Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

TYT Deneme Sınavı (04) 37. Bazı kuş türleri aylarca yere inmeden havada kalabiliyor. Bu süreçte beyinlerinin bir yarısı uyku durumunda, diğer yarısı ise uyanıkken uyku ihtiyaçlarını karşılayabildikleri düşünülüyordu. Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırma sonucu, bu düşünceyi destekler nitelikte. Bu araştırmaya göre bilim insanları, firkateyn kuşlarına beyinlerindeki elektriksel etkinliği görüntüleyen ve kafa hareketlerini izleyen cihazlar taktı. Veriler, firkateyn kuşlarının uçarken günde ortalama 41 dakika uyuduğunu gösteriyor. Bu süre karadaki uykularına göre çok kısa. Çünkü firkateyn kuşları karadayken günde ortalama 12 saat uyuyor. Havadaki uykuları kısa süreli uyuklamalar şeklinde. Yapılan araştırmada, kuşların uçarken beyinlerinin sadece bir yarısının ya da her iki yarısının uyku hâlinde olabileceği anlaşıldı. Beynin bir yarısının uykuda, diğer yarısının uyanık olduğu durumda, kuşların bir gözü de açık oluyor. Açık olan gözden gelen veriler beynin uyanık olan yarısı tarafından değerlendiriliyor. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Göçmen kuşlar uçuş sırasındaki uykusuzluklarını Karada telafi edebilmektedir. Tikkateyn kuşları, diğer göçmen kuşlara göre daha zun süre havada kalmaktadır. o B Gözleme dayalı tahminler, bilimsel çalışmalar sonucunda kesin verilere dönüşebilmektedir. D) Araştırmada firkateyn kuşlarının tercih edilme nedeni, havada uzun süre kalmaları olabilir. 5 E Teknolojik gelişmeler, hayvanları doğal ortamları içinde araştırma imkânı sunmaktadır. Kafa Dengi DMEVN 39. D ya iz ne ha ge O ya B -b O B D E 40. Gu er da ma ge

AKADEMI IMA 5. (1) Bir zamanların nadir bulunan pahalı, zenginlik gös- tergesi olarak kabul görmüş nesnesi ayna, tartışma götürmez bir toplumsal ağırlığa sahipti. (II) Bugünse Batı kentsel gelişiminin sıradan dekoratif unsurların- dan birine indirgendiği görülüyor. (III) Eser, aynanın tarih boyunca geçirdiği dönüşümü izlemeye, uygar- lık evriminin canlı damarlarından birine götürüyor okuru. (IV) Ticari bir mal olarak insan ilişkilerini nasıl etkilediği, kişinin kendi imgesiyle kurduğu ilişkiyi an- latıyor. (V) Bu yönüyle de, aynanın suretlerle ilişkisi, onu hâlen gizemli bir meta hâline getiriyor. Aynanın anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) cümlede aynanın eskiden zenginlik göstergesi olduğundan bahsediliyor. B) II. cümlede çağımız Batı Kentsel yaşamında ay- nanın dekor olduğundan söz ediliyor. C) III. cümlede parçada anlatılan kitabın okura etki- sinden bahsediliyor. DIV. cümlede aynanın insan ilişkilerini nasıl etkile- diği anlatılıyor. E) V. cümlede ayna ticaretinin bugünkü durumu an- latılıyor. TARTI

31 Değişik yazın türlerinde birçok yapıt oluşturmuştur. lik yapıtlarında geleneksel roman anlayışının çemberini kırmıştır. Yapıtlarıyla yirminci yüzyılın romanını yönlen- diren bir sanatçımızdır. Olayları, kişileri görünen kısım- larıyla yansıtmak yerine daha yorucu ve riskli bir anla- timla her şeyin içyüzünü yansıtma yolunu tercih etmiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçıyla ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yirminci yüzyıl romanında üslubunun yetkinliği ile öne çıkmıştır. Böyle bir bilgi geçmiyor.. B) Farklı türde ürünler oluşturmuştur. C) Klasik roman anlayışının uzağında yapıtlar oluştur- muştur peleket Wakurutak hhe ter MY nerden DY Olayların ve kahramanların daha çok gizli kalmış yönlerini yansıtmıştır. E) Yaşadığı çağdaki roman anlayışını yeniden biçim- lendirmiştir.

r ki 1 22. Gidenler gitti Alişim, A Boş kaldı ceketin sağ kolu... Hadi köyüne döndün diyelim, Tek elle sabanı kavrasan bile Sarı öküz gün görmüştür, Anlar işin iç yüzünü! Üzülme Alişim, sabana geçmezse hükmün Ağanın davarlarına geçer... Rifat Ilgaz'a ait bu dizelerden yola çıkılarak şairin sanat anlayışıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Cumhuriyet Dönemi'nde toplumcu şiir anlayışının temsilci- lerindendir. B) Sanatın bir form sorunu olduğunu savunarak iyi ve güzel şiir yazmaya çabalar. C) Emekçilerin sorunlarını, emek-sermaye çelişkisini ve ya- şamsal kaygıları konu edinir. D) Anlatımlarında söylev üslubuna özgü özellikler göze çarp- maktadır. E) Alışılagelmiş cümle anlayışından farklı yapıda cümleler kullanma eğilimindedir. PRAK

11. Son yıllarda çok sayıda kişi koruyucu ya da tedavi edici amaçlarla çeşitli bitkileri ve bitkisel ürünleri kullan- maktadır. Bunda, büyük bir yönlendirme gücüne sahip medyanın eksik bilgilendirmesi etkili olmuştur. Medyada yer alan bu eksiklik, doğal olan her şeyin zarar- sız olduğu şeklinde yaygın bir inanışa yol açmaktadır. Hâlbuki "Doğal olan her şey yararlıdır." düşüncesi yanlıştır. (V) Bitkiler profesyonel sağlık dünyasında yok sayılıp göz ardı edildiğinden potansiyel zararları da bilim- sel ortamlarda tartışılmamaktadır. (VI) Bitkilerin içerdiği yüzlerce çeşit bileşene bağlı olarak beklenmedik yan etkiler de gelişebilir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? ) A) IL B)-HIT chv D) V Ideal KONDISYON (E) VI

LİSANS x lle ilgi- ölçekte ha elecegi ma kanin tigina it kur- ehdit ne en Ba- ak Bir efsaneye göre S.T. Coleridge, kendi zamanına değin yazılmış her seyi oku- mus en son kişidir. Dediklerine göre a öldükten sonra artık tek insanlık bir yasam bakiyesinin baş edemeyeceği kadar kitap birikmiş. Oysa ondan çok once, ilk basılı sayfanın ilk matbaadan çıkmasından yalnızca yarım yüzyıl son- ra bile, yani 1500'de Avrupa'da sayısız kitap vardı Matbaa devrimi ile gelen toplu yazılı kaynak üretimi, ilk zamanlar çeşitlilikten ziyade başta kutsal kitap- lar ve eğitim materyalleri olmak üzere sınırlı bir ürün yalpazesinin örneklerini mümkün miktarda çoğaltmayı hedef- lemişti. Bilgi ve ve kitap pazarının hakim denklemi "En fazla satan, en fazla bası- Int. matbaanin daha emekleme çağın- da bile geçerliydi. Her şeye karşın, bu dönemde dahi milyonlarca farklı kitabın olduğu dev bir kütüphaneydi Avrupa. Yaşam boyu bir milyon kitap okuyabil- mek için bir insanın yetmiş yıl boyunca günde kırk kitap okuması gerekir. Ben bu kadar sürede bu sayıda çay içmeyi bile başaramadım ve bir kitap okuma- nin bir bardak çay içmekten çok daha fazla zaman aldığından eminim. Yine de her şeyi okumak, her şeyden ha- berdar olmak hevesinde bazı doyum- suz okurlara rastlarız. Bence böylesi bir okuma iştahı sınırsız bir entelektüel meraktan çok, dünyaya sığamayacak bir egoya işaret eder. Demek istediğim, bütün kitaplan okuyup her şeyi bilmek yüzyıllardır imkânsız. Bırakın bazı bilgi- leri başkaları yazsın ve okusun. Zihni- niz bir sürü ilgisiz bilginin genellemeler ve yanlışlarla dolu ansiklopedisi olaca- gina, ilginizi çeken bir bilginin kaynak 7- ar k LISANS 2019 13-15 sorulan aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. kitabi olsun. YEDİİKLİM 13 Hal 1.5 Fizik 1.5 kimya 2 Mat Donenome 1 14. Bu parçadan hareketle aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Avrupa'da matbaa devrimiyle gelen toplu yazılı kaynak basımı XV. yüz- yılın ortalarında başlamıştır. B) Matbaa devriminin ilk dönemlerin- de, belli materyallerin kopya sayısı- nın olabildiğince artırılması C) Okuma materyalleri basımında etki- li olan temel dinamik, matbaa dev- riminin başından beri kitlesel talep olmuştur. Coleridge'in matbaa devrimine de- ğin üretilmiş tüm bilgi kaynaklarını okumuş olması bile imkânsızdır. EX Avrupa kütüphanelerindeki kitap- ların çeşitliliği matbaa devriminden sonra fark edilir bir oranda azalmış- tır.

ı kü hep Cev. üfu bir pa- ? ini i gi en 2. Siyaset ve idare hayatımızda başlayan Batı eğilimli Tanzimat hare- keti, bütün düşünce ve edebiyat hayatımızda kendini göstermek- ten geri kalmamış; Batı diye de Fransa örnek alınmıştır. Fransa ile ilişkiler kurmak, onun dilini, edebiyatını öğrenmek suretiyle, edebi- yatımızın darlığını, kuruluğunu kavramak ve onun baskısından kur- tulmak mümkün olacaktı. Böylece sanat ve edebiyat reformu, si- yasal ve sosyal reformla birlikte kendini gösterdi, ilk ağızda çeviri işine hız verildi. Çevrilen eserlerin isabetle seçildiği, çevirilerin ba- şarılı olduğu elbette söylenemez. Ama böyle de olsa yeni görüşler getirmesi ve yazarlara yeni örnekler vermesi bakımından bu çevirile- rin önemi yadsınamaz. Bu parçadan Tanzimat Dönemi'yle ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine ulaşılabilir? A) Eski edebiyat anlayışı tamamen terk edilmiştir. B) Edebiyatımızda Batı'yı esas alan gelişmeler yaşanmıştır. C) Yapılan çevirilerle Batı edebiyatının seviyesi yakalanmıştır. D) Sanatçılar, siyasal ve toplumsal baskıya maruz kalmıştır. E) Devlet eliyle desteklenen bir edebiyat ortamı oluşmuştur. 87

6. İlki muhtemelen anne karnında yaşanan hıçkırığın temel sebebi, nefes alırken kullandığımız kasların aniden seri bir şekilde kasılması. Göğüs kasları denilen bu kaslar, diyafram ve kaburga kemiği arasında bulunuyor. Hıçkırık genelde çok hızlı bir şekilde bir şeyler atıştırır ya da içerken ortaya çıkar. Bunun sebebi, diyaframın hemen altında bulunan midenin aniden şişmesi. Bu durum diyaframda, nefes alırken yaşanan kasılma gibi bir tepki oluşturabiliyor. Hıçkırırken çıkardığımız ses ise ses tellerinin sıkışarak kapanması yüzünden oluşuyor. Hıçkırık genelde en olmadık zamanlarda başlayan, rahatsız edici ama yine de hiç müdahale edilmese bile çoğunlukla kısa süren bir durum. Ancak bazen öyle uzun sürdüğü olur ki hıçkırığınızı geçirmek için bir şeyler denemek zorunda kalırsınız. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Hıçkırığı tetikleyen koşullara +B) Mide şişmesi sırasında vücudun verdiği tepkiye Hızlı beslenmenin insan sağlığına olan etkisine D) Ses tellerinde oluşan değişikliğin sonucuna E) Hıçkırığın uzun sürmesinin bazı nedenlerine elby

30. Aşağıdaki parçalardan hangisi "İnsan, bir devletin yurttaşı olduğu gibi zamanının da yurttaşıdır." düşüncesine uzak düşmektedir? A) Yaşı yetmişe geldiğinde Mustafa, köyüne mutlu günler yaşayacağını düşünerek döndü. Hiç de öyle olmadı, köydekiler çağın gereklerine ayak uydurmuşlardı. B) Sürekli bir çatışmanın içindeydi. Ne televizyon ne de sinema umurundaydı. O, kendine özgü bir dünyanın insanıydı. "Çağdan, çağın getirdiklerinden bana ne?" diyordu. C) Duvarda bir asır öncesinden kalma bir fotoğraf asılıydı. Dedesinin babası olmalıydı. Bu fotoğrafta zamanın buyurgan yüzünü gördü. Devrin diğer insanları gibi dedesinin babası da emreder gibi bakıyordu. D) Nasıl da aynı şeyleri söylemişler bu Lale Devri şairleri. Dönemin yetiştirdiği şairler; dönemin verdiği rahatlıkla hep lale bahçelerinden, eğlence meclislerinden söz etmişler. E) Biz kırk yıl öncesinin doğrularına göre yetiştik. Doğru olarak ne dikte edildiyse onu uyguladık. Çünkü kırk yıl önce hayat, bizler için böyleydi. WIT

4. TÜNLÜĞÜNÜ BOZDUĞUNU BULUNUZ. (1) Yörede dikkat çeken tarihsel kalıntılardan biri de su kemerleri. (II) İstanbul'un su ihtiyacını kar- şılamak için Istranca'lardaki derelerden, ilk ola- rak Bizans İmparatoru Konstantin zamanında yararlanılmaya başlanır. (III) Tepeden tepeye su aktaran bu kemerler birer sanat eseri niteliğinde. (IV) Yemyeşil vadilerin ortasında manzarayı ta- mamlayan bir gerdanlık gibi duruyor, (V) Bunlar- dan Karamandere ile Gümüşpınar arasındaki va- dide bulunan iki katlı, yedi gözlü Kurşun Germe günümüze kadar ulaşmış en büyük ve sağlam su kemeri olarak biliniyor. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

V 8. Karstik şekillerin en küçüğüdür. Kar ve yağmur sularının etkisiyle kayaçların çözünmesi sonucu oluşan kaya yüze- yindeki yarıntılardır. Derinlikleri birkaç santimetre ile bir- kaç metre arasında değişir. Yukarıda oluşum özelliklerinden bahsedilen karstik aşındırma şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Dolin B) Polye C) Lapya D) Traverten E) Obruk

PARAGRAF 28-29. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Divan şairleri, kendilerine geçmişten gelen edebî geleneğe ait malzemeden zekâ ve yetenekleriyle yeni nükteli ifadeler çıkar- maktan zevk almışlardır. Şiir, Osmanlı insanları için yasal bir oyun ve eğlence gibidir. Muhtemelen bundan dolayı, şiir veya edebiyat için "faydasız oyun" denilmiştir. Tanpınar, divan şiirini bir "oyun" gibi düşünür. Gibb, bir makalesinde "Osmanlı şiiri- nin Fars şiirine göre, Türk dehasını yansıtan daha ilginç bir uğ- raş alanı ortaya koyduğunu" söyler. Andrews ise gazelin "duy- gusal içeriğinin yanı sıra eğlendirici ve düşündürücü zihinsel oyunlar içerdiğini ve zekâ gösterileri için iyi bir vesile olduğu- nu; bunların da gazel tarzını, uzun ömürlü ve popüler kıldığını" isabetle vurgular. 28. Bu parçada anlatılanlardan hareketle; 1. Divan şiiri, bir eğlence olarak görülmüş ve okunmuştur. II. Divan şiiri, örnek aldığı Fars şiirinden daha başarılı olmuş- tur. III. Divan şiiri, ders veren bir tarza da sahiptir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) II ve III

A) 1. A) II. B) 163 3. (1) Bugünlerde gençlerin çoğu ya bir rock grubu kurmak ya da film senaryosu yazmak istiyor. (II) Oysa o yaşlardayken bizim tek isteğimiz küçük bir dergide sada olsa bir hikâyemizin yayım- lanmasıydı. (III) Bir gün böyle bir dergide, benim ilk kısa hikâyem yayımlandı. (IV) Sonra birbirine bağlı kısa hikâyelerinden bir derleme de yaptım. (M) Benim yazdıklarım aynı karakterler üzerine kurulur ama temalar oldukça özgündür. (VI) Bu derlemelerdeki hikâyelerden birisi çocukluğu an- latıyorsa öteki ergenlikten söz ediyordu, bir baş- kası da olguntok dönemini ele alıyordu. C) III. B) III E) V. C) IV. D) V. E) VI.

ÖZDEBİR YAYINLARI k |1 |- i- r, n iş ik k- ne nik un ve- ay- IL A 15. İnsan, var oluşundan bu yana yaşamını; çevresini değiştirerek sürdürmüştür. İlk çağlarda insanlar temel ihtiyaçlarını doğayla mücadele ederek karşılamıştır. İnsanın daha ileri uygarlıklara ulaşma çabasının yarattığı tüm olumlu gelişmeler doğal kay- nakların cömertçe kullanılması ile sağlanmıştır. Ancak bu kay- naklardan bazılarının yenilenemez özellikte olması, bazıları- nın da bilinçsizce kullanılması sonucu dünyanın pek çok ye- rinde, insan yaşamına elverişli olmayan bir çevre yaratılmıştır. Doğal kaynakların tüketilerek yok olma derecesinde kullanımı, çevre kirliliğinin, insan-doğa dengesinin bozulmasına yol aça- cak yoğunlukta yaşanmasına neden olmuştur. Bu durum, do- ğanın bir parçası olan insanın geleceğini tehdit etmektedir. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A Doğal kaynaklarla ilgili yaşanan gelişmeler insanlarda ge- lecek endişesi oluşturmuştur. B) Günümüzdeki modern yaşam biçimi, doğal kaynakların et- kili kullanımıyla oluşturulmuştur. C) Tarih boyunca insanın doğayla ve çevresiyle olan ilişkisi aynı kalmamıştır. p) insan kullanımına açık olan doğal kaynaklar sınırsız değil- dir. Einsanoğlunun doğaya yönelik bilinçsiz tutumu yine insana zarar vermektedir. X

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde aşamalı bir durum- dan söz edilemez? A) Halk iktidarı anlamına gelen demokrasi, günümüz toplumlarında giderek çok farklı anlamlar kazanmış ve çeşitli uygulamaları açıklamada kullanılan bir kav- ram hâlini almıştır. + BY Vatandaşların bir kısmının yönetime katılmasını sağ- layan hükûmet sistemleri, ilk defa MÖ 500 yıllarında Yunan ve Roma uygarlıklarında ortaya çıkmıştır. Toplumların bugünkü demokratik yaşama ulaşması bir anda olmamış, belirli bir süreç izleyerek günü- müzdeki hâlini almıştır. DY Türklerdeki demokrasinin gelişimi, zaman ve biçim olarak dünyadaki gelişmelerden farklılık göstermiş, törelerin ve ülke yönetimindeki etkisiyle zamanla ka- bul görmüştür. E Kurultayda hükümdarlık onaylanır, gerektiğinde töre ile ilgili yeni kurallar getirilir ve ülke sorunları üzerin- de tartışmalar yapılır, böylelikle demokratik yönetim sistemi ağır ağır yaygınlaştırılırdı. IRADIKASI 4 9.

PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. Amerikan sineması eskiden hikâye anlatmada çok başarılıy- di, şimdiyse en kötüler arasında yer alıyor. Çünkü artık hika- ye değil, durum anlatıyor. Filmlerin büyük çoğunluğunda, ne- ter olacağı ilk on ya da yirmi dakikada anlaşılıyor. Bu hikâye anlatmak değil. Hikâye kıvrımlarını yavaş yavaş açar, telaşla bir sağa bir sola savrulmaz. Bu parçaya dayanarak iyi bir sinema filminin, 1. trajik olaylardan uzak olma, X II. daha once işlenmemiş konuları seçme, olayları önceden kestirilemeyecek bir yönde geliştirme özelliklerinden hangilerini taşıması gerekir? A) Yalnız I B) Yalnız D) I ve III E) II ve II C) Yalnız III (2010-ALES)