Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

4. Arılar, bu muhteşem gezegenin bitki örtüsüne bürün- mesinde, canlı ve insan hayatında yeri doldurulamaz bir öneme sahiptir. İnsanlık tarihinin başlangıcından bu yana dünyamızı süsleyen, insanlığı hem özsuyuyla hem de bitkilerin üremesine katkısıyla besleyen minicik bir canlılardır arılar. Canlılara ve insanlığa hizmeti, cür- münü aşacak ve şaşılacak boyuttadır. Fakat arı türleri arasındaki ilişkiler enteresandır. Örneğin Avrupa'dan getirilen bal arıları için Japonya'daki eşek arıları tam bir baş belasıdır. Yağma için kovana saldıran 30 eşek arısı, üç saat içinde 30.000 bal arısını öldürebilir. Öte yandan Avrupa'dan getirilenlerin aksine, yerli bal arıla- ri eşek arılarına karşı koyabilmektedir. Yeni bir koloni keşfettiğinde bunu hemcinslerine duyurmak için eşek arısının salgıladığı özel kokuyu yerli bal arıları da algı- ladığından, kovana bir eşek arısı yaklaştığında 500 bal arısı havalanıp eşek arısının etrafını sarar. Bedenlerini hızla titreştirerek vücut sıcaklıklarının artmasını sağ- larlar. Bu sırada eşek arısı da ısınır. Bal arılarının da- yanabildiği bu sıcaklık, eşek arıları için ölüm demektir. 21. Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? E) A) Türler arasındaki yaşam mücadelesini sayıca çok olan kazanır. Belirli bir tür, aynı savunma mekanizmasını farklı çevresel etkenlere karşı kullanabilir C) Aynı çevrede yaşayan canlıların tümünde aynı savunma mekanizmaları gelişir.X Çevresel etkenlere karşı gelişen savunma meka- nizmaları canlıların hayatta kalma şansını artırır. Belirli bir türde, her çevre koşulunda aynı savun- ma mekanizması gelişir. 22. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi- ne yer verilmiştir? A) Bir konuyla ilgili karşıt görüşleri irdeleme B) Bir bütünü ögelerine ayırarak daha kolay anlaşıl- masını sağlama✔✔ Bir olayın nasıl gerçekleştiğini açıklama Az bilinen bir olguyu daha fazla bilinen bir örnek- le açıklama Bir olguyla ilgili yanlış kanıları ortaya koyma PEGEM AKADEMİ- 23 24

16. Adına "keder" denen duyguyu hiç bilmiyorum, ne seviyorum onu ne de değer veriyorum ona. Oysa insanlar sanki her şeyi önceden biliyormuş gibi bir tavırla kedere özel bir yer ayırmayı alışkanlık haline getirmişler. Kederi akılla, erdemle, bilinçle donatıyorlar. İtalyanlar akıllıca düşünüp ona “kötülük" demişler. Çünkü kederli olmak her zaman zararlı, her zaman delice bir varoluş tarzı. Stoacılar da kederi korkakça buldukları için öğrencilerine bu duyguyu yasaklamışlardır. Bu parçadan hareketle keder ile ilgili olarak I. Her toplum için farklı anlam ifade eder. II. Akıl dışı ve önemsiz bir duygudur.. III. Herhangi bir ölçüte sığdırılamaz. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve Il E) II ve III C) Yalnız III

Her beğeninin bir ortamı, her şiir türünün bir alıcısı vardır. Yapılmakta olanı kimsenin küçümsemeye hakkı yoktur. Ama budalaca aşk şiirlerinin, budalaca biçim denemelerinin bir- denbire yarattığı ortama ses çıkarmamaya, görmezden gel- meye pek katlanamıyor insan. Şiir çıkmazdadır. Bütün şiir yazanlara, edebiyat yazanlara hatırlatmak gerekir: Şiir çık- mazdadır çünkü insan çıkmazdadır, sorunlar çıkmazdadır. Toplum değişiyor, insan değişiyor, insanın yeri değişiyor, in- sanın ilişkileri ve sorunları değişiyor. Ülkemizde en azından birtakım kavramlarla yeni yeni karşılaşıyoruz. Şiirin en azın- dan artık bir avunma, oyalanma değil, bir saptama, belki bir önerme olduğu anlaşılıyor. Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisinden yakınmak- tadır? A) Şiirin eski dönemlerdeki önemini kaybetmesinden B) Şiirin değişime direnememesinden C) Şiirin tür olarak kısır bir döngü içerisinde olmasından DY Aşk şiirlerinin daha çok rağbet görmesinden E) Şiirin duyguları anlatmada yetersiz kalışından 89 lamlandırır, şayışı, yaş Nedir, okur yapıta çev işleyerek hangi bir Yaşantısı meyebilir Bu parça den han A) Eleşt B) Eleş C) Eles D) Eles E) Ele

2. Masallar zaman içerisinde, coğrafyanın ve kültürün birçok özelliğini bünyesine alarak genişlediği gibi kültürel uğrayarak birçok özelliğini de kaybeder. Masalın bünyesine yeni motifler girdiği gibi masalın esasını teşkil eden belirgin birçok motif de kaybolabilir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? anlatıldığı-zenginliğe B) yayıldığı-yozlaşmaya sevildiği - yerlileşmeye D) varlık kazandığı - çeşitliliğe (E) etkilendiği - çıkmaza

8. D) II ve V E) Yalnız Eskiden İstanbul'da sanatçılar bazı kahvehanelerde bir araya gelir, kendi aralarında münazara yaparmış. İki grup, kura sonucu kendilerine verilen bir konuda zit görüşleri savunurmuş. Bir gün, "Yanan bir evde Mona Lisa tablosu ile bir çocuk var; ikisini birden kurtarmanız imkânsız, siz hangisini kurtarırdınız?" şeklinde bir soru ile münazara başlatılmış. Bir grup, tabloyu kurtaracaklarını çünkü o tabloda gelecek nesillerin hakkı olduğunu savunmuş. Diğer grup ise çocuğu kurtaracaklarını çünkü o çocuğun ileride bir ressam, sanatçı veya bilim adamı olup insanlığa hizmet edeceğini söylemiş. Tartışmayı izleyen Sait Faik Abasıyanık'a, "Sen hangisini kurtarırdın?" demişler. O da "Ben çocuğu kurtarırdım fakat sadece insan olduğu için..." biçiminde yanıtlamış soruyu. Bu parçada Sait Faik Abasıyanık'ın anlatmak istediği aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir insana verilen değerin, onun ileride insanlığa sağlayacağı yararla ilişkilendirilmemesi gerektiği BÇocuğu kurtardığında tabloyu da kurtarma lasılığının olduğu C) İnsanla eşyanın karşılaştırıldığı bir münazara yapılmasının yanlış olduğu Yetenekli bir insanın kaybolan bir sanat eserinin benzerini yapabileceği Einsanlarda acima duygusunun her zaman ağır bastığı Diğer sayfaya geçiniz.

15. Çocuklardaki huzursuz bacak sendromu (HBS), çok hafif seyredebildiği gibi çok şiddetli de olabiliyor. Hekimler, hastalığın şiddetinin çocuğun yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebileceğini söylüyorlar. Yetişkinlerde görülen HBS'de olduğu gibi çocuklardaki HBS'de de rahatsız olan bacağın rahatlaması için sallama eğilimi görülüyor. Bazen yerinde duramama, gerilme, yürüme, koşma, sallama ya da yatakta pozisyon değiştirme gibi eğilimler ortaya çıkabiliyor. Çoğu huzursuz bacaklı yetişkinden farklı olarak bazı hastalıklı çocuklarda rahatsızlık gün boyunca ortaya çıkıyor. Aileler bu acıları, "vücut gelişirken meydana gelen ağrılar" olarak yorumlayabiliyor. Özellikle okul çağındaki çocuklarda HBS'nin yarattığı rahatsızlık duygusunu gidermek için yapılan hareketler, dikkatsizlik ya da hiperaktivite olarak da görülebiliyor. Bu noktada hastalığa zamanında tanı koyup müdahale etmek hastalıkla mücadelede önemli oluyor. Bu parçada çocuklardaki "huzursuz bacak sendromu" ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Belirtilerinin aileler tarafından farklı yorumlanabildiğine B) Gelişim seyrinin kişisel farklılıklar içerdiğine C) Çocukların sosyal ilişkilerini bitirdiğine D) Erken teşhisin hastalığı önlemede rol oynadığına E) Yetişkinlerdekine benzer belirtiler gösterebildiğine

1. • kötü: İstenilen, beğenilen nitelikte olmayan, hoşa gitmeyen, fena, iyi karşıtı. • gitmek: Sürmek, devam etmek. yakın: Aralarında sıkı ilgi bulunan. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kötü, gitmek, yakın" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde kullanılmıştır? ● A) Bu iki yakın arkadaşın işleri böyle giderse gelecekte daha kötü günler onları bekliyor, demektir. B) Ellisine yakın bu kötü yürekli adamın kazancının çoğu hastane masraflarına gidiyordu. C) Baksana ev çok kötü durumda, duvarların boyası bile gitmiş, yakında sıvalar da dökülür. D) Yakındaki bir esnaftan aldığımız bu iki ton kömür üç ay gider diye sevinirken kötü hava şartları belimizi büktü. E) Bilgisayar başında oyuna kendini kötü kaptırmıştı ama yakınlardan gelen bir sesle birlikte elektrikler gitti.

11. Satürn, etrafındaki halkalar nedeniyle belki de Güneş sisteminin en ilgi çekici gezegeni. Aslında Jüpiter, Neptün ve Uranüs'ün de halkaları var ancak bu halkalar Satürn'ün halkaları kadar belirgin değil. Satürn'ün etrafında çok sayıda halka var ve bu halkalar arasında boşluklar bulunuyor. Farklı uzay araçları tarafından çekilen detaylı görüntülerden Satürn'ün binlerce küçük halkadan oluşan yedi ana halkası olduğu anlaşıldı. Binlerce kilometre genişliğinde olan bu halkaların kalınlığı birkaç metre ile birkaç kilometre arasında değişiyor. Satürn'ün ilk olarak yaklaşık 400 yıl önce Galileo tarafından gözlemlenen ve dünyaya duyurulan halkaları, buz ve kayaç parçacıklarından oluşuyor. Bu parçacıkların bir kısmı kum tanesi büyüklüğündeyken bazıları bir otobüs büyüklüğünde. Ancak Satürn'ün halkalarının ne zaman ve nasıl oluştuğu kesin olarak bilinmiyor. Bilim insanları halkaların oluşumuyla ilgili farklı görüşler söylese de bazıları, Satürn'ün uydularıyla ilişkili olabileceğini düşünüyor. Bu parçadan "Satürn'ün halkaları'yla ilgili kesin olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Güneş sisteminde benzer özelliklere sahip başka gezegenlerin de olduğuna B) Yapısal özelliklerinin gözlemlenebildiğine (C) Nasıl oluştuğuyla ilgili bir görüş birliğinin olmadığına D) Galileo'nun çalışmaları sayesinde bilinirlik kazandığına E) Bilim adamlarının her dönem ilgisini çektiğine

8. Işıkları yeni yanmış bir şehrin parıldayan keskin bıçağı saplanıyordu yalnızlığımın böğrüne. Akşamları akrepler çı- kıyordu kuytularından. Ya ölürsen ya ölürsen ben yalnızlık- Sız ne yaparım? Sen ölme yalnızlığım! Sen olmayınca eğ- reti duruyor yabancılığım bu şehirde. Beni yalnız bırakma. Sen benim biricik dostumsun. Kızma bana. Koruyamadım seni. Hazırlıksız yakalandım ben bu şehrin ışıklarına, neon lambalarına. İşte şimdi dönüyorum kendi karanlıklarıma. Yaralıyım, yalnızım, yabancıyım bu şehirde. Bu şehri çe- kemem sensiz. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisi yok- tur? A) Alışılmamış bağdaştırma B) Sanatlı ve süslü anlatım C) Imgeli ve çağrışımsal söyleyiş D) Soyutun somutlaştırılması E) Düşünceyi örneklendirerek verme

10. 1. Hemen hemen tüm bitkiler için güneş ışığı yaşamsal önem taşır. II. Işık, bitkilerin karbonhidrat üretmeleri amacıyla kar- bondioksit ve su moleküllerini parçalamaları için ge- reken enerjiyi sağlar. Numaralanmış II. cümle için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) I. cümlede belirtilen durumun gerekçesini açıklamak- tadır. B) I. cümlede ortaya konulan durumun koşulunu belirt- mektedir. C) I. cümledeki bilgilerle çelişen durumları ortaya koy- maktadır. D) I. cümledeki bilgileri farklı örnekler üzerinden çürüt- meye çalışmaktadır. E) I. cümlede yer alan açıklamayı karşılaştırmalı ele al- maktadır.

TYT/ Türkçe 3. Ressamların fırça ve renklerle arkadaş olduğu, bilinir bir gerçek ancak iyi bir ressam olmak için bu arkadaşlık ye terli midir? Elbette hayır. Leonardo da Vinci, bu durumu şu sözleriyle aktarır: "Bir ressamın, insan bedeninin iç yapılarını bilmesi gereklidir. Kasların, bağların ve kiriş- lerin doğasını iyi bilen bir ressam, bir hareketi sağlayan kas kirişlerinin kaç tane ve hangileri olduğunu, hangi ka- sın genişleyerek kirişin kasılmasını sağladığını, hangi kiriş- lerin kıkırdağın en ince kısmına doğru genişlediğini bilir. Böylece, çizdiği figürlerin farklı duruşlarına göre belir- ginleşen çeşitli kasları değişik biçimleriyle sürekli olarak gösterebilir." Bu parçadaki altı çizili ifadeyle 1. Resim sanatının başka bilim dallarıyla ilişki içinde olması II. Ressamlığın sadece teknik bir iş olarak algılanmaması III. Resimde renk kullanımının sade denecek ölçüde olması durumlarından hangilerine gönderme yapılmıştır? C) Yalnız III A) Yalnız I DNI ve III B) I ve Il E) I, II ve Ill

7. Namık Kemal Her- kes kimsenin sağ kalmadığını bilir de kimse kendinin öle- ceğine inanmak istemez ()" diyor() Ne kadar da haklı (1) Bu parçada boş parantezle () gösterilen yerlere nok- talama işaretlerinden hangisi sırasıyla getirilmelidir? )) () () () (!) :)(:) (?) () (!) (.) B) (;) (!) (.) (.) (!) D) :) (,) (?) (.) (!) (.) E) () () () () () () iurohzab 1 10. Bu şeh lar eşl yerde ti. Kom onlar sohb dol Suy

Sn y- ve ki n t a *** A A 1440 JUGAR 22. Bir Afrika fili yeni doğduğunda derisi küçük çıkıntı ve alçukurlardan oluşur. Keratinleşmiş ölü hücrelerin bu- lunduğu, epidermisin en dışında yer alan ve korun da denilen stratum corneum tabakaları insanlardaki gibi dökülmez, alttan gelenlerle birlikte sürekli kalınlaşır. Zamanla üst üste biriken korun, insan derisinin yak- laşık 50 katı kalınlığa kadar ulaşabilir. Cukurlara inen ölü deri tabakası üzerindeki basınç kalınlaşmanın etki- kemesiyle artar ve derinin çıkıntıları arasında derin çatlaklar oluşur. Bu çatlaklar tüm deri boyunca uzanan bir kanal sistemi gibi birbirine bağlanır. Bu parçadan hareketle Afrika filinin deri yapısıyla Se ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Doğumundan itibaren deri yapısının pürüzsüz ol- madığına B) Deri kalınlığının insanınkinden elli kat fazla olabile- ceğine Jon Korun tabakasının dökülmemesi yönüyle insan de- risine benzediğine D) Derideki derin çatlakların ölü deri tabakasındaki ba- sınçtan Kaynaklandığına Deri üzerindeki tüm çatlakların bir kanal gibi birbi- wrine bağlı olduğuna 23. Elimizdekiyle, dünden kalanla istediğimizi söyleyemedi- ğimiz, istediğimiz gibi söyleyemediğimiz için dil değişiyor. Bu değişme bir bakıyorsunuz hızlanıyor çok kimseleri

30. Son zamanlarda eğitim alanında duymuş olabileceğiniz bir terim STEM eğitimi, İlk kez duyan bir yetişkin veya bir öğretmen için STEM "stem cell" yani kök hücre kelime- sine olan benzerlikten dolayı bu alanda bir araştırma ya- pan bir dal olarak yanlış anlaşılabilir. Zaten dünyada da bilmeyenler tarafından en çok bu şekilde anlaşılıyormuş. Fakat STEM terimi baş harflerini "Science, Technology, Engineering ve Mathematics" bilim alanlarından alan bir kısaltma. Yani STEM eğitimi fen, teknoloji, mühendislik ve matematik bilim dallarını entegre ve uygulamalı bir şekilde öğreten bir yöntem. Son yıllarda bu entegre sis- teme "art" yani sanat da dâhil edilerek STEAM metodu daha yaygın kullanılmakta. Bu parçada STEM ile ilgili aşağıdakilerden hangisi- ne değinilmemiştir? A) İnsanlarda farklı bir çağrışım oluşturduğuna L B) Son yıllarda kısaltmaya ekleme yapıldığına C) Farklı bilim dallarında öne çıktığına D) Kök hücre kelimesinden türetildiğine E) Uygulamalı bir eğitim metodu olduğuna

8. Divan edebiyatı geleneği, Tanzimat'la birlikte yavaş yavaş gerileme eğilimine girmiştir. Tanzimat Edebiyatı, Tanzimatın ilanından yaklaşık 20 yıl sonra, 1860'ta Şinasi'nin Tercüman-i Ahvâl gazetesini çıkarmasıyla başlar ve 1895'e kadar sürer. Yayınevlerinin gelişmesi, gazeteciliğin Batı'dan geniş ölçüde esinlenmesi, güçlü edebiyatçıların yetişmesi, etkili bir okur kit- lesi ve kamuoyu yaratır. Bu akımın yazarları, halkın anlayabile- ceği yalın bir dille yazmayı savunmuşlar ama bu düşüncelerini tam olarak yaşama geçirememişlerdir. Tanzimat'tan sonra orta sınıf oluşmuş, bu orta sınıf kendi edebiyatını yaratmış ve yeni bir edebiyat ortaya çıkmıştır. Dil, artık divan edebiyatı dili değil, orta tabakanın günlük konuşmasına çok yakın olan dildir. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine varılamaz? Tanzimat Edebiyatı, edebi dönem olarak Tercüman-ı Âh- vâl gazetesinin çıkmasıyla varlık göstermeye başlamıştır. Tanzimat Dönemi sanatçıları, dilde sadeleşmeyi savunsa- lar da pek başarılı olamamışlardır. C) Batı'nın etkisinin görüldüğü Tanzimat Dönemi'nde konu olarak çoğunlukla yanlış Batılılaşma işlenmiştir. D) Divan edebiyatı gerileme sürecine Tanzimatla beraber gir- miştir. EXToplumsal değişimle ortaya çıkan sınıf, Tanzimat sonrası yeni edebiyatın ortaya çıkmasında etkili olmuştur.

"Çoğu tüketicinin hakkında bilgi sahibi olmadığı ruşeym, tahilin canlı olan tohum kis- midir. Buğdayın ruşeym ve kepek kısmındaki lif, içerdiği mineraller ve proteinler ile tokluk hissi verir. Bu kısım, zengin protein, mineral ve E vitamini deposudur. Ayrı- ca kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Ancak ruşeym una katılmaz. Çünkü tahil, tohum kısmıyla birlikte öğütülüp un hâline getirilirse tohumda bulunan doğal yağlar nedeniyle on dört gün gibi kısa bir sürede un acılaşır." Bu metnin ana düşüncesi nedir?