Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

22. Ana dili, her şeyden önce evde, aile bireylerinden öğrenilir. Ana baba ve kardeşler aracılığı ile elde edilen ilk verileri daha sonra değiştirmek oldukça zor, hatta bir ölçüde olanaksız gibidir. Vurgular, ağızlar, hatta nidalar bu yolla öğrenilir ve nesillere geçer. Dilin yanlış kullanılmasında, hatta yanlış yazılmasında da ailenin payı büyüktür. Ana dilini bu yolla öğrenen kişiler sadece dili değil aynı zamanda o dille oluşan bütün bir kültürü alırlar. Sonra yakın çevre işin içine girer. En sonunda da eğitim kurumlarının, öğretmenlerin, eğitmenlerin asli görevi toplum dilini aktarmak, öğretmek olur. Bu son aşamada ana dilinin resmî ve yazı biçimi öğrenilir daha çok. Bu parçada yazarın üzerinde durduğu konu aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Ana diline ailenin etkisi B) Ana dilinde eğitimin önemi C) Ana dilinin kültür taşıyıcılığı D) Ana diline etki eden etmenler E) Ana dili öğretiminde yaşanan sorunlar

örgütler cılar iç Bir kez daha sanki çilli bir çocuk mavi gözlerini kırpış- tırarak masum sözcüklerle soruyormuş gibi, insanın, dünyanın ahvalini soran adam: "Bu dünya insan için kâfiydi. Bu dünyada insan en güzel, en büyük, en bahtiyar mahluktu. O hâlde niçin sokakta çıplak çocuklar, aç gezenler, işsiz delikanlılar, titreşen köy- lüler, yalnız namazlarını ve torunlarını seven ihtiyarlar vardı?" diye sahiden merak eden adam. Ve zamanla eşitsizliklerin, zulmün, sınıf farkı olmaksızın insanın insana, hayvanlara ve tabiata yaptığı kötülüklerin üzüntüsünü, onları yapanlardan daha fazla duyan adam. Her şeyi duyan adam. Domatesin kırıldığı- nı, içinden birinin ona "hişt hişt" diye seslendiğini, hayatın seslerini, yazının sessizliğini duyan adam. Belagatlı konuşamadığı için, konuşmak istediği gibi yazan adam. Bazen de okumak istediği gibi yazan adam. Bu yüzden de masalsı, akışlı, büyüleyici, renk- li, yalın, içten, çocuksu, dalgın, sayıklar gibi, sakin, çığlık çığlığa, usulca, içinden, derin, şiirli yazan adam. Hem herkes için hem de hiç kimse için yazmış adam. Yalnızca yazmış adam. Yazmasaydı, belki başka bir yaşamı da olmayacak adam. "Dünyayı güzellik kurtaracak, bir insanı sevmekle başlayacak her şey." diyen biri, Lüzumsuz Adam sayılır mı hiç? Sait Faik Abasıyanık; edebiyatımız, dilimiz, denizimiz, ülkemiz, dünyamız, şiirimiz ve İstanbul için her zaman lüzumlu adam. Bu parçada tanıtılan yazarın nitelikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? Daima hayatın içinde var olan B) Çevresindeki her şeye duyarlılıkla yaklaşan CYYaşamın tüm sesini işitebilen DAayata karşı kayıtsız kalmayan Xalnız kalmaktan pek hoşlanmayan ocor

SORU 1. Bu soruya olumlu cevap vermek, sanat eserini ve bu arada do- ğal olarak edebî metni, bir işlevle sınırlamak olur. Bu sınırlama gayreti, sanat eserinin varlık sebebine ters düşer ve çok yönlü değer dünyasıyla uyuşmaz, Ancak edebî metin, tamamen böy- le olmasa bile, elbette ki okuyucuda bir izlenim bırakmak, bir anlayış, bir duyuş uyandırmak kısacası onda estetik yaşantı adı verilen bir hâlin ortaya çıkmasını sağlamak amacıyla düzenlenir. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söy- lenmiş olabilir? A) Edebî metnin yararlı olmak dışındaki en önemli işlevi sizce nedir? Sanatın değerler dünyası, sizce edebî metnin işlevini nasıl sınırlar? Ini anl Edebî metnin amacı, yalnızca estetik yaşantı uyandırmak mı- dır? D) Edebî değer kazanmış her metnin sanat eseri kabul edilme- si doğru mudur? Sizce bir sanat eserinin asıl varlık sebebi ne olmalıdır? 1 1 1 1 1 1 3. 1 1 1

in öner insan o 5ns nier Çevirmenler görünmezdir. Aslında bir yazarın kita- bının çevirisini okurken o yazarın cümlelerini değil, çevirmenin o cümleleri aktarmak için seçtiği keli- meleri, ifadeleri okuruz. Her çeviri bir yeniden ya- zım sürecidir. Çevirmen işin sonunda aslında yeni bir eser ortaya koyar. Her kelimenin çevirisi ayrı bir karar gerektirir. Bir kelimenin çeviri yapılan dilde birçok karşılığı olabilir. O kelimenin cümle içeri- sindeki, paragraf içerisindeki hatta bölüm ve kitap içerisindeki yeridir çevirmenin bir kelimeyi diğerine tercih etmesine neden olan. Bir kitabı birkaç farklı çevirmene verirseniz hepsinden birbirinden farklı çeviriler gelecektir. Bu anlamda, çevirmenin hem rolü hem de sorumluluğu çok büyüktür. Dikkatli okurların, çevirmenin altına girdiği işin değerinin farkında olduklarını düşünüyorum. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadan çıkarılabilecek bir yargıdır? A) Çeviri yapmanız için çeviri yapacağınız dile ait kelime grupları ve bir kelimeye ait tüm anlamları çok iyi bilmeniz ve o dile ait gramer bilgisine sahip olmanız gerekir. B) Çevirmen için ana dilinden sonra yabancı bir dil öğrenilmesi gerektiğinde alternatiflerin arasında en avantajlı dil İngilizcedir. Her şeyden önce çevirinin bir bilim dalı olduğu ve anlam biliminin bir alt başlığı olarak araştırmalara konu olduğu bilinmelidir. D) İyi bir metin çevirisi için elektronik ortamın sunduğu inanılmaz geniş olanaklardan yararlanılabilir ancak sınırsız içeriğine sonsuz bir güven duyulmamalıdır. Çeviri eserler de en az kaynak metin kadar önemli ve başlı başına bir eserdir, çevirmenler de ortaya koydukları ürünle bir yazara dönüşürler. 18. Gök kuhhanin äit

19. Yaratıcı yazıyı kalıplara sığdırmayı edebiyata edilmiş beri, okuduğu yapıtı Batı'dan aldığı akımlara, yöntem- büyük bir haksızlık olarak görmeye başladığımdan lere göre açıklamaya çalışan eleştiri anlayışından uzak durmayı da öğrendim. Edebiyatın da dışına düş- mek olarak gördüğüm bu yaklaşımın edebiyat yapıt- larını gerçekten anladığını da sanmıyorum. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisini an- latmak istemiştir? A) Bir yapıtın bir yazınsal türün bütün niteliklerini eksiksiz taşıyamayabileceğini B) Eser eleştirilerinde Batı'dan alınan kriterlerin de- ğil ulusal kriterlerin gözetilmesi gerektiğini C) Edebiyatımızda yetkin eleştirmen sayısının olduk- ça az olduğunu D) Edebiyat sahasında geniş bir birikime sahip ol- mayan birinin edebî yapıtları eleştirmesinin yan- lış olduğunu E) Roman ve öyküleri verili bir kalıba sığdırmaya ça- lışarak açıklamanın boşuna bir çaba olduğunu

3. 1. Günümüzde koleksiyon denince akla ilk gelen, pul koleksiyonculuğudur. N II. Bundan sonra para koleksiyonculuğu gelmektedir. III. Pul koleksiyonculuğu, yerli ve yabancı pullar şeklinde kategorize edilmektedir. IV. Çünkü en kolay bulunabilecek ve ucuz koleksiyon materyali puldur. V. Bu koleksiyonculuk da pul koleksiyonculuğunda olduğu gibi yerli ve yabancı paralar olarak ikiye ayrılır. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V ec KC po g S K 5.

(1) TUBITAK kriptoloji uzmanlarının yaptığı araştırmalarda dört hastalık ile genler arasındaki ilişki ortaya çıkarıldı Türkiye'de ilk defa insan genomunun dizilendiği araştırmalar yapıldığını açıklayan uzmanlar, Klippel-Feil sendromu olarak bilinen ve doğuştan gelen boyun omurgasındaki oluşum bozukluğuyla ilgili genin tespit edildiğini açıkladılar. (III) Genetik bir bozukluğun bulunup bulunmadığı ve türler arasındaki farklılıklar DNA parmak izi yöntemiyle belirlenebilmektedir. (V) Bunun yanında damarların kontrolsüz genişleme- si sonucu ortaya çıkan tümörler ile ilgili genetik tabanlı mekanizmaların aydınlığa kavuşturulduğu- nu ifade ettiler. Diğer iki hastalığın ise doğuş- tan gelen, kafa ve yüz bölgesinde ciddi oluşum bozukluklarına neden olan genler olduğunu bildirdiler. . Numaralandırılmış cümlelerin hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A)1 B) IV D) IV E) V

an, an- Onun Landir- mi uzun yorum ir baş- ne koy- lamak insan- kurabi- nu ger- nanla- ulardan la geti- türleri ansıtan irsiniz? rı sizce mi geçi- ni belir- dan et- ineler- taşıyor vreniz- 39 - 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Usta işi, hikâye ve romanlarıyla tanıdığımız Muzaf- fer İzgü'nün çocuk edebiyatımızda özgün bir yeri var- dir. (II) Gerek kendi yazdıkları gerek derlemeleriyle bu alanda seçkin örnekler vermiştir. (III) Yazdığı çocuk romanlarının o duyarlı ve insancıl dünyası, çocukların edebiyat tadı almaya başlamasında etkili olmuştur. (IV) Bülbül Düdük adlı çocuk romanı, büyük okurların da beğeniyle okuduğu bir başyapıt olarak ünlenmiştir. (V) Yazar çizgisini korursa çocuk edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olmaya devam edecektir. 39. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağı- dakilerden hangisi yanlıştır? P A) 1. cümlede, değişik türdeki eserleriyle yazın dün- yamızda farklı bir yer edindiği belirtiliyor. B) II. cümlede, eserlere dair bir beğeni ifade ediliyor. C) III. cümlede, yapıtların içeriğine dair bilgi veriliyor. DN. cümlede, sözü edilen eserin hitap ettiği kitle açıklanıyor. E) V cümlede, koşula bağlı bir öngörü dile getiriliyor. 40. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde- ki altı çizili bölüm çıkarılırsa cümle "nesnel" bir nite- lik kazanır? A) I B) II CIIL D) IV E) V D

TYT 37. Cenap Şahabettin büyük bir şairdi. Çok önemli bir ko- nuda yanıldı. Dilin değişmeyeceğini sandı, gezi yazıla- rinda kullandığı dili şiirlerinde kullanmaktan kaçındı. Türkçenin er geç egemen olacağına inansaydı ne olurdu? Cenap Şahabettin'in şiir dili öyle bir eskidir öylesine anlaşılmaz oldu ki bugün bu şiirleri yabancı bir şairin dizeleriymiş gibi çevirileriyle anlıyoruz. Bu da şiirlerindeki tadı yavanlaştırıyor. Bu parçadan, Cenap Şahabettin'le ilgili olarak aşa- ğıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) Edebiyatımıza farklı türlerde eserler kazandırdığı- na B) Şiirlerinde yabancı sözcükleri çok kullandığına C) Gezi yazılarında daha sade bir dil tercih ettiğine D) Şiirlerinde daha çok kişisel duyuları işlediğine E) Şiirlerindeki güzelliğin, dilin eskiliğiyle gölgelendi- ğine

33. italyan yazar Luigi Pirandello'nun hikâyelerinin hepsini okumadımsa da okuduklarımı beğendim diyebilirim. Oyunlarında yüksekten atmayı andırır bir hâli olan yazar, öykülerinde öyle değildir. Hikâye kişileri daha savunmak, izleyicileri düşündürmek ister. Bir gerginlik sıcak ve canlıdır. Oyunlarında hep bir görüşü vardır oyunlarında. Hikâyeleri hayatı yansıtan bir ayna gibidir. Kimi zaman dil açmazlarıyla karşılaşsanız da hikâyeleri okurken yine de keyif alıyorsunuz. Bu parçadan hareketle İtalyan yazarın hikâyeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Yaşamın içinden konular etrafında örgülendiği B) Kahramanlarının samimi ve candan olduğu CDilsel yönden eleştirilecek yönlerinin olduğu D) Yazarın kimi iletilerini barındırdığı E) Okura, yaşanmışlık duygusu verdiği

18.(1) Müzeler, tarihe tanıklık eden ve toplumsal bellek yaratan kurumlardır. (II) 18. yüzyılın ortalarında Avrupa'da, büyük ve görkemli kraliyet saraylarının müzelere dönüşmeye başlamasının nedeni de budur. (III) Devletin gücünün, toplumun kültür düzeyinin belirleyicisi olarak tanımlanan ve art arda açılan uluslararası müzeler; aynı zamanda ait oldukları devletlerin tarihinin de belgeleridir. (IV) Avrupa kıtasını ve Fransa'nın en önemli sarayı olarak yüzyıllarca ülkenin gücünün simgesi olan Paris Louvre Sarayı'nın 1793 yılında müze olarak yeniden tasarlanmaya başlanması ve müze kimliğine kavuşturulması, aslında Fransa ve tarihinin ne kadar da önemli olduğunun kanıtıdır. (M) Sanayileşen dünyanın sanatla kurduğu bağlara iyi bir örnek teşkil eden müzelere, modern mimarileri ve koleksiyonlarıyla değer biçilmiştir. t Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) II ima D) IV E) DE

acak cü E) V 20. Aşağıdakilerden hangisi "Yazının planı, metnin gidişatına nasıl bir katkı sunar?" sorusuna cevap vermektedir? A) Klasik anlatılar, kapalı yapı özelliği gösterir. Özellikle erken dönem ürünlerinde rastlanan bu anlatım tarzında yazar, okura fazla alan bırakmadan söylemek istediklerini bütünüyle dile getirir. B) Kült eserler, toplumca kabul gören yaygın görüşlerin ve toplumsal kodların yeniden, üstelik kolayca üretilmesine imkân tanır. Böylelikle okurun istendik davranışları kazanması, edebiyat aracılığıyla kolaylaşır. C) Kurmacalarda çoğunlukla ideolojik bir mutluluk tarifi verilir ve bu, herkesin hemfikir olduğu bir tarif biçiminde sunulur. Hâl böyleyken günlük hayattan farklı olarak iyi kahramanlar ödüllendirilip kötü kahramanlar cezalandırılır. D) Mutlu sonlar tüm dünyada önemsenir. Çünkü film ya da roman boyunca yaratilan heyecan, korku, endişe, merak, gerilim gibi duyguların tümü sonda yatıştırılır. Mutlu sonda ulaşılan denge, her zaman var olan egemen değer ve düşünce kalıpları uyarınca gerçekleşir. E) Girişte olaylar ve kahramanlar tanıtılır, gelişmede bu kahramanlar arasındaki çatışmaya yer verilerek çözülmesi gereken bir düğüm kurgulanır, sonuçta seyircinin zihninde soru işareti bırakmayacak bir kapanış sağlanır. Bu durum, anlatıya netlik ve kesinlik kazandırır. LIMIT YAYINLARI 5

D) IV. 5. Avrupa kıtasının değişik bölgelerinde, değişik tarihlerde farklı özellikler gösteren ve başlangıçta, dini propaganda yı hedefleyen romanesk mimari, 10. yüzyıldan başlayarak 12. yüzyıla kadar Avrupa sanatına yön vermiştir. E) V. Bu cümleden romanesk mimari ile ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisine ulaşılamaz? A Bölgelere göre farklı özellikler taşıdığına B) Avrupa sanatında önemli bir yerinin olduğuna C) 10-12. yüzyıllarda parlak dönemini yaşadığına D) Dünyaya Avrupa'dan yayıldığına Temelini dinsel düşüncenin oluşturduğuna TÜRKÇE

Füruzan'ın dil anlayışı sanat anlayışıyla paralellik gösterir. "Toplum için sanat" anlayışını benimseyen Füruzan sade bir dil kullanır. Füruzan'ın dili sade olduğu kadar çoğul okumalara da imkân sağlayan bir dildir. Monolojik söylemi, imgelerle örülü yapısı ise onu şiire yaklaştırmaktadır. "Füruzan'ın dilindeki şiirsellik Haydar Ergülen'in Ece Ayhan'ın öyküdeki kız kardeşidir." şeklindeki sözünde ifadesini bulur: Tesadüf değil elbette Füruzan'dan söz ederken bu usta şairlerin de aklıma gelmesi. Yoksulların onurunu koruyan bir öykücü olan Füruzan, benim için aynı zamanda sözcüklerin de onurunu koruyan bir şairdir. Aykırı ve hırçın ustamız, iyi ki öyledir. Ece Ayhan'ın Füruzan, hikâyeye saygınlık kazandırmıştır, demesi de boşuna değildir. Biri devlet dersinde öldürülen çocukların şairi, biri de hem parasız yatılı çocukların hem de öykücülüğümüzün onurunu büyüten bir usta. Füruzan'ı da eserlerindeki konuları, kaygıları ve yenilikçi tutumuyla en çok Ece Ayhan'a benzetiyorum. Gerçekten de sanki onun öyküdeki kız kardeşidir. 39. Bu parçadan hareketle Füruzan'ın eserleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Toplum yararına oluşturduğu B Imgelerden yararlandığı C) Siirlerinin Ece Ayhan'ınkine benzediği D) Fakirlere yer verdiği E) Şairaneliğe yer verdiği 40. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi Füruzan ile Ece Ayhan'ın benzeyen özelliklerinden biri değildir? A) Toplum için sanat anlayışıyla eser vermeleri B) Alanlarında usta kadın sanatçı olmaları C) Eserlerinde aynı konuları işlemeleri D) Eserlerine yansıttıkları endişeleri E) Yeniliğe açık yaklaşımları

22. Denemenin edebî bir tür olarak dünya edebiyatında öncülüğünü Fransız yazar Michel de Montaigne (1533-1592) yapmıştır. Onun Kalem Denemeleri ya da Denemeler adlı eseri, bu türün ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Montaigne'in denemeleri kilisenin yanlış bir uygulamayla belirli sınırlar içinde izin verdiği düşünce, bilgi, sanat üretimi anlayışına karşı bir tepki hareketi olarak doğdu. Onun denemeleri, herhangi bir dine, kitaba, kanuna, toplum kurallarına, geleneğe bağlı olmayan serbest düşünce alıştırmaları olarak ortaya çıktı. İnsan iradesinin acizliğinden yola çıkarak kötümser bir dünya görüşünü telkin eden Montaigne, daha sonraları epik üryen ve hümanist yaklaşımlara eğilim duymuştur. İngiliz yazar Francis Bacon (1561-1626), 1597'de denemelerini "Essays: Tokluk veren değil de daha çok tat veren tuz taneleri" olarak tanımlamıştır. O, farklı olmayan başlıklar seçmesine rağmen kıskançlık, zenginlik, diyalog, nesne ve durum değişiklikleri gibi kısa, öz, öğretici ve daha ciddi konulara eğilmiştir. Denemeler adlı kitabında daha çok felsefi düşüncelerini ortaya koymaktadır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Montaigne'in Denemeler adlı eserinin bu türün ilk örneği olduğuna B) Montaigne'in daha çok varlık ve bilginin bilimsel yönüyle ilgili konuları işlediğine C) Montaigne'in, denemelerini herhangi bir unsura bağlı kalmadan yazdığına D) Bacon'in, denemelerine Montaigne'den farklı olmayan başlıklar koyduğuna E) Bacon'ın denemelerinin didaktik ve ağırbaşlı olduğuna

k ki, dok- biri- imi, Dr. ve 'lü Ş- 7- k e 18. Rudgers Üniversitesinden bilim insanları, geniş kit- lelerce kabul edilen yere düşen yiyeceklerin 5 sani- ye içinde yerden alındığında güvenli olduğu görüşü- nü çürüttüler. Yere düşen bir gıdaya bakteri transferi olması, yerden ne kadar hızlı aldığınıza bağlı değil. Gıda bilimlerinde uzman olan Profesör Donald Sc- haffner; nem, yüzey tipi ve temas süresinin tümüy- le (cross contamination) çapraz bulaşma ile ilgili ol- duğunu keşfetti. Bakteri akışı bir saniyeden az süre- de başlıyor. Elde edilen bulgular Amerikan Mikrobi- yoloji Topluluğunun Applied and Environmental Mic- robiology dergisinde yayınlandı. "Popüler görüş olan 5 saniye kuralı, yiyecek yere düştükten sonra ça- bucak alınırsa güvenlidir çünkü bakterilerin transfer için zamana ihtiyacı vardır sanısına dayanıyor." diyor Schaffner. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Bakterilerce ele geçirilmiş bir yüzeye düşen reçel türü gıda, yüzeyden kısa sürede alınsa da güvenli değildir. B) Amerikan Mikrobiyoloji Topluluğu'nun başarısı, hiç ele alınmamış bir konuya değinmeleriyle gel- miştir. C) Gida bilimlerinde nem, yüzey tipi ve temas süresi, diğer ögelerden önce göz önünde bulundurulur. 1 B B D) Popüler görüş olan 5 saniye kuralı, çocukların kendi aralarında uydurduğu bir efsaneden doğ-B muştur. E Yiyecek yere düştükten sonra çabucak alınırsa güvenlidir, kuralı sadece kupkuru gıdalar için doğ- rudur.