Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

23. İnsan, hayatının üçte birini uyuyarak geçirir ve bu sürenin yaklaşık %25'inde rüya görür. Bu rüyaların hemen hep- si "Hızlı Göz Hareketi” (REM) adı verilen uyku evresinde görülür. Bilim insanlarının yaptıkları araştırmalara göre rüyaların görülme miktarı tüm insanlarda benzer olsa da hatırlanma sıklığı kişiden kişiye değişir. Bunun sebeplerin- den biri, söz konusu bilgi önemsiz bulunursa beynin veri kapasitesine bağlı değişmek üzere veri filtreleme siste- mine takılır ve hatırlanmaz. Yapılan deneylerde gördüğü ve duyduğu her şeye dikkat eden katılımcıların rüyalarını daha sık hatırladığı, önemsemeyen kişilikteki insanların ise rüyalarını daha az hatırladığı kanıtlanmıştır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? sive nined A) Rüyaların hatırlanması dikkat ile ilgili olduğuna B) Önemsiz bilgilerin rüyalarda yer almadığına C) Dikkatli kişilerin rüyaları daha fazla hatırladığına- D) İnsan hayatının ortalama %33'ünü uyuyarak geçirdi- ğine eragis mi OBERSIBUCTOR E) İnsanların uykudaki sürenin dörtte birinde rüya gör- düğüne f

25. Yok olma tehlikesi altında ilk iki sırada kahve ve çikolata var. Çikolatanın ham maddesi olan kakaonun üretiminin yüzde 70'i Afrika'da gerçekleşiyor. Sıcaklıkların giderek artması, Afrika'da yetiştirilen kakao ağaçlarının verimi- ni düşürüp yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor. Dünyanın en büyük çikolata üreticilerinin 2019 başında yaptığı açıklamaya göre önümüzdeki senelerde dünyada çikolata olmayacak. Güney Amerika'da yetiştirilen kahve ağaçlarının da iklim değişikliğinden oldukça etkileneceği öngörülüyor. Bu nedenle en çok tercih edilen, en kalite- li kahve cinsi olarak bilinen arabika kahvelerinin üretim sıkıntısına gireceği, ham maddenin giderek azalmasıyla kahve tüketiminin bir lükse dönüşeceği düşünülüyor. Bu parçada söz edilen kahve ve çikolatanın yok olma nedeni aşağıdakilerden hangisidir? Küresel ısınmadan kaynaklanan iklim değişikliği B) Aşırı ve düzensiz tüketim yapılması C) Çikolata ve kahve üreticilerinin yetersizliği D) Ham madde üretiminde işçi bulunamaması E) İnsan tahribatı sonucu sıcakların artması

7. 151 Türk sinemasında renkli film furyasını başlatan ilk film, as- ker kökenli yönetmen Nusret Eraslan'la Turgut Demirağ'ın 1964'te And Film adına çektikleri ve görüntü yönetmenliğini Gani Turanlı'nın yaptığı Çanakkale Aslanları olmuştur. Bu cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağı- dakilerden hangisidir? A) Türk sinemasında renkli film çekme girişimi 1964'ten önce olmuştur. B) Türk sinemasında ilk renkli film birkaç kişinin ortak ça- lışmasıyla gerçekleşmiştir. C) Çanakkale Aslanları renkli ilk film olması nedeniyle bü- yük ilgi görmüştür. D) 1964'te kurulan And Film şirketi aynı yıl içinde ilk renkli filmi çekmiştir. E) Nusret Eraslan'la Turgut Demirağ'ın birlikte çektikleri ilk film 1964 yılına rastlamaktadır.

ir Deyimler Atasözleri - İkilemeler 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikilemeyi oluşturan sözcükler tek başlarına kullanılamaz? A) Sonunda dayalı döşeli bir eve yerleştiler. B) Kentin kuzeyinde irili ufaklı evler vardı. Yalan yanlış haberlerle izleyiciyi kandırmamak gerekir. D) Er geç herkes benim söylediklerime inanacak. E) Romanda abuk sabuk sözlere yer verilmiş. 8. Aşağıdaki deyimlerden hangisi yanlış açıklanmıştır? AS Ağzı burnu yerinde: oldukça güzel B) Eli yüzü düzgün: güzelce, çirkin sayılmayan Eli uzun: çok fazla yerde sözü geçen Kulak kesilmek: bütün dikkatiyle dinlemek Gönül koymak: birine gücenmek 9. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde "dış görünüşün, gerçek değerin kesin ölçüsü olamayacağı" vurgulanmamıştır? A Kürk ile börk ile adam olunmaz. B Çul içinde aslan yatar. CEşeğe altın semer vursalar yine eşektir. DEkmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur. Deve Kâbe'ye gitmekle hacı olmaz. 11.

6. Garip hareketinin öncüsü ve en önemli temsilcisi olan Or- han Veli, ilk şiirlerinde hece ölçüsü ile öz şiir anlayışına yakın eserler vermiştir. Garip akımıyla birlikte şiir anlayı- şını değiştiren sanatçının şiiri; hece ve aruz gibi alışılmış ölçü kalıplarından, klişeleşmiş söyleyişten, içi boş süslü sözler yığını olmaktan çok uzaktır. Her sözcüğün şiirde kullanılabileceğini savunan şair, duru anlatımı ile dikkat çekmektedir. in ux so Bu parçada Orhan Veli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İlk şiirlerini farklı anlayışla kaleme almıştır. e B) Garip anlayışıyla beraber vezne karşı çıkmıştır. C) Gereksiz sözcüklerden kaçınan bir anlatımı vardır. D) Kelimelerin hepsini şiirlerinde kullanmıştır. dir. A (A E) Yalın ve anlaşılır bir anlatımı yeğlemiştir.

7. İnsan beyni, çağlar boyunca insanları şaşırtmıştır ve gü- nümüzde de sürekli beyinle ilgili yeni bulunan ilginç ger- çekler, insanları şaşkına çevirmeye devam etmektedir. Birçok bilim insanı ve çeşitli araştırmacılar, tüm hayatla- rını beynin nasıl çalıştığını öğrenmeye adamışlardır. Bu durum bilgi anlamında insanlığın yükselişi anlamına gel- mektedir. Edinilen bilgilere göre beyninizin ağırlığı yakla- şık 1,5 kg'dır. Beyninizde yaklaşık 100 milyar nöron yani beyin hücresi bulunmaktadır. İnsan vücudunun büyük bir bölümünde olduğu gibi beynimizin de yaklaşık %70'i su- dan oluşmaktadır. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok- tur? A) Ünsüz benzeşmesi+ B) Ünsüz değişimi C) Ünlü aşınması D) Ünsüz düşmesi E) Ünlü değişimi t

Kısmına işaretleyiniz. 3. Mavi renkteki damarlarınızın toplardamarlar olduğunu ve kirli kan taşıdığı için mavi göründüğünü düşünüyorsunuz. Ne yazık ki bu bilgi, doğru zannettiğimiz yanlışlardan bi- ridir. Bu düşüncenin nedeni, okul hayatımız boyunca kirli kan taşıyan damarların mavi renkte resmedilmesi ve bizim gerçekte de o renkte olduğunu düşünmemizdir. Damarlar mavi görünür çünkü damarlardan yansıyan ışık, gözümü- ze gelmeden önce yağ ve deri katmanlarından geçerken kırmızı ve sarı tonlar bu katmanlarda soğurulur ve göze yalnızca mavi renk ulaşır. Damar yüzeye çok yakında ve yağ katmanının üzerindeyse o zaman kırmızı ışık da yan- sır ve maviden daha yüksek dalga boyuna sahip olduğu için bu damarlar kırmızı görünür. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Damarların mavi olmasının temel sebebi, içinde kirli kanı taşımasıdır. - B) Damarların mavi renkle çizilmesi bilgi yetersizliğin- den kaynaklanmaktadır. Damarların farklı renklerde görünmesinin sebebi diğer renklerle olan ilişkiyle açıklanabilir. D) Bazı damarlar, gözümüze mavi renkte görünürken bazı damarlarda kırmızı renkte görünür. E) Damarların çeşitli renklerde görünmesi göz yanılma- sından ibaret bir durumdur.

1. Bilim insanları tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre çok yağlı beslenmek, bağırsaklarda mikrobiyal orta- mi olumsuz etkileyerek (tesir ederek) bağışıklık hücreleri- 1 nin yapısını ve miktarını bozuyor. Farklı fare modelleriyle 11 (örnekleriyle) yapılan deneylerde aşırı yağlı beslenmenin bağırsak mikroflorasının işleyişini bozduğu ve vücudun bağışıklık (doğal yollarla kazanılmış direnç) seviyesinin ||| düştüğü belirlendi. Virüse karşı büyük bir savaş verdiğimiz ve bağışıklık sistemimizi güçlü tutmamız gereken bu dö- nemlerde yediklerimizin içeriği (konusu) ve özellikle yağ IV miktarı kritik (ciddi) öneme sahip. Bağışıklığı bozmanın V ötesinde yüksek yağlı içeriğe sahip beslenme şeklinin in- sülin direncini de arttırarak obeziteye, diyabete ve damar tıkanıklığına da neden olduğu biliniyor. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin an- lamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşma- maktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

TYT DENEME SINAVI 26. Sao Paulo, Brezilya'nın en önemli sanayi kentlerinden biridir. Çevresindeki şehirsel alan ve 20 milyonu bulan nüfusu ile Güney Amerika'nın en büyük kentidir. Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilirse "Sao Paulo'nun demografik olarak değişim yaşadığı” nedeniyle birlikte belirtilmiş olur? AY Kısa bir sürede sanayi, ticaret ve bankacılık merkezi hâline ge- len kente İtalya, Portekiz, İspanya, Almanya ve Lübnan gibi ül- keler ilgi göstermiştir. B) Sao Paulo'nun son yıllarda yaşadığı gecekondulaşma sorunu, çözüme kavuşmak için hâlâ gerekli adımların atılmasını bekliyor. C) Şehirsel alanın çevresindeki barınaklarda çok sayıda insan, kö- tü şartlarda yaşamaktadır ve şehirde çevre kirliliği had safhaya ulaşmıştır. D) Suç oranlarının da ciddi boyutlara ulaştığı Sao Paulo'da her yıl ortalama 6.000 kişi birtakım olaylar sonucu hayatını kaybetmek- tedir. E) 1700'lerde küçük bir kasaba iken verimli topraklarında gelişen kahve' üretimi sayesinde nüfusu hızla artan Sao Paulo, büyü- meye devam etmektedir. 28

8. Sen ki uzak bir semtin gölgesiydin. Kim getirdi koydu karşıma seni? Dallarından sızan her reçine sana her dokunanı yakıyor. || ||| Sen ne inatçı bir ağaçsın! Eğiliyor, evlerin içinde beyaz ne varsa IV kendi rengine boyuyorsun! you Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi zamir de- ğildir? A) BI CH D) IV 203 02 EX 4 104 10: 11. Bizans lisesi, sahiplic Bu cü hangis A) Beli B) Özn C) Yer D) Beli E) Özn

ara e. Finde 1 e yok ndini. For. bir tığı a Paylaşım Yayınları A 15. Mektup, edebiyat için kullanışlı bir tür. Aynı zamanda bir yazma tekniği olarak da çok yaygın. Çünkü herkes mektup yazar ama herkesin öykü, roman yazdığı söylenemez. Mektup biçiminde yazılmış sanatsal bir el metni okurken de insan başka bir duyguyla okur. Artik onu yalnızca bir öykü ya da roman gibi okumaz. Aynı zamanda bir mektuptur o. Herkes okusun diye yazılmamış gibidir. O nedenle bir gizlilik ve samimiyet hissinin oluşmasına yardımcı olur. İki kişilik bir iletişime tanık olmak, okuma sürecine yeni bir katman ekler. Yazarlar da bu katmanı hikâyelerini anlatmak için aid rahatlıkla kullanırlar. Yazar için her yeni ileti katmanı is önemlidir. Katmanlar öyküyü çoğaltır. Mektup hoş bir en biçim, bunun yanında sırf telefon konuşmasından oluşan hikâyeler de var günümüzde. Bu parçada mektup türüyle ilgili olarak Yapıtta anlatılanların içtenliğine katkı sağlamaktadır. Okunması, öyküye göre daha kolaydır. TI içinde yer aldığı yapıta farklı bir derinlik katmaktadır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız B) Yalniz It D) Ive Il HING DON 16. Güngs'in gör E) II ve III DE SAAT: Yalnız III beoblib rhoi toyhtetap unudublo abilitatin PAZARTESİ

2. Nanoteknoloji; atomların ve moleküllerin en küçük birimlerini ifade etmek ve maddeyi atomik boyutu ile kontrol etmek ama- ci ile kullanılmaktadır. Atom üstüne atom koyarak ve mevcut maddelerin moleküler yapısını değiştirerek yeni maddeler mey- dana getirme çalışmalarını içermektedir. Eğer doğadaki atomik dizilim taklit edilebilir ya da kopyalanabilirse atomlar hareket et- tirilebilir ve böylece birçok farklı madde oluşumu sağlanabilir. Bu düşünce, günümüzde nanoteknolojiye olan ilgiyi artırmakla beraber bu alandaki çalışmaları da hızlandırmıştır. Birçok dalda mevcut sınırlar kaldırılabilir ve kömür gibi bir maddenin mole- külleri değiştirilerek elmas elde edilebilir. Bu parçada nanoteknolojinin; 1. Maddelerin moleküler yapısını değiştirme, II. Maddelerin molekül sayısını azaltma, III. Atomları çoğaltarak yeni maddeler oluşturma, IV. Molekül sayısı azalan maddeleri sınırlandırma özelliklerinden hangilerine yer verilmiştir? A) I ve II B) I ve III D) Il ve IV E) III ve IV C) II ve III

8 28. Dergi görevlisi: Az ama nitelikli şiirler yazan bir dostunuz "Şairlik yeteneğimi yitirdim, artık eskisi gibi güzel şiirler yazamıyorum." deyince ona maddenin korunumu kanununu hatırlatmış ve "Hiçbir şey yoktan var edilemez ve varken yok edilemez." demişsiniz. Kastınız nedir? Usta şair: Şiir, yer altı ırmaklarına benzer; kışın bol bol su biriktirir ve bir zaman sonra taşar, işte birikip taşan o şey siirdir. Dergi görevlisi: Bununla genç şairlere hangi mesajı vermek istiyorsunuz? Usta şair: Irmak iseler yaz kuraklıklarından, ağaç iseler kış çıplaklıklarından korkmasınlar; şair olarak yaşamaya yani okumaya, düşünmeye, incelemeye, hissetmeye devam etsinler. Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki usta şairin şiir anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir? A) Yazma konusundaki dönemsel tıkanmalar, şairliğin bittiğinin değil nadasa bırakıldığının işaretidir. amel 3 (B) Cok şiir yazıp sürekli yayımlamak; havuzu doldurmadan suyu kullanmaya, suyu israf edip sulanacak olanı da kurutmaya benzer. (0 C) Şiirin doğası gereği özgürlüğü ve sınırsızlığı sevdiğini bilmeyen şair, birbirinin benzeri tekdüze şiirler ortaya koyar. D) (E) Niteliğin nicelikten önce geldiğini bilen bir gerçek şair, sürekli yazmayı kâğıda ve kaleme eziyet kabul eder. Şair, şiirde tıkanmaktan korkuyorsa tıkanır; nice yetenekli şair, şair olarak tanınırsam ve beklentilere cevap veremezsem yıkılırım diyerek şiiri bırakmıştır. nadas G G Go gb bo T

37. Bir azınlığın kült sinemacısı David Cronenberg'in son filmi Şark Vaatleri birçok kalburüstü eleştirmen tarafından heyecanla karşılandı. Bunda zeki senaryosu, milimetrik kurgusu, etkileyici hikâye anlatıcılığı, güçlü oyunculuğu ve çarpıcı Türk hamamı sahnesi. yanında, yönetmenin ana akım sinemaya gitgide yaklaşmasının da payı olsa gerek. Stüdyolar, Cronenberg'in Örümcek'ini çok garip, kapalı ve ticari açıdan çok zayıf bulmuş fakat Şiddetin Tarihçisiyle birlikte yönetmenin teklif telefonları yeniden çalmaya baş- ladı. Diğer taraftan Şark Vaatleri'nin, yönetmenin kendisini auteur kilan sinemasıyla uyuşmayan, küçük olmakla birlik- te rahatsız edici bir unsur barındırdığını da tespit etmek gerekiyor. Bu parçada Şark Vaatleri'yle ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A) Sinema dünyasında yarattığı etkiye B) Başarılı oyuncularının olduğuna C) Kurmaca anlatımındaki ustalığına D) Tedirgin edici etmenler içerdiğine E) Türk sinemasında yarattığı tartışmalara 39 LARI

"Mini beyin" olarak adlandırılan bir proje kapsamında pek çok ülkede farklı laboratuvarianta tasarlanan insan beyinleri inceleniyor. Beyin organoidleri olarak adlandınlan bu yapıllar, insan beyninin boyutlarından oldukça farklı. Kalem ucundaki silgi büyüklüğünde olan mini beyinler, kan damarları gibi kilit yapılar içermediği için büyüyemiyor. Araştırmacılar bu organoidlerin beyin gelişimi ve kusurlarıyla ilgili en karanlık sırları bile su yüzüne çıkarabileceğine inanıyor. Bu mini beyinler, sebebi bulunamayan çeşitli hastalıklara tedavi yöntemleri geliştirmek adına umut vadediyor. Bu parçada "mini beyin" ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Hakkındaki çalışmaların nerelerde sürdürüldüğüne B) Insan beyninden hangi özellikleriyle ayrıldığına C) Boyutunun aynı kalma gerekçesinin ne olduğuna D) Araştırma sonuçlarının nasıl fayda sağlayabileceğine E) Yapılan araştırmanın ne kadar süredir devam ettiğine Utku ŞAHIN

5. Aşağıdaki parçalardan hangisinin ana fikri diğerlerinden farklıdır? A) Yaşamımızda dostluk, vefa, sadakat gibi kavramlar büyük önem taşımalıdır. Her insan zor duruma düştüğünde, maddi manevi desteğe ihtiyaç duyduğunda, yanında gerçek ve samimi bir dost bulunmasını ister. Ancak toplumdaki ilişkiler artık o kadar kuvvetli değildir ve çıkara dayalıdır. Kişilerin bu nedenle kötü günlerde dost bulunması imkânsızdır. B) Düştükten sonra bir süre etrafa bakıyorsunuz ve kimse kalmamış oluyor. Herkes bir bir çekilip gidiyor. Çoğu kimse mazlumun yanında değil, varlıklı insanların yanında olmayı tercih ediyor. Gerçek dostu bulmak için kişinin bir defa düşmesi yeterli, böylece gerçek dostu bulmak için iyi bir fırsat doğmuş oluyor. C) Soğuk bir kış akşamında soğuğa inat içini Isıtmaktır dostluk, üzüntüleri paylaştıkça azaltıp kahkahaları paylaştıkça çoğaltmaktır. Tek başına zorlukların üstesinden gelmenin zor olduğunu bilip her şeyi beraber göğüslemektir. Dünyadaki hiç bir kimse dostsuz kalmamalıdır kalmamıştır da. Herkesin en azından aradığında koşup gelebilecek bir dostu mutlaka vardır. D) Düşenin dostu olmaz çünkü dostu olan düşmez derler. İnsanlar zor günlerinde sırtını yaslayıp çekinmeden güvenebileceği kişileri görmek ister etrafında. Ama bu isteğin sonu genellikle hüsrandır. Bu yüzden zor zamanlarımızda etrafımızda boşuna birilerini aramamalı, yalnız başımıza her şeyi göğüslemeyi öğrenmeliyiz.