Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

TÜRKÇE 39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Sosyal roman türünün en iyi örneklerini kaleme alan Tolstoy, eserlerinde dönemin siyasi, toplumsal, ahlaksal ve ekonomik sorunlarına parmak basmıştır. Yazdığı çok katmanlı eserler, olumlu ve olumsuz, çok sayıda eleştiriye maruz kalmıştır. Çağdaşı Dostoyevski ile çeşitli yönlerden karşılaştırılmış, iyi ve zayıf yönleri değerlendirilmiştir. Tolstoy'un birey merkezli eseri Anna Karenina, özgün bir anlatımı olsa da kişiselliği yeterince verememesi dolayısıyla eleştirilmiştir. Eserin ana kusuru imgelerin sirf psikolojik açıdan tasvir edilmiş olması ve romanın sosyo- tarihsel koşullara bağlı olma gerçeğini tamamen göz ardı etmesidir. Tolstoy, burada Anna'nın trajedisinin nedenlerine eğilmemiş, sadece onun biyolojik dürtülerinden söz etmiştir. Anna Karenina'ya karşı taraf tutmuş, onu sadece soylu yaşamın içindeki güzel ve akıllı bir kadın olarak değerlendirmiştir. Dostoyevski gibi hangi statüde olursa olsun, kadının ruh hâllerini okuyucuya ayrıntılarıyla. yansıtmayı düşünmemiştir. Dostoyevski, Suç ve Ceza romanında Tolstoy'un Anna Karenina'da yapamadığını yapmış; başkarakter Raskolnikov'un tüm hastalıklı hâli, gelgitli psikolojisi, heyecanlanı, korkuları ve zekâsını okuyucuya yansıtmıştır. 39. Bu parçadan Anna Karenina ile Suç ve Ceza romanlarının yansıttığı anlayışla ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? (A) Roman türünün başarılı yazarlarından Tolstoy, roman kişilerinin özelliklerini derinlikli işlemekten kaçınmıştır. BYPsikolojik roman türünde eserleri sınırlı olan Tolstoy'un Anna Karenina romanı psikolojik roman türünün en başarılı örneklerinden biridir. Suç ve Ceza romanının anlatım özelliklerindeki üslup kaygısı yazarın olayı anlatma kaygısının önüne geçmiştir. 40. Bu parçaya gö romanlarını ok söylemesi bek Roman türünün önemli ustaları olan Tolstoy eserlerinde toplumu, Dostoyevski ise bireyi daha başarılı yansıtmıştır. Birbirinin çağdaşı olan başarılı birçok romancı gibi Tolstoy ile Dostoyevski de eserleri üzerinden teknik olarak karşılaştırılmıştır. 365 CON Anna Kare Anna'nın y ancak yaln görebildim B (3) Raskoniko aniştiği be unutuveri XA Anna Kai Anna'nın çalışman Dy Romanc yaşamın yansıtılm E) Roman yoksul imkânı

mis A 11. Türkçede yapım ekleri çekim eklerinden önce ge- fir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralın dı- şında bir sözcük kullanılmıştır? A Annemsiz bir hayat meğer ne zormuş. B) Günler, geçeler hep boğuyor sanki seni. C) Bir nefes almaya ihtiyacın var. D) İnsan yalnızlığa ne kadar dayanabilir ki? E) Hayatın boyunca yeri doldurulmayacak bir boş- tuk. ORTA KE KOLAY Ey

ze ar. a m 365 9 ahlaki zenginlikle yetişmesine çalışır. ERimlere, nerede ve nasıl davranacağını bilmek karakter eğitimi sonucunda kazanılan bir olgunluktur. 32. Behçet Necatigil'in "Bile Yazdı" adlı çalışması " ----." cümlesiyle başlar. Buradaki metinlerinde dizenin kuvvetine ve güzelliğine inanan Necatigil, ancak dizenin tek başına şiiri temsil edemeyeceğini de dile getirir. Şiirin güzelliğinin kelimelerin terkibinden doğacak öz söyleyişle oluşturulan bütüncül güzellik olduğuna inanır. Zengin sözcüklerle derinlikli söyleyiş onun için temel noktadır. Biçim ve yenilik sonra gelir. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Şair, kendine özgü bir söyleyiş kazanırsa başarı gösterir. B) Yapıtını özgün sözcüklerle oluşturan sanatçı ancak çığır aşma başarısını gösterir (C) Kısa şiir yazmak, mecaz ve imge hatalarını en aza indirgemektir D) Şairin duygu dünyasında karşılığı olan sözcüklerdir şiiri zengin kilan E) Şiiri az kelimeyle kurmak, şiiri korumaktır TYT TÜRKİYE GENELI DENEME

20. Cesare Pavese'nin yakıcı, sade öyküsüyle karşılaş- mamla başladı bu kitap. Ama Pavese'nin öyküsünün zihnimde uyandırdıkları, hemen ardından Miller'in, Na- bokov'un ve Carver'in belleğimde tazeliklerini koruyan öyküleri kafama üşüşmese aynı hızla sönüp giderdi. Aslında rastlantılar, birikimlerin kıvılcımlarıdır. Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Yeni fikirler ilhamını dışarıdan alsalar da onları besleyip geliştiren deneyimlerdir. B) Çekici bir fikir pek çok farklı görüş ve öneriyle si- nanmadığı sürece anlamsızdır. C) Rastgele karşılaşıldığı düşünülen şeyler, kişinin farkında olmadan seçtikleridir. D) Karşılaşılan her yenilik başkalarının ürettiği ve artık önemsemediği fikirlerdir. E) İlgi çekici bir fikir üretmek ancak pek çok farklı görüşün birleşmesiyle olanaklıdır.

2- Aşağıdakilerden hangisi etik ihlal değildir? a- Bilim alanlarının temel bilgilerinin, matematik teoremleri ve ispatları gibi önermelerin çalışmalarda kullanılması. b- Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak. c- Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak. d- Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak mulitemel zararlı uygulamalar konusunda il gilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak, e- Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak.

1 Isilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler arasında yer alan bu kavram "araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek" olarak tanımlanır. 1- Yukarıda tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir? a- Intihal b-Sahtecilik c-Dilimleme ci- Haksız yazarlık - Çarpıtma 2- Aşağıdakilerden hangisi etik ihlal değildir? a- Bilim alanlarının temel bilgilerinin, matematik teoremleri ve ispatları gibi önermelerin çalışmalarda kullanılması. b- Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak. c- Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak. d- Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda il gilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak, e- Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak. 3- Yazılı anlatim ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştic? a-Yazılı anlatımda dil özenli şekilde kullanılmalıdır. b- Yazılı anlatımın yazım kurallarına uygun şekilde yapılması esastır. c- Yazılı anlatımın kalıcılığı sözlü anlatıma göre daha sınırlıdır. cl- Yazılı anlatımda duruluk, açıklık, akıcılık, yalınlık, birlik ve bütünlük aranan temel ilkelerdendir. Yazılı anlatımda noktalama işaretleri doğru kullanılmalıdır.

9. Birilerine umut olmak, beraberinde onlarca sorum- `luluk getirir. Bu sorumluluğu almaktan kaçınanlar bu durumun içine hiç girmemelilerdir. Eğer birilerine yol göstermeyi amaç edinmişseniz hem onlar için hem de sizin için başlayacak sorumlulukları göze alarak baş- lamalısınız. Yoksa yarı yolda karşılaşacağınız engeller sizi bu uğurda zor durumda bırakacaktır. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakiler- den hangisidir? A) Sorumluluk sahibi insanların birileri için çaba har- camaması Başkaları için bir şeyler yapanların bunun getirece- beği sorumluluğu almamaları C) Sorumluluk almaktan kaçınanların birilerine yardım kettiği Birilerine umut olmak isteyenlerin sorumlulukları almaması gerektiği E) Sorumluluk almamak için birilerine yardım edenle- rin olduğu

PARAGRAF DENEME 1 S 5. Sanat insanın var olduğu günden beri hep var olmuştur. Bir büyü olarak dünyaya ege- men olma, yani insana zarar veren doğada- ki güçleri etkisiz kılma, korkulardan arınma, bir çeşit tapınma aracı olagelmiştir sanat. Günümüzde ise sanatın işlevi büyük ölçüde değişmemişse de amaçları yön değiştirmiş, daha gerçekçi, daha faydacı olmaya, insan- ların estetik zevklerini geliştirmeye yönelmiş ve bu yüzden de sanat yapıtları sokaklara, caddelere ve parklara taşmış, insanın gözleri önüne serilmiştir. Estetik zevki gelişmiş top- lumların, doğaya, insana, güzelliklere kıyma- sı, dünyayı çirkinleştirmesi olası görünmediği için sanata eğitim amaçlı büyük görevler düş- mektedir. Bu yüzden ‒‒‒‒ Bu parça düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisiyle sürdürülebilir? A) sanat, kendi çıkarları için doğayı, güzel- A likleri yok etme çabasındaki insana este- R tik zevk aşılamaya çalışmıştır. G 1 B) sanatın yalnız insan varlığının süsü olma- Y si dışında etkili bir eğitim biçimi olarak da A algılanma zamanı gelmiştir. C) sanat, insan olgusuna zarar veren her L şeyi ortadan kaldırma gibi büyülü bir gö- A rev üstlenmiştir. D) sanat, insanların estetik zevklerini doyur- manın yanında onlara toplumsal bilinç aşılama görevi de üstlenmelidir. E) faydacı yönü daha çok ön planda olan sanatın daha gerçekçi bir tavırla ele alın- ması gerekmektedir. 6. I. M r E r II. III. r r r IV. C E V. M Yuk anla han A) I

ta Anlatım Teknikleri ki Ü- 3- TEST - 2 S 7. Amerika'da yaşayan bazı ağaçların yaprakları sarı, tu- runcu ve kızıl renge ulaşıp sonra dökülür. Dökülmeye yakın muhteşem bir renk armonisi ortaya çıkar. Hele bir de güneş vurursa yaprakların seyrine doyulmaz. Yap- rakları ilkbahar veya yaz yerine sonbaharda berraklaşan ağaçlar vardır. Bazı meşe cinsleri, kayın ağaçları, huş- lar, dişbudak ağaçları, fındık, titreyen aspen, sumak, ta- marak çamı, tupelo gibi türlerdir bunlar. Yaprakların dö- küm öncesi böylesine çarpıcı renklere ulaşması botanik bir değişimdir. Yapraklara renk veren klorofil kış öncesi görevini tamamlayıp işlevini yitirince ağaçların 36 saat içinde yeşilden sarıya, ardından turuncu veya kızıla bü- rünür. Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerin hangisinde verilenlerden yararlanılmıştır? A) Tartışma, karşılaştırma, öyküleme Açıklama, tartışma, örnek gösterme G) Karşılaştırma, tanımlama, öyküteme D) Açıklama, öyküleme, örneklendirme E) Tanımlama, örnek gösterme, betimleme 1.

F 23. TYT / TÜRKÇE 34. Konya'nın Beyşehir ilçesi ve civarında tüketilen Beyşehir tarhanasının geçmişi eskilere dayanmaktadır. Rivayete göre Yavuz Sultan Selim, Misir seferine çıkmadan önce çölü geçerken uzun süre bozulmayacak bir yiyecek yapılması talimatını vermiş ve böylece Beyşehir tarhanası keşfedilmiş, o günden bugüne üretilip tüketilmiştir. Yapım tekniği geleneksel tarhanadan farklılık gösteren bu tarhanada, aylarca tuluklarda biriktirilen yoğurttan hazırlanan ayran, kazanlarda kaynatılırken içine tuz, tereyağı ve bulgurdan daha ince olarak çektirilen buğday ilave edilir. Karışım hamur kıvamına gelinceye kadar kaynatıldıktan sonra ateşten alınıp ertesi günün tan vaktine kadar dinlendirilir. Dinlenen hamurdan yuvarlak yassı şekilde yapılan tarhanalar, sazlıklardan elde edilen kamışlardan yapılan ve "çığ" adı verilen örtü üzerine serilip güneşte kurutulur. Bu parçada Beyşehir tarhanası ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Uzun süre bozulmadığına B) Yapım şeklinin geleneksel tarhanadan farklı olduğuna C) Hamur kıvamına gelinceye kadar kaynatıldığı sürenin ne olduğuna D) Ayranın içine katılan malzemelere E) Hamurunun nasıl şekillendirildiğine

A TYT/TÜRKÇE 25. Kaligrafi Yunanca kale (ga) kelimelerinden gelmekt nleri ve ve yarı gel ya Bu sanat dabran çağd ve hünerli bir sekilde biçim verilmes konmuştur. Fandi coğrafyalarda, farkli yazi farkdi pekillerde ortaya çmiş olan kaligrafi Oncesinde büyük önem arz etmiştir. Bugün tipograf sanatryle kilendirmekte ve slikla yazı sistemlerine veys farkli hat küttürlerine göre siniflandinimaktadır. ortaya Bu parçaya göre kaligrafi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Sadece süsleme alanında kullanılan bir sanat etkinliğidir. B) Yazının önemini kaybettiği dönemde ortaya çıkmıştır. C) Yazının önemini her dönem koruyan bir sanat olmuştur. D) Matbaadan sonra eski önemini yitirmiş bir sanat dalidir. Günümüzdeki bazı görsel sanatların kökeni ona dayandi- nimıştır.

A A TYT / TÜRKÇE 25. Kaligrafi Yunanca kallos (güzel) ve graphos (yazı) kelimelerinden gelmektedir. Latin harfleriyle oluşturulan bu sanat, yazı sistemleri ve yazı ögeleri kullanılarak geliştirilen, sıklıkla dekoratif amaçla kullanılan bir görsel sanat türüdür. Bu sanat dalının çağdaş bir tanımı "işaretlere anlamlı, ahenkli ve hünerli bir şekilde biçim verilmesi sanatı" olarak ortaya konmuştur. Farklı coğrafyalarda, farklı yazı sistemlerinde, farklı şekillerde ortaya çıkmış olan kaligrafi; özellikle matbaa öncesinde büyük önem arz etmiştir. Bugün tipografi sanatıyla ilişkilendirilmekte ve sıklıkla yazı sistemlerine veya farklı hat kültürlerine göre sınıflandırılmaktadır. Bu parçaya göre kaligrafi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Sadece süsleme alanında kullanılan bir sanat etkinliğidir. B) Yazının önemini kaybettiği dönemde ortaya çıkmıştır. C) Yazının önemini her dönem koruyan bir sanat olmuştur. D) Matbaadan sonra eski önemini yitirmiş bir sanat dalıdır. E) Günümüzdeki bazı görsel sanatların kökeni ona dayandı- rılmıştır. 27. Alüminyum ke geniş bir uygu ambalaj, elekt olarak adland Bundan iki yü etmek olduk çok kıymetli Napolyon'un takımlarıyla altın ve gür bilinir. Anca etkilerinin a alüminyum kullanılır. geçirildiği sayede p şekilde ka Bu pare hangis A) Birm B) Es C) El-

I ke a en yanlışı 13. Ayaşlının yaradılışının en göze çarpan özelliği şuydu. kazanırken başka (1) yerken başka adam olmasıdır. Parayı kazanırken Ayaşlı (II) sert, haydut (III) aldatıcı ve acımasız bir adamdır. Kazanmak için bu haksızlıkları yapmanın da doğru olduğuna inanır; yalansız (IV) dolansız alışveriş olur mu? Doğru alışverişi sen yapsan başkaları yapmaz. O kazanır (V) osen ağzını havaya açarsın, der. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine nobediğerlerinden farklı bir noktalama işareti getirilmelidi- A) I B) II C) III D) IV E) V ye

28. Felsefe, araştırılması gereken büyük bir kültürel çabadır. Bu araştırma hiç de kolay bir araştırma değildir. Onda in- sanı derinden etkilemiş yaşamsal sorunların bir cevabını bulacağını sanmak, ortalama insanın tipik bir tavrı olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle ortalama bir insan zihni vel veya algılaması için felsefe çoğu kez bir hayal kırıklığıdır. Onda bir cevap bulacağını sanan bu biçareler, kendi soru- larını veya sorunlarını aşmış olduğunu düşündükleri çok daha çetin soru veya sorunlarla karşılaşınca aslan gör- müş yaban eşekleri gibi kaçarlar felsefeden. Inanç içinde mutluluk aramayı genlerinde taşıyan bu insanlarda bu du- rum hiç de şaşırtıcı değildir. Bu parçaya göre aşağıdakilerin hangisi felsefi araştır- ma yaparken ortalama insan tipinin düştüğü yanılgı- lardan biri değildir? A) Düşünsel sorularına yanıt bulmayı beklemek B) Kendi sorunlarına bir çözüm aramaya çalışmak C) Inanç içinde mutluluk aramayı alışkanlık edinmek D) Bireysel soru veya sorunlarını felsefedekilerle karşı- laştırmak E) Toplumu çok etkileyen hayati problemlerin cevabını bulmayı ummak

30. Çağdaş sanatı anlamak, geleneksel sanatları anlamaktan daha fazla çaba gerektiriyor. Geleneksel eser, alışık oldu- gumuz bir konuyu işliyorsa bu eseri anlamak kolaylaşır. Ama bazi geleneksel sanat ürünlerini anlamak için de bil- gi sahibi olmak gerekir. Örneğin, Rönesans Dönemi'nde resimlere konu olan olaylar ya Hristiyan ikonografisi ya da Yunan-Roma mitolojisi temellidir. Eğer bu konulara dair bilgimiz yoksa bu eserlerde ne anlatıldığını anlamamız da kolay olmaz. Benzer durum çağdaş sanat söz konu- su olduğunda da geçerlidir. Çağdaş sanatın işlediği kimlik meseleleri, küresel ısınma, azınlıklar, kadın-erkek ilişkileri gibi konularda bilgi sahibiysek eseri anlamamız daha ko- lay olur. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söyle- nemez? karekök A) Aşina olunan konuları işleyen eserler daha az çabayla anlaşılır. B) Geleneksel sanatı anlamak, çağdaş sanatı anlamak- tan genellikle daha kolaydır. C) Geleneksel eserler, genellikle Hristiyan ikonografisini konu alır. D) Küresel ısınma, kimlik meseleleri ve azınlıklar çağdaş sanatın işlediği başlıca konulardır. E) Kimi Rönesans Dönemi eserlerini anlamak, Yunan- Roma mitolojisini bilmeyi gerektirir. 32

Suyu diğer sıvılardan ayıran büyük farklar, sıcaklık 4°C'nin altına düştükçe gözlenir. Kinetik enerjisi iyice düşen su, molekülleri birbirine yaklaşmak yerine düzgün ve boşluk- lu yapılar oluşturarak hacmi artırır. Su donma noktasına ulaştığında katılaşırken içi boş ve altıgen yapıda kararlı kristal kafesler oluşmaya başlar. Bu boşluklu yapı, buzun yoğunluğunun sudan yaklaşık dokuzda bir ölçüde daha düşük olmasına yol açar. Düşük kütledeki su daha hızlı so- ğuyacağından göllerde donma olayı gölün kenarlarındaki sığ alanlarda başlayarak yüzeyin merkezine doğru ilerler. Buzun yoğunluğu düşük olduğu için donan su yüzeyde ka- lır, gölün dibinde ise 4°C'taki yoğun su yer alır. 2. Krallar Karması Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık ola- rak söylenmiş olabilir? A) Göllerde donma, neden merkezden başlar? B) Su neden donar? C) Suyun diğer sıvılardan farkı nedir? D) Göller, neden yüzeyden donmaya başlar? E) Donma anında suda ne gibi değişiklikler yaşanır?