Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

3. 3-4. sol (1) "Kısa yazacak kadar zamanım yoktu." diyor Mark Twain, kısa yazmanın zorluğundan söz ederken. (II) Kısa yazmak sahiden zor, yazıya oturduğumda ne yazacağım üzerine değil de neleri yazmamam gerektiği üzerine daha çok düşünüyorum. (III) Bir sayfalık yazı için en az üç dört sayfa yazıyorum, sonra da fazlalıkları ayıklamaya çalışıyorum ki bence bu işin en zor kısmı. (IV) Bazen metinle çok uğraştığımda her şey birbirine giriyor, bu noktada sanırım metni olduğu gibi bırakmalı ve hatalarıyla birlikte kabul etmeli. (V) Yazının temelinde hikâye anlatmaya yatkınlık olsa gerek. (VI) Anlatacağınız hikâye konuşmanın sınırlarını aşıyorsa bu, koca bir hamal küfesi gibi anlatıcının sırtına biniyor; anlatıcı da yükünü hafifletmek için elindeki tek gücü, yazıyı kullanıyor. (VII) Yazı, böylece bir taraftan anlatma ustalığına ayna tutarken bir taraftan da insanı zih- nindeki, yüreğindeki yükten kurtarmış oluyor. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir tür adı, özel ad olarak kullanılmıştır? A) Kenan, sınıfın en başarılı öğrencisiydi. B) Vazodaki çiçeklerin suyunu değiştirmeliyim. C) Toprak, bizimle sinemaya geleceğini söyledi. D) Azim, bütün başarıların ardında gizlenen duygudur. E) Deniz kenarında oturmak bana hep huzur vermiştir.

39.-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Savaşla ilgili öykülere her zaman ilgi duymuşumdur. Geçtiğimiz günlerde elime bir kitap aldım ve kısa yoldan söyleyeyim ki çok etkilendim. Beni etkileyen ilk nokta, bu savaş öyküsünde tehlikeli askerî çatışmalardan ya da karmaşık cephe harekâtlarından hiçbirine yer verilmeyişi oldu. Insan, burada hiçbir kahramanlık tasviri bulamıyor. Bu öykünün malzemesini keşif kollarının kahramanlığı değil, bu tür iki eylem arasındaki dinlenme oluşturuyor. Yazar bu dinlenmeye, hiçbir dışsal araçla ifade edile- meyecek sarsıcı ve etkileyici bir his katıyor. Öyle bir his ki insana son noktasına kadar kurulmuş bir gramofonun yayını hatırlatıyor. Doğrusu yıllardır kan revan içindeki savaş sahnelerini etkileyici biçimde ortaya koyduğu iddia edilen yazarlarımıza methiyeler düzenleri eleştirmek için elimde oldukça güçlü bir malzeme var. Savaş öyküsü dediğiniz kan ve gözyaşı değil, bundan daha öte içsel bir durumdur sevgili dostlar, bunu anlayın artık! Deneme - 6 39. Bu parçada geçen "gramofonun yayını hatırlatmak" sözüyle vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Müzikal bir değer taşımak B) Bazı anıları zibinde canlandırmak 15 OF Gerginliğiyle etrafındakilere zarar vermek D) Kimsenin bilmediği özel bir zaman hatırlatmak E) Bir durumdaki gerginliği hissettirmek 40. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? A) Sözü edilen yazarın kitabında yer alan öykünün farklı özellikleri bulunduğu B) Savaş öykülerinin betimleyici anlatımdan yoksun olmasının öykü gerçekliğini azalttığı C) Eleştirmenlerin yazarları yönlendirmede yeteri kadar doğru hareket edemediği D) Bir savaş öyküsünün her zaman savaş stratejileriyle biçimlendirilmek zorunda olmadığı Savaşla ilgili öykülerin eleştirmenlerce doğru şekilde değerlendirilemediği Test bitti. Cevaplarınızı kontrol ediniz.

knarA büyük ya devrinde (1) Bir yazar yazdığı en son romanın en iyi romanı oldu-15. Tolstoy' ğunu sanır. (II) Benim de son romanım için böyle dü- şünmemin nedeni, yapmak istediğimi tam olarak ger- çekleştirebilmiş olmamdır. (III) Romanlar yazılırken ya- zarların elinden kaçıp kurtulmak isterler. (IV) Romanın kişileri kendi öz yaşamlarına dönerler ve en sonunda da canlarının istediğini yaparlar. (V) Ben hiçbir roma- nimda bu romandaki kadar ipleri elimde tutamadım. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- rinde, yazarın son romanının diğer romanlarından farkı belirtilmiştir? A) I ile H D) III ile V B) IL ile TV (0) 11 C) II ile V A) I E) IV ile V yeni şey de okur rinda sa yazarla milik v uyand Bu pa toy'u A) iç B) E e) T DY E

22231212 19. mektedir. resel anlam- etkisinin gerçekleşmediği görül- Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? OLIV +31 !! A) I V-IV-11-111-1 1. Osmanlı egemenliğinin ardından şehrin ismi Mağ- nisiye, Mağnisa ve son olarak Manisa şeklini al- mıştır. II. Teselya'dan gelip yerleşen Magnetlerin Spil Dağı eteğinde kurduğu bu şehir; "Magnesia" olarak anıl- mış ve zamanla Hitit, Frig, Yunan, Lidya, İran, Ro- ma, Bizans, Saruhanoğulları Beyliği ve Osmanlıla- rin bir yerleşim yeri olmuştur. III. Saruhanoğulları Beyliği'nin bölgedeki varlığından dolayı şehir Saruhan olarak da anılmıştır. VI IV. Şehir, Osmanlıların bir sancak merkezi olmasından dolayı geleceğin padişahlarının idarecilik yetenek- lerinin geliştirildiği bir yerdir. V. Manisa, bulunduğu coğrafi konum itibarıyla Yont- ma Taş Devri'ne kadar uzanan bir geçmişe sahip- tir. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bü- tün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baş- tan dördüncü olur? B) II D) IV V-IV-11-1-111 E) V 5 g A B C B E 21. B le Ta ol la m Se di ga B g A B E

1. Azgın bir dalganın, gemisi batmış bir denizciyi, ISSIZ bir adanın kayalık kıyılarına atmasıyla, ada konusu edebiyatta gelmiş geçmiş en güzel örneğine -Robinson Crusoe'ya- kavuşur. Bu yapıtla, Yeni Çağ'ın öykücülük sanatında da yepyeni bir çığır açılır. Çağındaki bütün toplumsal, ekonomik gelişmelerin, edebiyat yeteneğinin, yeni okur kitlesinin bilincinde bir yazar olan Daniel Defoe, daha önce sık sık işlenmiş ıssız ada konusunu sağlam örülmüş bir öz-biçim kaynaşması içinde, sürükletici bir yolla sunar. Bu parçaya göre Daniel Defoe ya da eseriyle ilgili, aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Robinson Crusoe, türünün en tanınmış örneğidir. BXRobinson Crusoe, yazarının yaşadıklarını başarılı bir şekilde yansıtan gerçekçi bir romandır. Yaşadığı çağla ilgili birçok konuda bilgili ve bilinçli bir sanatçıdır. JOP Ada konusunu işleyen yapıtı, kurgusu açısından da başarılıdır. Daniel Defoe, Yeni Çağ öykücülüğünde yeni bir dönemi başlatmıştır. 3.

25. Davul, vurmalı çalgılardandır. Silindirik bir gövdeye gerilen deriden oluşur. Elle ya da sopayla çalınır. Gü- nümüzde popüler müzik gruplarında özellikle bir ara- ya getirilmiş farklı büyüklüklerde davullar ve zillerden oluşan bir donanım kullanılır. Davul, müziğin ritmini belirler. Müziğin türüne göre davulların ve zillerin sa- yısı ya da düzeni değişir. Bazı davul ve ziller "baget" adı verilen özel sopalarla, bazılarıysa ayakla basılan pedallar yardımıyla çalınır. Bu parçadan davulla ilgili; I. ne tür bir çalgı olduğu, II. hangi araçlarla çalındığı, III. yalnızca popüler müzikte kullanıldığı bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III C) I've II E) I, II ve IN

. Insanlan dehşete düşüren sıtma, kara veba, çiçek gibi salgın hastalıklar ve kıtlık, kuraklık gibi felaketler tarih boyunca milyonlarca kişinin ölümüne neden olmuştur. Bunlar, yenilmez sanılan orduları durdurmuş; toplumsal ilişkilerimizi, yakınlarımıza karşı davranışlarımızı biçimlendirmiştir. Ne var ki bu kitlesel ölümler durduk yerde, kendiliğinden başlamamıştır. Salgın hastalıklar, davetsiz misafirler olarak aramıza girmemiştir. Mikropların "kitlesel ölümlere yol açan canavar" rolünü üstlenmeleri için insanlar tarihte ellerinden geleni yapmışlardır. Ölümler başladıktan sonra ise hiçbir şey yapamamışlardır. Bu parçada tırnak içinde verilerek ifade edilen trajedinin ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisine bağlanmıştır? A) Kitlesel ölümleri durdurmak için hiçbir şey yapılmamasına B) Tibbi araştırmalara hiçbir zaman yeterli kaynak ayrılmamasına C) Herkesin elinden geleni yapmasına rağmen buna engel olunamamasına D) Insanların akla mantığa aykırı şekilde bu konuda çabalamasına E) Kimsenin, davranış biçimlerini değiştirmeye çalışmamasına

endemik- A 100 I 4. Bir yazarın ana dilini bilmediği düşünülebilir mi? Sony ters çevirelim: Ana dilini bilmeyen bir kimse yazar olab mi? Hatta başka bir şey olabilir mi? Ülkemizde olabiliy maalesef. Söz gelimi resim eleştirmeni olabiliyor. Üste belli ölçüde başka işler yapabiliyor. Böyle bir resim ele tirmeninin saygın bir sanat dergisinin çeşitli sayılarınd yazıları yayımlanmışsa gerisini siz düşünün... Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen d rumla bağdaşmaz? A) Sanatçı olabilmek için ana dil bilme zorunluluğu yoku BAna dilini bilmeyenlerin, yazar olduğu toplumda bir şer ler eksiktir. C) Dil kaygısının taşınmadığı bir toplumda sanatçının numunu belirleyen ölçütler yoktur. D) Ana dilini bilmeyen bir insanın, bırakın hiçbir şey olması mümkün değildir. E) Ana dilini bilmeyenlerin yazılarının, sanat dergilerin yayımlanması olumsuz bir durumdur. WABOO sanatçı olmay 6. D E

2. Derinden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi, Ey suyun sesinden anlayan bağlar, Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi. Bu dizeler "ölçü, tema ve şiir anlayışı" yönünden ele alın- dığında aşağıdaki edebî hareketlerden hangisine bağlı olduğu ifade edilebilir? A) Tanzimat C) Servetifünun B) Millî Edebiyat D) Fecriati E) Yedi Meşale

Cemal Süreya; bütün şiirlerini bir araya getirdiği Sevda Sözleri adlı kitabında mantık, ironi, toplumsallık, aşk ve dostluk duygularını sözcüklerin üzerine şemsiye gibi örtmüştür. Bu cümlenin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Cemal Süreya'nın şiir anlayışı B) Sevda Sözleri adlı eserin nasıl yazıldığı C) Şiiri besleyen ana temalar D) Sevda Sözleri adlı yapıtın içeriği E) Cemal Süreya'nın şiirlerindeki temaları nasıl işlediği

10 31. Kendilerini kusursuz gören kimseler, yaşanan olumsuz olaylarda sorumlu olduklarını düşünmedikleri için öz eleştiri yapma gereği duymazlar. Öz eleştiri yapabil- mek, tekil sorumluluk açısından son derece önemlidir. Öz eleştiri yapmaktan uzak, mesuliyeti hep başkalarına yükleyen kimseler bu sorumluluğu dış sorumluluk hâli- ne çevirirler. Bu noktada tekil sorumluluk ile sosyal so- rumluluk arasındaki dengeyi kurabilmenin önemi ortaya çıkar. Bu parçaya göre öz eleştiri yapamayan insanların temel sorunu aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçekleri önemsememeleri B) Kendilerini değersiz görmeleri Sorunu hep dışarıda aramaları D) Empati yapmamaları E) Öz güven sorunu yaşıyor olmaları Diğer sayfaya geçiniz.

i. Sade gram'da ruz. li, canin ilan g velv en In TEST 7 Kendisiyle yapılan bir söyleşide "Yazdığım öykülerin hemen hepsi daha iyi bir adlandırma bulunmadığından fantastik türe aittir." diyor Cortázar. Onun öykü evreninin özgünlüğünü tema- tik ve biçimsel türlere sığdırmak zor elbette. Ama kendisinin de deyimiyle en iyi adlandırma fantastik. Todorov'a göre me- tinleri fantastik kılan, metinden okura geçen bir şüphe ya da kararsızlık deneyimidir. Anlatılan olaylar gerçek midir yoksa ya- nilsamadan mi ibarettir? Fantastik bu iki soru arasında düşü- len kararsızlık kadar sürer. Metni okurken vereceğimiz cevap birinciyse "tekinsiz" olan türe, ikinciyse "olağanüstü" türe yak- laşmışız demektir. Fantastik de zaten bu ikisi arasındaki geçiş bölgesidir. Cortázar'a göre de fantastik türe ait başarılı bir eser, gündelik gerçekliğe ait ögeler ile bu gerçekliğin ötesine geçen diğer unsurlar arasında bir geçişmenin gerçekleştiği yapıttır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanatçı- nın eserinden alınmış olabilir? A) Ali nihayet uyandı. Anasını kucakladı. Her sabah yaptığı gibi yorganı kafasına büsbütün çekti. Anası yorgandan dışarıda kalan ayaklarını gıdıkladı. Yataktan bir hamlede fırlayan oğluyla beraber tekrar yatağa düştükleri zaman bir genç kız kahkahasıyla gülen kadın mesut sayılabilirdi. B) Üniversitede ders çalışırken de Selim, arkadaşlarına böy- le takılırdı. Kim çıkarmıştı bu sözü? Kenan çıkarmıştı. Yüksek matematikten haziranda geçince Selim'le bir olup etüt odasında çalışmaya çalışan Turgut'un başucundan ayrılmamışlardı. C) Hobbitlerin başlangıcı artık kaybolmuş ve unutulmuş olan Eski Günler'e dayanır. Sadece elfler hâlâ o yitip giden za- manların kayıtlarını saklarlar ve âdetlerine göre de nere- deyse sadece tamamıyla kendi tarihleriyle ilgilenirler. Yine de diğer halkların onların varlığını Orta Dünya'da fark et- mesinden epey yıllar öncedir hayatları. Sonuç olarak dün- ya sayılamayacak kadar garip yaratıklarla dolu olduğu için bu minik halk pek de önemli görülmemiştir. D) Yetişkin bir kızı, işler bir oğlu, bir de gelini, sessiz bir karı- sı, üç çift öküzü, iki ineği, bir eşeği; yaz kış işler iki taş bir karaca değirmeni olan bir adamın, köy yerinde ne sıkıntı- si olabilir dememeli. Adam olur ki komşusunun ineği dişi doğurdu der, yüreğine od düşer. Yeryüzü gözüne karanlık olur. Rahatı kaçar, yatak uykusu tutmaz, gezdiği her yerde onu düşünür. E) Bağırmam için özel bir neden yoktu. Hiçbir gerek. Hiçbir gerekçe. Ben yalnızca gördüm. Üç kişi bir adamı sürüklü- yordu. Adam onlarla gitmek istemiyordu. Bir ara ellerinden kurtulup kendini yolun kıyısındaki hendeğe atmayı başar- dı. Tam o sırada da bir ses duyuldu. Biri bağırdı. Daha doğrusu bir çığlık attı.

12 ÖRNEK SORU Bu söz, aynı zamanda geleneksel Türk kültürünün yetiştirdiği, kanaatkâr, bulduğu ile yetinebilen, gerçekleri kabullenen insan tipi için geniş bir anlam taşımaktadır. Bu nedenle bizim insanı- mız: "----." diyebilmektedir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi en uygundur? A) Vardığın yer kör ise sen de gözünü kırp B) Başında değirmen taşı dönse aldırmaz C) Azıcık aşım, kaygısız başım D) Kurunun yanında yaş da yanar E) Öfkeyle kalkan zararla oturur

5. aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. ilk iki şiir kitabım dirençle karşılandı. Aklı ve şüp- heyi ön plana çıkaran bir kadın olarak ayrıksı özne olarak algılandım. Çok Sesli Şiir Poetikası'nı yaza- rak kimsenin gözünde meşru olmak gerekmediğini, insanın kendi meşruiyetini kalemiyle yaratmak zo- runda olduğunu anlattım. Fakat poetika yazan bir kadın ülkemizde hiç görülmediği için bu da önce dirençle karşılandı. Kendi kuşağımdan erkek şairler "Haydaa!" türü tepkiler geliştirdi. Oldukça eğlendik, ilkel savaşlar verdik kısacası ama bugün, sonuca bakarsak poetikam üstüne sağlam basacağım bir zemin olarak yerleşti, literatüre girdi. Akademide şimdiden karşılık buldu. Yalnızca benim değil bir- çok şairin de şiirleri ve poetikalarıyla bağlantılar oluşturdu. Çok Sesli Şiir Poetikası, kendi zamanının geleceğine çevrilmiş öngörülerde bulunduğu için zaman geçtikçe yeni yönleri ortaya çıkıyor. Bu parçada "Kendi zamanının geleceğine çevril- miş öngörüler" sözüyle, sözü edilen sanatçının poetikası ile ilgili vurgulanmak istenen aşağıda- kilerden hangisidir? A) Geliştirmeye açık zenginlikler içerdiği B) Siirin gelişimine yönelik sağlıklı saptamalar yap- tığı C) Farkh bakış açılarına uygun yoğun nitelikler ta- şıdığı DVar olank vinelemekten uzak değerlendirmeler ortaya koyduğu E) Yanlış anlamalara yol açmayacak nesnel anla- timlardan oluştuğu BİLİM ANAHTARI YAYINLARI 7. 8. E r k C k t E E

4. Tanzimat şiirinde biçimsel olarak eskiye bağlı kalın- mış, içerikte yenilik yapılmıştır. Başka bir deyişle divan edebiyatı nazım şekilleri kullanılmaya devam edilmiş, özellikle kasidede bazı değişiklikler yapılmıştır. Batı edebiyatının etkisiyle biçimsel yenilikler yapan natçıları, şiir açısından ---- göre daha yenilikçidirler. sa- Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A) II. Dönem - 1. Dönem'e B) I. Dönem - II. Dönem'e C) Tanzimat - divan sanatçılarına D) Divan - Tanzimatçılara E) II. Dönem - Servetifünun sanatçılarına