan koşarak kaçmak yerine kocaman sıçrayarak mümkün olan en uzak mesafeyi katetmeye çalışırlar. DIV Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden önceki cümlenin gerekçesidir? AYI C) I B) II OMAL DENEME 2

er nu e, da ut sü en V Bu sene yine şaşalı kitap fuarlarını geride bıraktık. Sosyal medya hesaplarımızdan İzmir Kitap Fua- n'na katılım iki milyonun üzerinde, Türkiye'nin en büyük kitap fuarına ev sahipliği yapan Denizli'de şair ve yazarlar rekor sayıda imza verdi, gibi yerel gazete haberlerini o kuşak senin bu kuşak benim eş, dost, akraba şairlerin geldiğim belli olsun, gö- rünmüş olayım, fotoğraflarıyla paylaştık. Görüntüye aldandığımızda her şairin bir baskıyı kısa sürede tüketmesi gerekir. Durum öyle mi peki? Elbette hayır. İki milyonun üzerinde katılımcının ziyaret ettiği söylenen İzmir Kitap Fuarı'nda satılan şiir kitabı sayısı nedir? Bu verilere bakıldığında ülkemiz okumuyor, savı ne kadar doğru? Ülkemizin oku- madığını dillendirmek yerine ülkemiz şiir okumuyor, demek sizce daha yerinde değil mi? Bu sözleri söyleyen biri aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilemez? A) Kültürel etkinlikleri takip eden B) Kültürel faaliyetleri önemseyen Kitap satışlarını araştıran D) Şiir okumayı sevmeyen E) Kültürel eleştirilerden kaçmayan at 161016 montables

11 Bu kadar büyük bir romancının bunca aradan sonra, hem de büyük tanıtımlarla ortaya çıkardığı şu kitaba bakın. Kim inanır bu romanın dünyanın en usta yazarlarından birinin yapıtı olduğuna? Bu parçada sözü edilen durum, aşağıdaki sözlerden hangisiyle ifade edilebilir? A) Ortada fol yok, yumurta yok. B) Dağ doğura doğura bir fare doğurdu. C) Olmayacak duaya amin dememeli. D) Sabun köpüğü gibi söndü. E) Dereyi görmeden paçaları sıvamışız.

sa k 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 t 1 3 1 f 1 1 1 1 1 1 1 1 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 T 1 3 1 1 4. Anadolu'da yemeklerin her birinin hoş, esprili isimler taşıdıkla- rını görürsünüz. "Sütlü Nuriye tatlısı, analıkızlı, alinazik, imam- bayıldı" bunlardan aklıma ilk gelenler. Tüm bunlar, Türk dilinin mahallî katkılarla ne denli zenginleştiğini gösteriyor. İngilizler bazı meyve ve çiçekleri yalnızca mavi ve kırmızı sıfatlarıyla bir- birinden ayırt ediyorlar. Oysa Türk dili yalnızca bir meyveyi dön- gel, beşbıyık, muşmula gibi birden fazla isimlerle yaşatıyor. Türk dilinin kıvraklığında işte bu benzetme, yakıştırma sanatının ve halkın hayal gücünün payı büyük. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Anadolu insanının yemek kültürünün çok gelişmiş olduğunu B) Anadolu insanının çok esprili oluşunun diline de yansıdığını C) Her dilin varlıkları isimlendirme biçimlerinin farklı olduğunu D) Bazı meyve ve sebzelerin yalnız Anadolu'ya has olduğunu E) Anadolu insanının katkılarıyla dilin zenginleşip güzelleştiğini

2. Şiirlerinin giriş kısmını ailesine duyduğu özlemden dolayı, özlem yüklü bir biçimde karşımıza çıkartı- yor. Girişlerde gözlerinizin dolmasının nedeni budur. Okuru adeta kendi iç dünyasına gönderir tekrar ge- tirir. Okur şiirlerinin her misrasında bir daha duygu- lanır. Aile özlemi çeksen de çekmesen de yaşamış kadar olursun. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir? A) Şiirlerinin içeriğini yaşadığı olaylardan mı seçi- yor? B) Şairin en büyük meziyeti olarak hüzünlü yazma- sını gösterebilir miyiz? C) Şiirlerindeki okufu etkileyen tarafı diğer eserleri- ne de yansımış mıdır? D) Şiirlerinin girişindeki büzün havasının nedeni ne- dir? E) Eserlerinde okuru etkileyen önemli unsurlar ne- lerdir? www.pelik

ORU OPER Yazıya dün olduğu gibi bugün de aynı dikkat, ilgi, incelik ve hay- retle bakıyorum. Dikkatim ilk gençliğimden beri aynı. Yazıyı ana ve şaşmaz yol belledim ben. Ona bağlılık ve onun yolunda ol- mak için gereken yaşantı inceliğini, bedel isteyen özgürlüğünü arayıp bulmaya özen gösterdim. Çevreme de bu umutla baktım. Mesela şair veya öykücü olarak belirmiş, yeteneği ile gelecek va- detmiş bir genç gördüğümde sevinir, içten içe verimlerini bek- lerim. Umar ve isterim ki ömür boyu o yolda yürüsünler, yazsın- lar, yazıdan hiç düşmesinler ve bu durum, geriden geleceklere miras kalsın. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Yazıya, eksilmeyen bir tutkuyla bağlı olduğunu B) Gençlerin yazarak özgürlüğe kavuşabileceklerini C)Yetenekli gençlerin elinden tutulması gerektiğini Umutsuzluğun, bir yazara asla yakışmayacağını EY Gençlikte başlayan ilgi ve dikkatlerin kalıcı olacağını 3. DÜ la lin

A rak Kafa Dengi 6. Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 Testi Tanınmış Amerikalı sosyal bilimci Immanuel Wallerstein, Halil İnalcık hakkında şu satırları yazmıştır: "Bugün dünya üniversitelerinde Hâlil İnalcık okunuyor ve okutuluyor. Onu dar anlamda bir tarihçi olarak düşünmek elbette yetersiz kalır. Bizzat tarih disiplinine sekil vermiş, kendi metodolojisini ve bilgi birikimini tarihçilik mesleğine kazandırmış bir kisi olarak İnalcık, bilim çevrelerinin üzerinde uzlaştığı seçkin bir isimdir Inalcık ekolüne mensup yüzlerce öğrenci, sadece birincil kaynakları kullanma, belge ve arşivleri inceleme yönünden değil, modern anlamda tarihe sosyoekonomik ve kültürel birçok cepheden bakabilme becerisini ondan öğrenmiştir." Bu parçada Immanuel Wallerstein'in Hâlil Inalcık hakkında söylediği sözlerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? Adının anıldığı bilim dalına yön verdiğine B) Birçok bilim insanı tarafından otorite olarak kabul edildiğine C) Öğrencileri klasik tarih incelemelerinin dışına sevk ettiğine Txiblelget D) Sadece bir tarihçi olarak nitelendirilmesinin yanlış olduğuna (0 E) Farklı açılardan da tarih biliminin incelenebileceğini gösterdiğine

-1 (25-34), Coğrafya-1 (35 Sosyal Bilimler-1 Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz. çizgi akta: 3. Kafa Dengi Yazılan her metin -türü ne olursa olsun- bir iç macera, içsel bir heyecan olarak yaşanmalı ve amaç mükemmele ulaşmak olmalıdır. Yazar öncelikle kendisi için yazmalı, PXEA) başka bir deyişle, metin önce yazarın kendisini tatmin etmelidir. Metni öncelikle kendiniz için yazsanız bile onu yayımladığınızda artık sizin kontrolünüzden çıkar; kimi, nasıl etkilediğinizi bilemezsiniz. Bu bakımdan yazmak, aynı zamanda paylaşmaktır; dolayısıyla yazara ciddi bir sorumluluk yükler. Bu parçada yazma eylemiyle ilgili anlatılmak istenen IQAT aşağıdakilerden hangisidir? A) Okura ulaşan bir eser, artık yazarın kontrolünden çıkmış demektir B) Bir eser, sağlam bir kalemden çıktıktan sonra okurla Dea buluşmalıdır. Eserini kusursuz oluşturan yazar, okuyucuya POSSET MANA HANDRAPRONS sunduktan sonra artık ona müdahale edemez. D) Okurla paylaşılmayan hiçbir eser ileriki bir zaman dilimine kendisini taşıyamaz. E) Bir yazar, eserini oluştururken onun başkaları tarafından mutlaka okunacağını bilmelidir. ANTI OM MOJAB 13MITAXXIO MIYAGA ARAYU DIAQIDARA BONO MAGAMA32A8 VANIB.