Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşüncelerro 13. Biyolojik olarak parçalanabilir atıklan
asy
çöpe atmak yerine kompost yöntemi ile
faydalı toprak gübresine dönüştürmenin
hem kendimize hem de bu dünyada yaşa-
yacak olan gelecekteki insanların yaşan-
tısına çok güzel bir hediye olduğunun
çoğumuz farkında bile değiliz.
Ing
5
al
19
10
TV
II. Halbuki kompostun toprağı iyileştirmek için
gübre olarak kullanılması, bitkilerin daha
iyi gelişmesini sağlayarak bitkiler yoluyla
karbon depolanmasını destekleyecektir.
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca
doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağı-
dakilerden hangisidir?
A) Kompostun toprağı iyileştirmek, gübre
olarak kullanıldığı için bitkilerin daha iyi
gelişmesini sağlamak, karbon depolaması
yapmak gibi faydalarının olmasından dola-
yı dönüştürülebilecek atıklanı çöpe atmak
yerine bu yöntemle kendimiz ve dünya
için yaşamı daha faydalı olabilecek hâle
getirebileceğimizin farkında bile değiliz.
B) Kompost yönteminin toprağı iyileştirmek
için kullanıldığını öğrendiğimiz zaman
biyolojik olarak parçalanabilir atıkları
çöpe atmak yerine onları dönüştürmeye
tercih ettiğimiz günden beri daha iyi bir
hayat sürüyoruz.
C) Bazı atıkları çöpe atmak yerine onları
dönüştürmek, toprağa fayda sağlayabile-
ceği gibi insan yaşamını da kolaylaştıra-
rak hem bugüne hizmet edecek hem de
gelecek nesillerin hayatını daha iyi şart-
larda sürdürmesine imkân tanıyacaktır.
D) Yaşamımızın verimini en iyi sağlayan
unsurlardan olan toprağın gelişmesi için
elde edilen gübreler, biyolojik olarak par-
çalanabilir atıklardan dönüştürülerek kul-
lanıldığı zaman geleceğimiz daha yaşa-
nılabilir bir hal alacaktır.
Dabary
E) Toprak ve bitkilerin doğru kullanılması
için bazı atıkları dönüştürerek bugüne ve
geleceğe yatırım yaparken bazı fedakâr-
lıkları yapmamız gerektiğinin farkına var-
dığımızda güzel şeyleri başarabileceğiz.

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşüncelerü
ri
it
ir
i
7. Cümleler farklı anlam özellikleri taşır.
1. Bazı cümlelerde benzetmenin kullanıldığı
betimleme unsurlarını görmek mümkündür.
II. Bazı cümlelerde hayıflanma anlamına yer
verilir.
III. Bazı cümleler üslup özelliklerden söz eder.
IV. Bazı cümleler varsayım anlamı taşır.
V. Bazı cümlelerde dolaylı anlatıma yer verilir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerdeki
açıklamalara aşağıdaki cümlelerden han-
gisi örnek olarak gösterilemez?
A) İstanbul güzellikler denizinin kraliçesidir
ve yalnız hazin sahillerinde yüz süre-
rek önünden akıp giden Boğaz'ın safa-
sı, mevkiinin bütün dünyada eşi benzeri
olmadığını ispata yeter. (1)
B) Etrafımdaki insanların iyi geçiniyormuş
gibi rol yapmaları, belli bir yaştan sonra
farkındalığının artmasıyla daha da göze
batar hâle gelmişti. (II)
C) Şiir dilinin günlük konuşulan dil olması
gerektiğini savunan ve sözcüklerin genel-
likle gerçek anlamlarını kullanan şairler
vardır. (III)
D) Bu işin üstesinden geldiğini farz ettiği-
mizde bütün iş dünyasının saygınlığını
kazanacağından emin misin? (IV)
E) İlk şiirlerinde hece ölçüsünü kullandığını,
daha sonra serbest ölçü ile şiirler yazdığı-
ni notunda belirtmiş. (V)

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı DüşüncelerTYT/Türkçe
36-37. soruları aşağıda verilen parçadan
hareketle yanıtlayınız.
Sanat ve hayat arasındaki sınırların muğlaklaştığı,
sanatın ontolojik olarak değişime uğradığı 20. yüz-
yılda ironi, modern sanatın başat bir karakteri olarak
öne çıkmıştır. Felsefe ve edebiyat alanından sanat
alanına sızan ironik eleştirel dil, sanatsal üretimin
formel ve fikrî temellerinin yeniden kurgulanmasın-
da oldukça etkin bir rol oynamıştır. Günümüzde re-
simden heykel ve seramiğe, performanstan videoya
birçok sanatsal faaliyette ironik eleştirel tavır gide-
izkenrek yaygınlaşmıştır. İroni, ayrıntılı analizlerin altın
çağı olarak nitelendirilen modernlikte ortaya çıkmış-
tır. Empresyonizmle başlayıp soyutlamayla süren
analizler; alımlamaya, duyumsamaya, nesnenin ya-
pisina ve formların parçalanmasına ilişkin bütün de-
neylere açık bir kapı bırakmıştır. Bu süreçte ilk ironik
hamle Marcel Duchamp'tan gelmiştir. Duchamp'ın
nesneyi dönüştüren yaklaşımı, gerçekliğin estetize
edilmesinde bir dönüm noktası oluşturmuştur. Duc-
hamp'ın öncülüğünde sanata giren ironik dilin izleri
Dadaist ve sürrealist çalışmalara da yansımıştır.
36. Bu parçadan ironi ile ilgili olarak
1. Çağdaşlaşma sürecinde ortaya çıkmış ve za-
manla sanat alanına hâkim olmaya başlamış-
II Sanat ürünlerinin biçimsel ve düşünsel açı-
dan yeniden ele alınıp yorumlanmasına kat-
kıda bulunmuştur.
III. Sanat alanının birçok dahnı etkisi altına alan
birtakım akımların ortaya çıkmasına zemin
hazırlamıştır.
yargılarından hangileri çıkarılamaz?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D)
ve III
C) ve II
E) I, ve Ill
Ankara Yayıncılık
38
Hay
etm
süre
sini.
ister
sizin
onu
yaşa
takd
yatır
niza
birini
sinin
kaça
38. Bu p
sine
A) Bi
-Ka
B) Ya
Q
biri
Biy
eks
D Bir
bir
B
E Yaz
old
39. Bu pa
anlata
lerder
A) Hay
lanr
C) Yaz
olma
D) Yaşa
sığlı
FLYG

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşüncelerk
1-
ir
4
n
e
1
Kitap Vadisi
28. Uzun yıllardır edebiyat dünyasının içindeyim ancak
hiçbir zaman eleştirmen olmayı düşünmedim. Çünkü
edebiyat dünyamızda eleştirmenin kim olduğunun,
eleştirinin yerinin neresi olması gerektiğinin bir türlü
anlaşılamadığı kanısındayım. Durum böyle olunca
başlı başına yapıt eleştirisi kabul edilecek bir şeyler
yazmadım. Birkaç kere deneme türü içinde edebiyat-
tan söz etsem de bunu yaparken sadece genel çizgile-
re değinmekle yetindim.
Bu parçada yazar, aşağıdakilerin hangisinden ya-
kınmaktadır?
A Eleştiri alanında başarılı yapıtlar ortaya konulma-
masından
B) Edebiyat dünyamızda eleştirinin bir bütünlük taşı-
mamasından
Eleştiri alanında yeteri kadar ürün verilmemesinden
D Edebiyatımızda eleştirinin ve eleştirmenin yerinin
belirlenmemesinden
E) Deneme türünde edebiyattan yeterince söz edilme-
mesinden

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler6.
Biçem, kişinin dili kullanma yetisine sıkı sıkıya bağlıdır.
Hangi yazı vardır ki sözcükler evreninde yapılan bir
yolculuğun ürünü olmasın? Kesinlemeye giderek söyle-
yeyim: Türü ne olursa olsun her yazı, sözcüklerin anlam
ve çağrışım katmanlarında dolaşmayı zorunlu kılar. Yazar
da bu katmanlarda dolaşan bir gezgindir bana göre.
Sözcüklerin ülkesinde "yeni keşifler"e çıkan kişidir. Biçem
sahibi olması, kendidenliğini oluşturması da buna, söz-
cüklerin coğrafyasının havasını solumasına bağlıdır. Çünkü
yazar, sözcüklerin ülkesini kendine yurt edinen kişidir.
Dil ve düşünce bütünlüğüne göre, bu parçada boş bıra-
kılan yere aşağıdakilerden hangisi gelebilir?
A) Gerçek bir yazar, sözcüklere yeniden can verir.
B) Çünkü yazma, sözcüklerle gerçekleştirilen bir davra-
nıştır; sözcüklerin dünyasında yapılan bir yolculuktur.
C) Gerçek sanatçılar, sözcüklerle uzun süreli uğraşma so-
nucunda kendi yollarını belirler.
D) Bazı yazarlar, dili başarıyla kullanıp kendine özgü bir
anlatıma kavuşurlar.
E) Etkili yazan sanatçılar, günlük dilden aldığı sözcüklere
yeni ve özgün anlamlar yüklerler.

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler3.
Masal anlatıcılığı geleneği ilk çağlara dayanır. Şaman or-
taya çıkar ve tanrıları anlatır etkileyici sesiyle. Davuluna
vurarak yansıma sesleri canlandırır. Avda yaşadıklarını dil-
lendiren avcılar gibidir. Bir hikâye anlatırlar. Daha sonra da
bunları imgelere dönüştürür ya semboller olarak ya mağara
resmi ya da bir tür yazı olarak görselleştirirler. Bir bakıma
bütün sanatlar bu ilk örneklerden ortaya çıkar. Çizgi roman-
sa kendisinden önce gelen tüm sanat formlarının yapılarını
alıp masal anlatıcılığı geleneğinin potasında eritir. Resim,
hareket, yazı, şiir, yansıma vardır. Replikler, dekor, kostüm,
sahneler, akan kareler, renkler, ışık oyunları, kadraj... var-
dır. Kısacası çizgi romanla tanışmış olan her okur ve sanat-
çı, özünde diğer tüm sanat dallarına aşinadır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi çizgi romanı farklı-
laştıran bir etken olamaz?
7
A) Kalabalıklara seslenme
B Sentez oluşturma
B) Geleneği kullanma
D) Sonradan ortaya çıkma
E) Diğer yapıları alma

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı DüşüncelerGazeteci: "Hiçbir kurgusal eser bir belgeyle aynı değildir."
demiş ve son dönemde edebî görünen herhangi bir şeye
karşı yoğun bir şüphe olduğundan bahsetmişsiniz. Sizce
kurgusal edebiyat için yolun sonu göründü mü?
Yazar: Kurgu yazarları, güvenilirlik sorunu yüzünden son
derece gergin bir hâle getirildi. Yazarın kendi karakterine
ve deneyimine dair bir belgenin, kurgulanmış bir metinden
daha fazla güce sahip olduğu düşüncesi giderek
yaygınlaşıyor.
Gazeteci: Öyleyse sanat, artık sorunsuz hayallerin
at koşturduğu bir alan değil gerçekliğin aktarıldığı bir
sahnedir diyebiliriz.
Yazar: Demek istediğim şudur: Kurgu yapıyorum diyerek
gerçeği bozmak sanat değildir. Gerçeğin özünü muhafaza
edip kurguyu onun anlatımını renklendiren, sanatseverin
yüreğindeki teli titreten bir unsur olarak kullanmak gerekir.
Aşağıdaki parçalardan hangisinin bu diyalogdaki
yazarın görüşüyle örtüştüğü söylenebilir?
A) Kurgusal bir edebî eserin özgün olmasının en
önemli göstergesi, gerçek yaşam deneyimlerini
aktarabilmesinden geçer. Yazar, yaşadığı çağı ve
o çağın karakteristik özelliklerini eserlerine yansıtır.
Bazı yazarlar, kendi dönemlerinin sosyal gerçekliğini
eserlerine başarıyla ve tarafsızca aktarırlar.
B) Bazı kurgu yazarları ilgilerini çeken tek şeyin mektuplar
ve günlükler olduğunu söylüyor çünkü bunlar insan
psikolojisini en iyi yansıtan edebi eserlerdir. İnsan, bu
tarz eserlerde daha çok kendisini, varsaydığı benliğini
muhatap alır.
C) Bir yazar olarak yaptığım iş, itiraf etmek değil, tanıklık
etmektir. Bu dünyanın canlı tanıklarıyız. Yazarın bir
görevi de canlı tanık olarak tarihe bir not düşmektir.
D) Kurgunun tipki fotoğraf gibi hakiki olması beklenir.
Yazar bir fotoğrafçı gibidir, hayattan anlık görüntüler
aktanr. Eserinin güzelliği de aksettirdiği hayatın
zenginliğiyle ölçülse de hayat o kadar zengin ve
çeşitlidir ki hiçbir roman onu tamamıyla içine alamaz.
E) Kurgu yazanı, başıboş bir kurgucu değildir, olguyu
değiştirmeksizin onu sanatsal kurgu yöntemleriyle
canlı ve etkileyici bir biçimde sunan kişidir.

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler22. - 23. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
1
Sizi ve çocuğunuzla olan ilişkilerinizi dinledikten sonra anlatmak
istediklerimi bir pedagog olarak çarpıcı bir öyküyle vermek.
istiyorum. Meksika'da çölde yetişen bir tür kaktüs vardır: agave
kaktüsü. Bu kaktüs, ilaç ham maddesi olduğu gibi yapraklarında
da "sisal" denen ipeksi bir iplik bulundurur ve bu iplik, ipekten
daha pahalı bir kumaşın yapımında kullanılır. Bir gün bir iş
insanı bu kaktüslere yatırım yapmaya karar verir. Büyük bir
fabrika kurar, büyükçe ve verimli bir tarlada kaktüsleri
yetiştirmeye başlar. Kaktüsleri orada daha büyük ve daha bol
yapraklı yetiştirmek için her türlü fedakârlığı yapar. Kaktüsleri
bol vitaminler ve zenginleştirilmiş gübrelerle besler. Çabaları
11
sonuç verir, daha iri ve yaprakları daha büyük bitkiler elde eder.
Sıra yaprakların içindeki iplikleri toplamaya gelir. İlginç bir
olayla karşılaşırlar: Hemen hemen tüm kaktüslerde bu iplikler
kaybolmuştur! Yapraklar daha iri olmuş ama içlerindeki iplikler
kaybolmuştur. Buna anlam veremeyen iş insanı, büyük bir
zararla fabrikayı kapatmak zorunda kalır. Ama olayın sebebini
öğrenmek ister ve sorunun peşini bırakmaz. Sonuçta Amerikalı
|||
bir bitki biyoloğu ile anlaşır ve kendi yetiştirdiği bitkilerde
bulunmayan, tabiri caizse ismi var cismi yok bu iplikleri onun
IV
araştırmasını ister. Bitki biyoloğu çöle gider, bu tür kaktüslerden
birinin yanında çadır kurar ve bir iki ay boyunca kaktüsü
gözlemler, inceler ve sonuçta bir rapor yazar. Raporda şu ifade
yer alır: "Bu ipliklerin ortaya çıkma sebebi çölün çetin ve zor
V
koşullarıdır. Siz bu kaktüsü rahat bir ortama yerleştirmekle bu
yeteneğinden etmissinizdir."
22. Pedagogun bu öyküyle ebeveynlere vermek istediği
mesaj aşağıdakilerin hangisi olabilir?
(A) Çocuğunuzun kendine güveni düşükse bunun sebebi
muhtemelen onlara çok sık yardımcı olmanızdır, size
tavsiyem şudur: Çocuklarınızı kırılabilecek bir cam
eşya gibi görüp onları aşırı korumacı biçimde
büyütmeyin.
Olumsuz bir dünyada pozitif çocukları büyütmenin en
iyi yolu, onları koşulsuz olarak seven ve çocuklarına
mükemmel rol modelleri olarak hizmet eden pozitif
ebeveynlere sahip olmaktır.
C) Hayatın şartları olumsuzken dahi çocuklarımızın
yanında soğukkanlı olmalıyız çünkü kaosun ortasında
sakin durabilen ebeveynler, çocuklarına zorluklar
karşısında direnebilme konusunda iyi örnek olurlar.
D) Çocuğunuza kötülük yapmak istiyorsanız her
istediğini hazır verin, iyilik yapmak istiyorsanız bırakın
bazı sorunlarını kendisi çözmeye çalışsın ve bunu
yaparken de kendisini geliştirsin.
E) Çocuğunuzu eylemleri için hiçbir sorumluluk
almayacak şekilde yetiştirirseniz hiçbir şeyin
kendilerinin suçu olmadığını düşünerek ömür boyu
sorumsuzca yaşarlar.
23. Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisi hem deyim
hem de mecazlı söyleyiş örneğidir?
A) II
B) V
C) I
D) III
E) IV
90
V
151
ce
in
h
01
V
2

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler10. İletişim her şeyden çok empati kurmaktır!
İletişimin en önemli kuralı karşısındakini olduğu gibi kabul
etmektir. Ne yazık ki hepimiz hem iş hayatında hem de aile
yaşantımızda diğerlerini kendimiz gibi görüyor, onlarda aynı
düşünce yapısını ve performansı bekliyoruz. Göremeyince
de çatışmaya başlıyoruz. Bu çatışmanın en önemli neden-
lerinden biri de kuşakları anlamamaktan ve kuşak çatışma-
sından kaynaklanır. Peki kuşak nedir? Kuşak kavramının
sözlük anlamı "yaklaşık olarak aynı yıllarda doğmuş, aynı
çağın şartlarını, dolayısıyla birbirine benzer sıkıntıları, ka-
derleri paylaşmış, benzer ödevlerle yükümlü olmuş kişi top-
luluğu"dur.
Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-
nebilir?
A) Kendi içinde tutarsızlıkları ve hataları bulunmaktadır.
B) Okura ve topluma doğrudan direktif vermektedir.
C) Kuşak kavramına çok farklı bir bakış açısı getirmekte-
dir.
D) Bir kavramla ilgili yapılan hataları dile getirmektedir.
E) Bilimsel görünüp okuru yönlendirmeyi amaçlamaktadır.

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler29. Vaktiyle şairimizin bir taşına bütün Acem mülkünü feda ettiği
İstanbul'da ikamet ediyor olmak İstanbul'da yaşamak mıdır? İs-
tabul'da olup da Şehir Müzesi'ni görmediyseniz İstanbul'un sim-
gesi olan muhteşem Süleymaniye'nin kubbesine içeriden bak-
madıysanız Eyüp'e, Çamlıca'ya uğramadıysanız bu İstanbul'da
yaşamak anlamına gelir mi?
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Istanbul'un kültürel eserler bakımından zengin bir şehir ol-
duğuna
B) İstanbul'da yaşayanların Şehir Müzesi'ni gezmesi gerektiği-
ne
Süleymaniye'nin İstanbul'un simgesi durumunda olduğuna
İstanbul'da yaşamanın, İstanbul'u özümsemeyi gerektirdiği-
ne
EX Eyüp ve Çamlıca'nın, İstanbul'un turistik semtlerinden oldu-
ğuna

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler39.-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
(1) Bizim edebiyatımızda polisiye roman geleneği yoktur. (II) Bu-
nun en önemli nedeni polisiye romanın besleneceği sosyal orta-
mın olmayışıdır. (III) Çünkü bizde dedektiflik olmadığı gibi pro-
fesyonel planlara, hesaplara dayalı cinayet de yoktur. (IV) Ayrıca
bizde cinayetlerin çözümü, iz sürme ve bazı karmaşık ilişkileri
tahlil etmeye değil itirafa dayalıdır. (V) Bu durumda doğal olarak
polisiye roman geleneğinin oluşmasına gerek kalmamıştır.
39. Polisiye romanlardan söz edilen bu parçadaki numaralan-
mış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
40. Bu parçadan hareketle polisiye romanla ilgili aşağıdakiler-
den hangisi söylenebilir?
A Úlkemizdeki roman okuyucusu, polisiye roman türüne yeni
yeni alışmaya başlamıştır.
B) Yazılan polisiye romanlar, genellikle gerçek hikâyelerden
yola çıkılarak oluşturulmaktadır.
Cinayet dedektifleri, polisiye romanlara ilham kaynağı ol-
maktadır.
D) Ülkemizdeki cinayet çözümlemeleri, Batıdaki gibi yapılmadı-
ğı için polisiye roman türüne konu bulunamamaktadır.
E) Roman okuyucuları, polisiye roman türünü okumayı pek ter-
cih etmemektedir.

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı DüşüncelerHızır ve Hıdrellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atıl-
mıştır. Bunlardan bazıları Hıdrellezin Mezopotamya ile Anadolu
kültürlerine ait olduğu, bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya
Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Oysaki Hıdrellez
Bayramı'nı ve Hızır inancını tek bir kültüre mal etmek olanak-
sızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Yu-
nanistan ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da
yazın gelişiyle ilgili bazı tanrılar adına çeşitli tören ve ayinlerin
düzenlendiği görülmektedir. Anadolu'da hâlâ görkemli törenlerle
kutlanan Hidrellez Bayramı, insanlık tarihinde çok eski zaman-
lardan beri kutlanmaktadır. Farklı zamanlarda farklı isimler al-
tinda kutlansa da Hidrellez, motiflerine pek çok yerde rastlamak
mümkün olmaktadır. Baharın gelişi ve doğanın canlanışı insan-
lar tarafından bayramlarla kutlanması gereken bir durum olarak
algılanmıştır. Böylece bir bahar bayramı olan Hıdrellez, evrensel
bir nitelik kazanmıştır.
aşagıdaki parçaya göre cevaplayınız.
37. Bu parçaya göre Hidrellez Bayramı'nın evrensel bir nitelik
kazanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A Bayramların kutlanması gereken bir durum olarak algılan-
ması
B) Anadolu uygarlıkları tarafından tüm dünyaya tanıtılıyor olma-
SI
eBayramın farklı adlar altında her yerde kutlanması
Baharın gelişinin insanoğlunu heyecanlandırması
E) Kültür karmaşasının Hıdrellez Bayramı'na katkıda bulunma-
SI

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler20. Edebiyat alanındaki tepkilerin çoğunlukla edebiyat dışı
alanlarla ilgili olduğunu düşünüyorum. (1) Üstelik bunlar
oldukça sığ, çapsız ve zekâ yoksunu tepkiler. (II) Öyle
olmasa Nobel almış bir yazara, Orhan Pamuk'a dört yıldan
beri yazdığı Veba Geceleri romanıyla ilgili "Gündemde salgın
ve pandemi olduğu için fırsatçılık yapmış, ticari bir amaçla
yazmış romanı." gibi şeyler söylenebilir miydi? (III) Hepimiz
biliyoruz ki bu gibi saldırılar, onun romancılığı ile ilgili değil.
(IV) Roman dışı alanlarda söz aldığı zaman ortaya koyduğu
tavırdan ve bakış açısından rahatsız olanların ona saldırmak
için fırsat kollaması ile ilgili bunlar. (V)
QO
Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisine "Daha
çok kişisel ve siyasal husumetlerden besleniyor." cümlesi
getirilebilir?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı DüşüncelerDünyada bulunan yaklaşık 300.000 bitki türünün
yaşamlarını sürdürmek için gelişmiş duyulara sahip
olduğunu herkes kabul eder. Bitkilerin bazı özellikleri
insanlardaki tat alma, görme, dokunma ve koku alma
özelliklerine benzetilebilir. Fakat daha önce bitkilerin
düşünme yetisine sahip olup olmadığını hiç düşündünüz
mü? Bitkilerin dünya üzerindeki yoğunluğu hayvanların
yaklaşık 1.000 katı kadardır. Fakat bitkilerin yer değiştirme
gibi bir yeteneklerinin olmayışı büyük bir dezavantajdır.
Ama bitkiler, bu dezavantajı etrafımıza baktığımızda
göremeyeceğimiz kendine ait yöntemleriyle etkisiz
hâle getirmeyi başarmıştır. Kötü bir koku aldığınızda
tepkiniz nasıl olur? Yüzünüz buruşur, elinizle burnunuzu
kapatır veya o ortamı terk edersiniz. Bitkilerin de belirli
kokulara tepki verdiklerini biliyor muydunuz? Mesela,
olgunlaşan meyveler "etilen" isimli bir kimyasal salgılar. Bu
kimyasalı algılayan olgunlaşmamış meyveler gelişimlerini
hızlandırırlar. Böylece ağaçtaki tüm meyveler, aynı
sürede olgunlaşmış olur. Ve yine bu koku, polen toplayan
böcekleri kendine çekmektedir. Diğer bir örnek ise "ceset
bitkisi"dir. Bu bitki, adından da anlaşılacağı üzere çürümüş
et kokusuna benzeyen bir koku salgılar. Bu da sinekleri ve
diğer çürükçül böcekleri kendine çeker.
35. Bu parçadan hareketle bitkilerle ilgili aşağıdakilerden
hangisine kesinlikle ulaşılır?
A) Ceset bitkisinin çürümüş kokulara karşı duyarlı
olduğuna X
B) Fotosentez yaparak yaşamlarını devam ettirdiklerine
C) Tüm bitkilerde görme, dokunma ve koku alma
özelliklerinin olduğuna X
D) Yer değiştirememe dezavantajını, avantaja
dönüştürdüğüne
E) Gelişmiş duyularıyla hayatlarını sürdürdüklerine
36. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur?
A) Bitkiler, kokulara karşı duyarlı mıdır?
B) Bitkilerin sevmediği kokular nelerdir?
C) Bitkilerle insanların benzer özellikleri var mıdır?
D) Meyvelerde olgunlaşma nasıl olur?
E) Sayı bakımından hayvanlarla bitkilerin oranı nedir?

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı DüşüncelerBÖRENCİ BİLGİLERİ
7
ları Sınavı Cevap kâğıdı
DİKKAT I
TÜRKÇE
güzelim
A
36. "Nerede o eski ramazanlar?" derler ya, bense "Nerede o
eski ramazan edebiyatı?" diyorum kendi kendime. Eski devirlerde,
gazetelerde o dönemin ünlü yazarlarının kaleminden çıkma nefis
yazılar yayımlanırmış ramazanla ilgili. Ahmet Rasim'in, Refik Halit in,
Halide Nusret'in yazdıklarını okurken kendinizi tadına doyulmaz bir
ramazan ikliminde bulurmuşsunuz. Günümüzde ise bırakın gazete-
leri, bir kitapta bile böyle metinler aramak boş bir hayall Ramazanın
geçmişin kaybolan güzelliklerine ramazan edebiyatı da eklenmiş
edebiyatında ne bir zevk ne bir eğlence kaldı. Yani anlayacağınız,
oldu böylece.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
mez?
A) Karşılaştırma yapılmıştır.
B) Tanık göstermeye başvurulmuştur.
C) Tartışmacı anlatım söz konusudur.
D) Ömeklerle düşünce somutlaştırılmıştır.
E) Öznel düşüncelere yer verilmiştir.
TYT
37. 1917 doğumlu Edward A. Murphy Jr. ABD Hava Kuvvetlerinde 1949'da

Lise Türkçe
Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler26. ABD'de kroner kalp hastalıklarıyla ilgili bir araştırma yapılır. Uz-
manları bu araştırmaya yönelten temel sebep, ABD'nin Rose-
to kasabasında kroner kalp hastalıklarının ABD geneline göre
daha düşük olmasıdır. ABD genelinde kalp krizine dayalı ölüm
oranları %0,35 iken bu bölgede ise yalnızca %0,1'dir. Yani ABD
genelinde 1000 kişiden 3,5 kişi ölürken bu bölgede 1000 kişiden
1 kişi kalp krizinden ölmektedir. Roseto kasabasında ülser başta
olmak üzere pek çok hastalık da ülke ortalamasının altındadır.
Bu kasaba halkının beslenme alışkanlıklarını, yaşam tarzını dik-
katlice inceleyen bilim adamları, bu kasabada yaşayanların hızlı
ve düzensiz yaşam tarzını ve hazır gıda tüketimini benimseme-
miş olduğunu görürler. Hayatlarında strese neredeyse hiç yer
vermeyen kasaba halkı, düzenli bir yaşam tarzını benimsemiştir.
Ayrıca geleneksel aile bağlarına da sıkı sıkıya bağlıdırlar. Yaşlı-
lar ailede saygın bir yere sahiptir.
Bu parçaya göre Roseto kasabasında yaşayan insanlarla
ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Doğayla iç içe stresten uzak bir yaşam tarzına önem ver-
diklerine
B) Hızlı, düzensiz ve tüketime dayalı olmayan bir yaşam tarzını
benimsediklerine
Sağlıkla ilgili konularda duyarlılık oranlarının ABD'nin altında
olmasına
Geleneksel aile yapısına bağlı olmalarının, stressiz bir hayat
yaşamalarında etkili olduğuna
E) Teknolojiye kapalı olmalarının, aile bağlarının sıkı olmasında
etkili olduğuna
VERİ YAYINLARI