Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

al ve maya ağlar. hiz- ğlar. tikte gibi da- SIZ- Bu, irir. ina ap- er- og, ik- en U- in di - a 36. Sosyal etki sonucu meydana gelen gruba uyma davranışı kişilerin benzerliğini ve dolayısıyla sosyal davranış dü zenliliğini yaratır. Sosyal davranışın düzenli olması, birey- lerin başkalarının nasıl davranacağını tahmin etmesini ve kendi davranışlarını ona göre ayarlamasını sağlar. Top- lum, davranış düzenliliğini sağlamak için kurallar gelişti rir ve bunları erken çocukluk çağlarından itibaren bütün bireylere aşılar. Yani insanların benzer davranışlarının çoğu, erken yaşlarda başlayan ve yaşamları boyunca de vam eden ortak öğrenme sonucu oluşur. Ancak insanlar, zorunluluk ya da ortak öğrenme söz konusu olmadığında da uyma davranışı gösterebilir. Örneğin sokakta birkaç ki- şinin havaya baktığını gören biri de durup havaya bakar, Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi ortak öğrenme sonucu oluşur? A) Üstünde WC yazan iki kapıdan hangisinin kadınlar, hangisinin erkekler için olduğu belli değilse Alper, hangi kapıdan bir adamın çıktığını görürse o kapıya yönelir. B) Yeşil bir elbisenin rengi üzerinde tartışan altı kişilik bir grupta beş kişi gizlice aralarında anlaşarak elbisenin mavi olduğunu söylerse bu karardan haberi olmayan altıncı kişi de mavi olduğunu kabul eder. C) Bir deneyde asistanlar, deneğin duyacağı şekilde ken- dilerine gösterilen karikatürleri çok komik bulduklarını söylerler. Denek, aynı karikatürler kendisine göste- rildiğinde o da çok komik bulmuştur. Halbuki başka denekler tek başlarınayken sorulduğunda karikatürleri hiç beğenmemişlerdir. D) İnsanların kütüphane veya müzeye gidince farkında olmadan alçak sesle konuşmalarının temelinde ortam- da kendileriyle alay edilmemesi ya da hor görülmeme- leri düşüncesi yatar. E) A partisine oy vermeyi düşünen biri, B partisine oy vermeyi düşünen bir grubun içinde kendi fikrini açık- lamaya çalıştıkça yalnız kaldığını görüp fikrini savun- maktan vazgeçer.

/TURKÇE 4. (1) Cemal Süreya'nın sözünü anımsarsan "Şair, edası olan kişidir." demişti. (II) Şairlerin böyle edalı olması yadırgana- cak bir şey değil. (III) Kimi bu edayı içe dönük tutumuyla kimi toplumsal yanıyla kimi de bireysel hünerleriyle edinme- ye çalışır. (IV) Burada önemli olan, şairin bu edayı kimliğine ne denli uydurup uyduramadığıdır. (V) Şairlik, hazır elbise gibi alıp giyebileceğiniz bir şey değildir çünkü Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümle, içinde tanım cümlesi olan doğrudan anlatımlı bir cümledir. B) II. cümlede kişisel bir düşünce ifade edilmiştir. C) III. cümlede bir konuda fark! tutumlar olduğu dile geti- rilmiştir. IV. cümlede bir koşul öne sürülmüştür. E) V. cümle, kendinden önceki cümlenin gerekçesi duru- mundadır. 6.

18. Başka bir deyişle kitap yazmaya başlamak önemlidir ama önce yazma cesaretini toplamak gerekir. Neticede nasıl yazı yazacağınızı biliyorsunuz, parmaklarınız var ve bir de hayatınız. O tek hayatta kelimelerinizi yazarak sesinizi duyulur hâle getireceksiniz sonra da başkalarının sizi işitmesini sağlayacaksınız. Bunun için yapmanız gereken şey, yazmak. Insanlar zihninizin içinde dolaşan fikirleri okuyamaz. Onlar ancak sizin dikkatle ve muazzam bir aşkla kâğıda döktüğünüz düşüncelerinizi okuyabilir. O hâlde yazmaktan başka çareniz yok. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Bugüne kadar okurun karşısına çıkamamış mükemmel kitabınızın önündeki tek engel ertelemedir 6) Yazarken yavaş hareket etmek yazma sürecinde geçen zamanın da tadını çıkarmaya olanak tanır C) Yazı masasına oturduğunuzda ihtiyacınız olan ilk şey size öğretilen kalıplaşmış teknikleri unutmaktır D) Yazmayı bir yetenek olarak gördüğünüzde nasıl başlayacağınıza dair endişeniz yok olacaktır E) Taslak hâlindeki karalamaları hayal dünyanızın renkleriyle canlandırdığınızda bir eser ortaya koyarsınız

13. - 14. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Sözümün akışını bozup güzel tümceler aramaktansa gü- zel tümceleri bozup sözümün akışına uydurmayı daha doğru bulurum. Bir sözün ardından koşmamalıyız, söz bizim ardımızdan koşmalı, işimize yaramalı, söylediği- miz şeyler sözlerimizi almalı ve dinleyenin kafasını öyle doldurmalı ki artık sözcüklerini hatırlayamasın. İster kâğıt üstünde olsun, ister ağızdan, benim sevdiğim konuşma, düpedüz, içten gelen, lezzetli, şiirli, sıkı ve kısa kesen bir konuşmadır. Güç olsun, zararı yok ama sıkıcı olmasın; süsten, özentiden kaçsın; düzensiz, gelişigüzel ve kork- madan yürüsün. Söylev sanatı, insanı söyleyeceğinden uzaklaştırıp kendi yoluna çeker. Gösteriş için herkesten başka türlü giyinmek, gülünç kılıklara girmek nasıl pısırık- lik, korkaklıksa konuşmada bilinmedik sözcükler, duyul- madık tümceler aramak da bir medreseli çocuk çabasıdır. Ah, keşke Paris'in sebze çarşısında kullanılan sözcüklerle konuşabilsem! 13. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi sözde ol- ması gereken özelliklerden biri değildir? A) Sürükleyicilik C) Samimiyet E) Sadelik B) Doğallık (P) Özgünlük 15. Bir öğr ğırı ter. 12 "Bu kita bir me çal ca ler ed sü bir Bu ha A) B

ÖSYM TADINDA 3 PARAGRAFTA YARD 5. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) toprak kullanımı ve iklim değişikliği üzerine hazırladığı raporda, Batı'daki yüksek et ve süt aldı. Öte yandan raporu hazırlayan bilim insanları, ürünleri tüketiminin iklim değişikliğini artırdığı uyarısı yer topluma vejetaryen (et yemeyen) veya vegan (hayvansal ürün kullanmayan) olma çağrısında bulunmadı. Uzmanlar, hayvancılığa ayrılan topraklarda üretilecek şebzelerin daha fazla kişiyi doyuracağını ortaya koydul 107 bilim insanının hazırladığı rapora katkı sunan Ingiltere'deki Aberdeen Üniversitesinden çevre bilimci Prof. Peter Smith, "İnsanlara et yemeyi bırakın demiyoruz. Bazı bölgelerde insanların et yemekten başka bir çaresi yok. Fakat Batı'da da çok fazla et yediğimiz, gün gibi ortada." dedi. Aşağıdaki yargılardan hangisi bu parçada adı geçen rapora katkı sunan bilim insanlarına ait olamaz? Hayvancılık yapılan topraklarda yetiştirilecek sebzelerle daha fazla insan doyabilir. BBütün insanların et yemeyi tamamen bırakmasını istemek doğru olmaz. C Batı'daki insanların et tüketimini azaltmaları, iklim değişikliği açısından iyi olacaktır. ) İnsanların hayvansal gıdalardan uzak durmasını istemek, çevre adına doğru bir öneridir. E) İklim değişikliğini olumsuz etkileyen nedenlerden biri, Batı'daki hayvansal gıda tüketiminin fazlalığıdır.

() 4. (1) Şiir sanatçının hayatının ve ruh hâlinin yansıması de- ğildir. (II) Bunların değiştirilip dönüşmesiyle oluşan, dille ifade edilen bir güzel sanat etkinliğidir. (III) Bir şiir, onu kaleme alan şairin izlerini taşır. (IV) Şairin kişiliği, kültür birikimi, dünya görüşü, sanat ve hayat anlayışı şiirin olu- şumunda etkilidir. (V) Şairle ilgili bu özellikleri bilmek şiiri yorumlamamıza yardımcı olur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır? A) I ve II ve B) I ve Ill DY III ve N CYll ve IV E) Il ve V vev

7 7 e 7 z a B 29. Günümüzde her alanda görüldüğü gibi tartışma türünün de seviyesi epey düşmüş şekilde. Sunu- larını bilime ve bilimsel gelişmelere dayandırma- dan yapan, sözlerini yanlışlarla örülü ön yargıyla besleyen, öncelikle araştırmak değil alçaltmak ve düşüncelerini çürüterek ezme mantığıyla davranan bir tutum var ortada. Belli bir alanda uzmanlaşıp yeterince söz sahibi olmak yerine çıkan her yeni ki- tap, düşünce ve kitap yazarı üzerine sınırları aşan bir üslupla sözde tartışmacılar konuşuyor etrafta. Düşünsenize bir kere; destanı "gerçekçi" değil diye naralar savuran, akıldan ve mantıktan uzak söz savaşçıları da gördüm ne acıdır ki! Bu parçada konuşan kişinin tartışmacılardan; 1. Başka alanlardan uzak durup sadece tartışma- cıya odaklanma, Takipçilerinin bilgi ve kültür dünyasına katkı sağlama, III. Tartışacağı kişiler ve görüşleri hakkında araş- tırma yapma, IV. Sadece övgü esasli bir tutumdan oldukça uzak durma, yargılarından hangilerini beklediği söylenebilir? A) ve Il B) Yalnız III D) ve IV E) HI ve IV C) I ve III Diğer sayfaya geçiniz.

B) Yeşil pencereden bir gül at bana İşıklarla dolsun kalbimin içi C) Dağılmış pazar yerlerine benziyor istasyonlar Ve dağılmış pazar yerlerine memleket D) Sevgilim diyorum, oysa kimsecikler yok yanımda Bilmiyorum kime sevgilim dediğimi E) Beni sevdiğin gibi sevdim seni Kar bırakılmış karanlığından YAYIN DENİZ Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem niteleme hem de belirtme sıfatı almış bir sözcük vardır? A) Tatlı yaptığı zaman mutlaka bir dilim de komşusuna götürürdü. B) Hiçbir insan bu konuda tarafsız kalamazdı herhâlde. C) Üniversite sınavını bir kerede kazanmıştı ama okulu bitiremedi hâlâ. D) Fizikten iyi bir not alabilmek için bütün gece ders çalıştım. E) Köfte yapmak için çeşit çeşit baharata ihtiyacım var TYT Türkçe Soru Bankası 6.

6. Arthur Conan Doyle'un hayat verdiği, olağanüstü akıl yürütme ve gözlemleme makinesi Sherlock Holmes, günümüzde farklı yazarlarca kumaşındaki dokuma hataları giderilerek yaşatılmaktadır. Örneğin Mitch Cullin'in ilgili romanını okuduğunuzda veya sinemaya uyarlanan Mr. Holmes adlı filmi seyrettiğinizde temelde Doyle'un mirasının korunduğunu ama duyguları ve zaafları olan bir Sherlock Holmes yaratıldığını görürsünüz. Bu parçada altı çizili sözle Sherlock Holmes karakteriyle ilgili anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsani niteliklerle donatılıp zenginleştirilmesi B) Dehasının ardındaki gizemin açığa çıkarılması CBelirgin zayıflıklarının ortadan kaldırılması D) İlk hâlinden daha zeki kurgulanması E) Gördüğü rağbetin artması için geliştirilmesi (2021 - ALES 3)

Fahri Işık, 1930'lu yıllarda Atatürk'ün "Yurt dışına gidin, bu ilmin metodolojisini öğrenin, kendi toprağımızda arkeolojiyi geliştirin; sizi bir kıvılcım olarak gönderiyorum ama bir ateş olarak geri geleceksiniz." telkinleriyle Bonn Arkeoloji Entitüsüne gittim, diyor. Sonra da ekliyor: Oraya gidince kendimi Beydağı'ndan yere çakılmış gibi hissettim. Almanya'da her şeyi sorgulayan bir eğitim vardı. Bunu görünce "Oğlum Fahri ya köyüne dönüp mişmiş (kayısı) yetiştireceksin ya kalıp çok çalışacaksın." dedim. Sonuçta beş yıl dünyanın en iyi arkeologlarından Nikolaus Himmelman'ın yanında yetiştim. Kıvılcım olarak gittim, ateş olarak döndüm. 1973'te Atatürk Üniversitesinin yeni açılan arkeoloji bölümüne atandım. Erzurum, benim bilgiyi bulduğum yer oldu. Bölüm ilk mezunlarını verince yol arkadaşlarımdan beşi Erzurum'u terk etti. Ön Asya ve Prehistorya hocasız kalınca bu dersleri de ben üstlendim. Her seferinde Erken Demir Çağı'nda bir şeyler ters gidiyor diye düşündüm. Hitit ile Frig uygarlıkları arasında 400 yıllık karanlık bir dönem vardı. Anadolu'ya uygarlığı İyonların yani Yunanlıların getirdiği kabul ediliyordu. Düşündüm ki nasıl olur da Frig uygarlığı MÖ 8. yüzyılda Midas Dönemi gibi en parlak hâliyle birden ortaya çıkabilir. Bu yöndeki iddialarım 1986'da "Anatolian Studies" dergisinde yayımlandı. Tüm arkeoloji dünyasının tersine Frig Kybele resimlerinin Yunan/İyon etkisiyle değil daha eski bir dönemde tam da o karanlık denen yahut karanlık bırakılan dönemde Yeni Hitit ve Frig etkisiyle ortaya çıktıklarını ileri sürdüm ve kabul gördüm. 37. Bu parçada konuşan arkeoloğun genel kabul gören bir yanlışı düzeltmesindeki hareket noktası aşağıdakilerden hangisidir? B C) Çok parlak bir uygarlığın aniden ortaya çıkamayacağı ve bunun gerilere giden gelişme evrelerinin olması gerektiği 1 Arkeolojide bilimin yayılmacı anlayışın bir aparatı yapılabileceği ve bazı gerçeklerin bilinçli olarak saklanabileceği Ortaya atılan bir görüşün daha sonra sorgulamasız bir biçimde doğru olduğunun tekrar edilmiş olabileceği D) Nesnel gerçekliklerin saptanması için uğraşmak yerine toptancı bir yaklaşımla bir uygarlığın yükseltilmek istenmiş olabileceği Bazı milletlerin bazı coğrafyalarda hak iddia etmesine zemin hazırlamak için arkeologların algı yönetme çabasında olabileceği

parçaya göre cevaplayınız. Janus, Roma mitolojisindeki tanrılar içinde iki yüze sahip olmasıyla en dikkat çekici olanlarından biridir. Riyanın herkese ve her yere sirayet ettiği bu karanlık dönemde herkesin iki yüzlü olduğunu söylemek mümkün. Ancak mitolojiye göre Roma şehir girişlerinde bulunan ve bir yüzü sağa, bir yüzü sola bakan Janus'un iki yüzü, akla ilk gelenin aksine ikiyüzlülüğü simgelemez. Janus'un yüzlerinden biri kentten içeri girenlere, öteki ise kentten çıkanlara bakar. Böylece kent, güvenlik içinde yaşamayı sürdürür. Roma paralarında kabartması da bulunan, bazen bir tarafı genç diğeri yaşlı ve sakallı bir erkek yüzü olarak da kullanılan Janus'un böylece geçmişi ve geleceği simgelediğine de inanılır. Janus, iki farklı zamana bakar. Zamanın akışından bağımsız bir yerde durarak biri biten olayları izlerken, diğeri başlayacak olanın tanığıdır. Zamanın akışıyla kazanılan tecrübe, yaşanan ve yaşanacak olan arasındaki köprüdür. 24. Bu parçada Janus adlı sembol ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A Kişiler tarafından farklı şekillerde algılandığına B) Anlamının değişik şekillerde yorumlanabildiğine Paralar üzerinde ona ait kabartmanın bulunmasının önemine Ana hatlarıyla içeriğine Anlamının ikiyüzlülüğü temsil etmediğine

TEKNİKLERİ 7. Herkes bilinen yerleri anlatır fakat benim şimdi anlatacağım derecede büyük, özel, ıssız ve sakin koyları anlatacak pek kimseler çıkmaz. Gördüğünüz bütün koyları hayal edin, deniz ve ardında kumsal. Öyle değil mi? Buranın farkı, denizin yamacında güneyinde ve doğusunda çimenlerle dolu bir alan olması. Denizinin muhteşem bir yer. Bahsettiğim bu ıssız ve sakin koylarda berraklığı ile cezbedici, çocukların koşup oynayabileceği çoğu kişinin korkusu güvenlik. Gerçi bu da anlamsız çoğu zaman. Büyük şehirlerde yolda yürümek, inanın daha tehlikeli. Bu tür koylarda sizi rahatsız edebilecek tek hayvan, geceleri domuz olabilir; o da zaten gürültü yaptığınızda kaçar, saldırma olasılığı yok denecek kadar azdır. Issız koyları da in cin top oynuyor sanmayın, elbette birkaç aile olabiliyor fakat çok az. Deniz sonrası duş konusuna gelince asla çekinmeyin; tuzlu su, saçlarınıza ve vücudunuza zarar vermez; aksine derinize ve vücudunuza D vitamini emiliminde faydalı olur, korkmayın! Bu parçanın anlatımında I. Benzer mekânları karşılaştırma, II. Açık alanları betimleme, III. Doğayı devinim içinde yansıtma, IV. Anlatıma beğeni duygusu katma yaklaşımlarından hangilerine başvurulmamıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III C) II ve IV E) Yalnız IV

11. Tan ağarında Oğuz Kağan'ın çadırına güneş gibi bir ışık girdi. O ışıktan gök tüylü ve gök yeleli büyük bir erkek kurt çıktı. Gördü ki askerin önünde gök tüylü ve gök yeleli büyük bir erkek kurt yürümektedir ve kurdun ardı sıra ordu gelmektedir. Gök tüylü ve gök yeleli bu büyük erkek kurt birkaç gün sonra durdu. Oğuz kağan da askeri ile durdu. Burada İtil Müren adında bir deniz vardı. Bu İtil Müren'in kenarında bir kara dağın önünde savaş başladı. Okla, kargı ile ve kılıçla vuruştular. Askerlerin arasında vuruşma çok oldu, halkın gönüllerinde kaygı çok oldu. Boğuşma ve vuruşma öyle yaman oldu ki İtil Müren'in suyu zencefre gibi baştan başa kıpkırmızı oldu. Oğuz Kağan yendi ve Urum Kağan kaçtı. Oğuz Kağan, Urum Kağan'ın hanlığını ve halkını aldı. Onun ordugâhına pek çok cansız ve pek çok canlı ganimet düştü. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Birden fazla destan motifine yer verilmiştir. B) Dönemin askerî anlayışını yansıtan unsurlar vardır. Hunlara ait bir destandan alınmıştır. D) Anlatımda abartmadan yararlanılmıştır. E Oğuz Kağan, olağanüstü özellikleriyle verilmiştir

5. Bu gece yine kar yağmış, ne güzel a Bembeyaz oluvermiş bahçeler yollar b Sanki yerlere serilmiş bulutlar a Bir gecede ihtiyarlamış heykel Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Epik şiir türünün özelliklerini taşıdığı Postord B) 1. ve IV. dizeler arasında tam uyak kullanıldığı CY İlahi ile konu olarak benzediği DY Bir semainin ilk dörtlüğünden alındığı E) Tüm dizelerde redife başvurulduğu

7. Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir genetik projesiyle yaklaşık 4 bin yıl önce soyları tükenen tüylü mamutlar hayata döndürülüyor. Bu kapsamda 42 bin yıl önce yaşayan bir tüylü mamutun DNA örnekleri ile fillerin DNA'sı eşleştiriliyor. "Şimdiye kadar fil hücreleri üzerinde test ettiğimiz onlarca mamut genini canlandırmayı başardık." diyen bilim ekibinin açıklamasına göre, klonlanan bu "Buz Devri" canlıları, bitki örtüsünün büyümesini teşvik edeceğinden Kuzey Kutbu iklimlerini iyileştirerek küresel ısınmayı önlemeye katkıda bulunacak. Çalışmada yer alan bilim insanları bu proje için Sibirya buzullarında 42 bin yıldan uzun bir süredir korunan bir tüylü mamutun DNA örneklerini kullandıklarını belirttiler. Bu parçadan hareketle mamutların hayata döndürülmesi projesiyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz? A) Fillerin DNA'ları ile mamut DNA örnekleri birleştirilerek kullanılmaktadır B) Bilim insanları mamut genini canlandırma konusunda onlarca başarılı çalışma yaptıklarını açıklamışlardır. (C) Harvard Üniversitesi, konuyla ilgili ilk çalışmayı yapan araştırma ekibini barındırmaktadır. 9. D) Çevre felaketleripi önleme yolunda bir yarar sağlaması umulmaktadır E) Harvard Üniversitesi bünyesinde bir araştırma ekibince gerçekleştirilmektedir. CIKMIŞ SORU B

şünce B B Türkçe 21. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), küresel çaptaki etkinlikleriyle ön plana çıkan kuruluşlardan. CERN, Avrupa başta olmak üzere tüm dünyadaki araş- tırmacıları buluşturan bir merkez. Burada yapılan araş- tırmalar, kainattaki sistemin nasıl çalıştığını anlamamıza yardımcı oluyor. Bu kurum burada yapılan çalışmaları topluma anlatmaya yönelik birçok çalışma yapıyor. CERN'in bilimi anlatma çalışmalarının biri de bundan yaklaşık dört yıl önce başlayan Arts@CERN (CERN'de Sanat) programi. Bu program kapsamında bilim insan- ları sanatçılarla buluşturuluyor ve bunun sonucunda bi- limden esinlenen ve bilimi anlatan eserler ortaya çıkıyor. Bu parçaya göre CERN ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Farklı ülkelerden araştırmacıları bir araya getirmek- tedir. B) Sanatçıların bilimden etkilenmesine vesile olmakta- dır. C) Evrenin daha yakından tanınmasında belli bir pay sahibidir. D) Bilim insanlarını eğiten akademik bir merkez konu- mundadır. (E) Uluslararası faaliyet göstermesiyle dikkat çekmekte- dir.