Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

26 6. + Bilinen efsaneye göre, eski Yunan prensesi olan Pandora'ya gü- zelliğini kıskanan tanrılar tarafından gizemli bir kutu armağan edilir ve hiçbir zaman açmaması gerektiği söylenir. Ancak bir gün, merak hissinin baştan çıkarıcılığına kapılan Pandora, kutu- nun içine bakmak için kapağını kaldırır ve dünyaya hastalık, ke- yifsizlik ve çılgınlık gibi büyük belaları salmış olur. Fakat ona acı- yan bir tanrı, hayattaki tüm dertlerin tek devası olan "umut"u kutuda tutacak bir şekilde kapağı kapatmasını sağlar. Umut, tek- nik anlamda her şeyin er geç yoluna gireceğine inanan aşırı iyim- ser görüşten öte bir şeydir. Filozof Snyder, bunu kesin bir biçim- de şöyle tanımlar: "Hedefler ne olursa olsun onlara ulaşmak için gerekli irade ve yönteme sahip olduğunuz inancı." Duygusal zekâ açısından iyimser bir tutum, zorluklar karşısında kişileri kayıtsız- lığa, umutsuzluğa ya da depresyona karşı koruyan bir tavırdır ve yakın akrabası umut gibi iyimserlik de hayatta kazanç sağlar. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak 1. Ele alınan konunun anlaşılırlığı için tartışmacı anlatıma yer verilmiştir. I. İnandırıcılığı artırmak için tanık göstermeye başvurulmuş- tur. III. Öyküleyici anlatımın deviniminden yararlanılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I Dve Ill 0-1¹ ve III B) Yalnız II C) I ve II C

AVI 7. ARI 1. İspanyol istilacilar, Orta Amerika'da ağır silahların yanı sıra madeni para, kazan ve tavalar için de bakira ihtiyaç duyu yordu. Ama metal uretmek için gerekli bilgi ve yetenekten yoksunlardı. Oysa yerli zanaatkârlar oldukça yetenekliydi Bakır-gümüş, bakır-arsenik, bakır-kalay gibi pek çok alaşımı yüzyıllardır üretiyor, bir kamış ve maden eritme kabi kulla narak küçük ölçekte çalışıyorlardı. II. Guerrero bölgesindeki araştırmacılar, taştan yapılmış iki pa- ralel katmanı içeren şaşırtıcı bir bulgu ortaya çıkardı. Bu taş katmanlar, büyük bir atık kütlesine doğru uzanıyordu. Bu ka lintilarda görülenler, karma tip bir maden ocağı tasarımı ola- rak tanımlanıyor ve Avrupalıların portatif körüklerinin mo- difiye edilmiş bir versiyonu olarak çalıştırıldığı düşünülüyor. Bu durum, İspanyolların yerlilerden metal üretmede yarar- landığının delili olabilir. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebi- lir? İspanya'daki metal eritme tesislerinin çalışma prensiplerini tanıtmaktadır. Farklı kültürlerin metal üretme yetenekleri ve teknikleri ile ilgili bilgi vermektedir. Guerrero bölgesinde görülen tuğla üretim kalıntılarının ne anlama geldiği üzerinde yorumlar yapmaktadır. Antik heykellerin kaynağı olan metallerin kaynağını anlat- maktadır. Orta Amerika'da bakır kullanımının neden gittikçe arttığı ile ilgili bulguları paylaşmaktadır.

26. Dergi görevlisi: Az ama nitelikli şiirler yazan bir dostunuz "Şairlik yeteneğimi yitirdim, artık eskisi gibi güzel şiirler kanununu hatırlatmış ve "Hiçbir şey yoktan var edilemez yazamıyorum." deyince ona maddenin korunumu Usta şair: Şiir, yer altı ırmaklarına benzer; kışın bol bol su ve varken yok edilemez." demişsiniz. Kastınız nedir? biriktirir ve bir zaman sonra taşar, işte birikip taşan o şey şiirdir. Dergi görevlisi: Bununla genç şairlere hangi mesaji vermek istiyorsunuz? Usta şair: Irmak iseler yaz kuraklıklarından, ağaç iseler kış çıplaklıklarından korkmasınlar; şair olarak yaşamaya yani okumaya, düşünmeye, incelemeye, hissetmeye devam etsinler. Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu diyalogdaki usta şairin şiir anlayışıyla örtüştüğü söylenebilir? Yazma konusundaki dönemsel tıkanmalar, şairliğin bittiğinin değil nadasa bırakıldığının işaretidir. B) Çok şiir yazıp sürekli yayımlamak; havuzu doldurmadan suyu kullanmaya, suyu israf edip sulanacak olanı da kurutmaya benzer. A) C) Şiirin doğası gereği özgürlüğü ve sınırsızlığı sevdiğini bilmeyen şair, birbirinin benzeri tekdüze şiirler ortaya koyar. D) Niteliğin nicelikten önce geldiğini bilen bir gerçek şair, sürekli yazmayı kâğıda ve kaleme eziyet kabul eder. E) Şair, şiirde tıkanmaktan korkuyorsa tıkanır; nice yetenekli şair, şair olarak tanınırsam ve beklentilere cevap veremezsem yıkılırım diyerek şiiri bırakmıştır.

FASİKÜL PARAGRAF bryCEPTE 5. Büyük romancı Stendhal, roman için şöyle demiş: "Ro- man sokağa tutulan bir aynadır." Bunu bizim topraklarımız için türküye uyarlamak gayet yerinde olur kanaatindeyim. Geçen hafta her gün Neşet Ertaş dinledim, Haşim Ak- man'ın onunla yaptığı söyleşilerden oluşan Gönül Dağın- da Bir Garip Neşet Ertaş Kitabı'nı okudum. Stendhal'in sözünü türkülere, Neşet Ertaş'ın yaşamına uyarladım. 9 ÇIKABİLECEK SORUL. Bu sözleri söyleyen kişinin türkülerle ilgili olarak asıl anlatmak istediği aşağıdakilerden hangisidir? A) Dillerinin anlaşılır olduğu B) Eskisi kadar ilgi görmediği C) Toplumun gerçeklerini yansıttığı Konularının evrensel nitelik taşıdığı E) Duyguların anlatılmasında en iyi yol olduğu 7. 6. Dilleri "zengin" ya da "yoksul" diye nitelendirmede söz 11 dağarcığı backo hir

7. Tanınmış bir şiiri bestelemek bir delilik belki ama bu işin öncüsü ben değilim. Bu gelenekte on beş- yıldır ısrar eden birkaç insandan biriyim. Önceleri Ahmet Arif'in, Nazım Hikmet'in şiirleriyle başladım. Daha albümüm çıkmadan herkesin dilindeydi yap- tığım besteler. Ve bu çalışmalar zamana karşı di- renç gösterdi. Bu direnç, ezgisinden olduğu kadar has şiirden de güç alıyordu. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki besteci- nin görüşü olamaz? a A) Yaygın bir üne kavuşmuş şiirleri bestelemek, cesaret isteyen bir iştir. B) Bir besteci başarılı olmak istiyorsa düşüncele- rinde israrcı olmalıdır. U C) Bir sanatçı, çalışmalarını, onu izleyenlerin ilgisi- ne bakarak değerlendirebilir. D) Bir bestenin uzun ömürlü olması, ezginin gücü- ne olduğu kadar bestelenen şiire de bağlıdır. E) Bestelerinin kısa sürede yayılmasını isteyenler, her zaman toplumcu çizgideki şairleri tercih et- melidir.

10. Türk edebiyatında daha önceleri "musahabe" adıyla anı- lan bu tür; daha çok günlük olaylardan seçilmiş bir konuy- la ilgili kişisel görüşlerin okuyucu ile karşı karşıyaymış gibi konuşma havasında, fazla derinliğe inilmeden kaleme alındığı yazılardır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen yazı türüne örnek olarak gösterilemez? A) "Güleriz ağlanacak hâlimize." diyen şair, emin olunuz ki hata ediyor. Ağlanacak bir hâl karşısında ağlamaya kalkan adamdan hiçbir fayda gelir mi? Fakat gülümse- yen adamda, ümit vardır. Bu hâlin bir çaresini bulacak demektir. B) Hayata dayanmanın en emin çaresi de hayatı sevmek değil midir? İnsan bir kere hayatı sevince onun bütün külfetine katlanır, hiçbir zorluk insana ağır gelmez. Sizi çok seven anneniz nasıl sizin yüzünüze hep gülerek bakarsa siz de hayata güler yüzle bakar, etrafınızdaki insanlara da neşe verir, hayatın bir kat daha güzelleş- mesine hizmet edersiniz. C) Her hadiseyi güler yüzle karşılayan bir adama, "Eh!.. Hayatta muvaffak olduğun için sen tabii daima gülersin ama biz öyle miyiz ya?" demişler. Adam, bir kere daha gülmüş, "Yanılıyorsunuz, hem de çok yanılıyorsunuz. Ben hayatta muvaffak olduğum için gülmüyorum, tam tersine güldüğüm için hayatta muvaffak oluyorum." de- miş. Siz de öyle yapın! 24 2 ya D) Gülmek ve kan damarları arasındaki ilişki ilk kez 2005 yılında Maryland Tıp Merkezinde araştırmacılar tara- fından ortaya konmuştur. Gülmenin özellikle kahkaha- nın kan damarlarının iç çeperinde, kan akışını artırdı- ğı, stres hormonlarının düzeyini azalttığı belirlenmiştir. E) Bizim bir şairimiz, bir dostuna hediye ettiği fotoğrafının al altına "Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz!" diye yazmıştır. Bu güzel bir sözdür çünkü en iyi hatıra, gü- lerek geçen günlerin hatırasıdır. Hatıralarınızda o gün- lerin sayısı az olursa insan bir gün gelir, "Ne etmişim de gülmemişim!" diye ağlayabilir.

6. Sanatta ustalaşma, bir çocuğun yeni yürümeye başladığı evredeki gibi düşe kalka ama denemekten vazgeçmemekle elde edilir. Aşağıdakilerin hangisi bu cümlede anlatılmak istenenle anlamca aynı doğrultudadır? Sanatsal yetkinlik, kişinin kararından dönmeden bu yolculuğun güçlüklerinin tecrübe edilmesiyle sağlanır. B) Sanat, insan yaşamını iyi kötü yönleriyle değerlendirerek kendini nitelikli bir şekilde ortaya çıkarır. C) Deneyim, sanatta bir yer edinme konusunda tüm zorluklara karşı sanatçının elden hiç bırakmayacağı bir olgudur. A) D) Parmakla gösterilen sanat eserleri, yazarlarının tecrübelerini bıkmadan usanmadan anlatmalarıyla kalıcılığı yakalamıştır. Yazarlarının adını yaşatan eserler, yazarının çektiği acılara ve karşısına çıkan engellere mağlup olmadan oluşturduğu eserlerdir. E)

B 31. Amerikan eleştirmenlerinden biri, eşya gibi edebi- yatın da kendine göre üç boyutlu olabileceğini ileri sürüyormuş Eşyada ne vardir? Boy vardır, bir de derinlik vardır, bunlara karşılık edebi eserlerin de genişlik, derinlik ve yükseklik gibi üç boyutlu olduğu söylenebilir, diyormuş. Gerçekten büyük yazarlar da bu boyutların üçü de bulunur, bir kısmında ikisi görülür, çoğundaysa ancak bin. Eleştirmen, birkaç Amerikan yazanni bu denemeden geçirmiş ve bu günkü yazarların çoğunun iki boyutlu kaldığı yargı- sina varmış. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Edebiyatta üç boyut konusu işlenmektedir. B) "Genişlik, derinlik ve yükseklik sözcüklerine yeni anlamlar yüklenmektedir. C) Sanatçılar bazı kavramlardan hareketle olumlu olumsuz olarak adlandırılmaktadır. D) Üç boyutlu olan yazarlanın üstün yazarlar oldu- gu dile getirilmektedir. E) Yazarların değerlendirilmesine yönelik nesnel bir tutum sergilenmektedir. 2. Yaşam sanatı üzerine felsefi fikirlerden oluşan yet- kin bir incelemede Alexander Nehamas, Avrupali filozoflann Sokrates'in şahsından, daha doğrusu Ksenofon ve Platon'un onun sıra dışı yaşam tarzına ilişkin ortaya koyduğu renkli portresinden gizemli bir şekilde büyülenmelerini ortaya koyup açıklamaya çalışır. Bu iki yazarın ölümsüzleştirdiği düşüncelerin

TYT - Türkçe 30. James, insantanın bir ayidan içgüdüsel olarak kork- tuklar için kaçmaktan ziyade, bir ayidan kaçtıktan için korkduldarini öne sürmektedir. Bu yaklaşıma göre ayidan ve diğer vahşi hayvanlardan korkmayı toplumsal etkilepim süreci içerisinde deneyimlerimiz araciliğiyla öğreniriz. Küçük bir çocuğun korkusuz ca yanan bir cisme elini uzatması, kendisine zarar verebilecek hayvanlanın yanına yakdaçabilmesi gibi ömekler bu görüşü destokler niteliktedir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Insan davranışlarının doğuştan itibaren belirte- nen bir yönü olmaktan ziyade, sosyal tesir so- nucu şekillenen bir boyutu vardir. B) Insan davranışları en ilkel toplumlardan bu yana ufak tefek farklilikdanın dışında önemli bir deği piklik göstermemektedir. C) Bireyin toplumsal bir aidor olarak değerleri, rol ve görevleri belirlemede herhangi bir rolü bulun- mamaktadır. D) Bireyler toplumsal yapının gerekliliderini yerine getiren pasit birimler olmaktan ziyade, mevcut yapıyı belirleyen özneler konumundadır. E) Insan davranışlan, toplumsal hafızaya ve top- lumsal olarak öğrenilan davranışlara bağlı bir biçimde gerçekleşmemektedir. Raunt 32. k te E d

3 hangisi söylenemez? A) Karşılaştırma yapılmıştır. B) Gerekçelendirme yapılmıştır. C) Zıtlıktan söz edilmiştir. D) Açıklamadan yararlanılmıştır. E) İkilemeye yer verilmiştir. 13. Giyim kuşam olgusu, insanların olumsuz iklim ko- şullarından korunma ihtiyacı ile başlar. Başlangıçta bitkisel malzemeler ve yaban hayvanlarının postla- rindan yararlanılmış, daha sonra hayvansal ve bitki- sel liflerle tekstil yüzeyleri oluşturulmuştur. Tekstilin gelişim süreci hakkında Harvey "Başarıyı getiren diğer bir adım ise hem besin hem de yüksek rakım- da ihtiyaçlanı olan dokuma ve keçeyi üretmek için gerekli yapağı ve kıl gibi sıcak tutan ham maddeyi sağlayan koyun, keçi, deve gibi verimli hayvanların evcilleştirilmesidir. Kazılar, yapağı keçe bilgisinin göçer medeniyetinin çok erken dönemlerinde geliş- tiğini göstermektedir." demektedir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisi- ne yer verilmiştir? A) Açıklama ve tanık göstermeye B) Tanik gösterme ve öykülemeye C) Omekleme ve karşılaştırmaya D) Benzetmeye ve tartışmaya E) Betimleme ve örneklemeye Diğer sayfaya geçiniz.

3 33. Marshall McLuhan, iletişim alanında birçok öncü çalışmaya imza atmıştır. “Araç mesajdır." ve "küresel köy" gibi klasikleşen fütüristik önermeleri ortaya atan Kanadalı iletişim uzmanı McLuhan'ın özellikle Gutenberg Galaksisi ve Medyayı Anlamak kitapları, üzerinde en çok tartışılan ve konuşulan eserleri olmuştur. Akademik kariyeri boyunca 13 kitap yazan McLuhan, çalışmalarıyla birçok iletişim uzmanına örnek olmuştur. McLuhan, Kanadalı ekonomi politikası profesörü ve iletişim tarihçisi Harold Innis'in düşünce ve çalışmalarından etkilenmiştir. Bu parçada Marshall McLuhan ile ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) iletişim alandaki yenilikçi rolüne B) İletişimde öne çıkan yaklaşımlarına C) Döneminde kazandığı saygınlığa D) Fikirlerinde etkisi olan akademisyene E) Gündem ve etki oluşturan eserlerine Diğer sayfaya geçiniz.

- A 16. Yeni Zelandalı Halter firması bu soruna çözüm olabilecek dijital bir çoban geliştirmiş. II. III. IV. Hayvanların bu cihaz sayesinde uzaktan yönlendirilmesi mümkün olabiliyor. Türkçe Bu, hayvanların boynuna takılan akıllı bir yulardan başka bir şey değil. Ayrıca titreşim özelliği sayesinde hayvanın istenen güzergâhta gitmesi sağlanabiliyor. Hayvancılıkla uğraşanların en büyük sorunlarından biri sürülerin başında duracak bir çoban bulamamak. Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? A) I B) II C) III D) IV V-|-|||-||-N√ E) V

TYT - 2 31. Cep telefonları, fotoğraf makineleri, işitme cihazları, oyuncaklar gibi pek çok eşyayı çalıştırmak amacıyla kullanılan pilleri, ömrü bittiğinde çope atarken bir kez daha düşünmek gerekir. Pillerin çoğu lityum, gümüş, nikel ve civa gibi zehirli metaller içerir, bu nedenle de rastgele çöpe atılmamalıdır. Rastgele atılmaları durumunda, içerdikleri zehirli maddeler toprak, yer altı suları, ırmaklar, bitkiler, balıklar ve insanlar için tehlike yaratır. Yalnızca ABD'de her yıl 3 milyarın üstünde pilin çöpe atıldığı tahmin ediliyor. Bu tehlike geri dönüş olanağı bulunmayan hasarlara bile yol açabilir. Bu parçadan hareketle pillerle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Birçok makinenin çalışmasında enerji sağlayıcı olarak kullanılır. B) İçeriği itibariyla çevreye en fazla zarar veren maddelerin başında gelmektedir. C) Alternatif enerji kaynaklarının yaygınlaşmasıyla kullanım azalacaktır. D) Geri dönüşüm yoluyla doğaya verdiği zarar en aza indirgenebilmektedir. E) İnsanlık için vazgeçilmez bir enerji kaynağı olarak görülmektedir.

3. 1 V Kronometreni açı Senden istenen sürede çöz. Boşa söz harcama, pek tut dilini Bela açar başına bu dil bir gün Yalan soğan gibi, baldır doğru söz Bal ye, soğan yiyip acıtma ağız Edip Ahmet Yükneki'ye ait bu dörtlükte vurgulanmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir? PAR A) Konuştuklarına dikkat etmeyenler, gerçek dost olarak nitelendirilmemelidir. B) Doğru sözün önemi, dürüst davranışlarla somut hâle getirilmelidir. C) Her türlü koşulda yalnızca doğruyu söylemek bir erdemdir. D Gereksiz konuşmaktan sakınılmalı ve dürüst olunmalıdır. E) Yalan söyleme alışkanlığı olanlar, ilkeli tutumlardan uzak durur.

B B 10. Sınıf / Türk Dili ve Edebiyatı B 22. Deli Murat, memleketin en azılı bir derebeyi idi. Fakat yaşlandıkça aklı başına geldi. İyinin, kötünün farkına var- maya başladı. Artık en küçük bir kötülük bile onun vicda- nında sönmez bir azap cehennemi tutuşturuyordu. Hacca gitmek niyetindeydi. Fakat hangi yüzle? Etmediği kalma- mıştı. Soyduğu kervanları, vurduğu postları, yaktığı köy- leri, yıktığı hanları, bastığı şehirleri hep birden hatırladı. Bunları unutabilmenin imkânı yoktu. Bu parçada ele alınan temel çatışma aşağıdakilerden hangisidir? A) Insan ile insan B) İnsan ile toplum C) Zalim ve mazlum D) Huzurlu ve kaygılı E) Insan ile kendisi GERÇEK BAŞARI 24

3. Çocukluğumda Mecnun'un Leyla'ya söylediği şiirler... Ke- rem'i yakan şiirler... Aslı'nın gözyaşı olan şiirler... Ferhat ile Şirin'in söylediği şiirler... Köroğlu, Aşık Elesker, Molla Penah Vakıf, Nesimi, Şah Hatayi ve soba başında halk ozanlarından dinlediğim bütün şiirler... Sonra modern şiirimizin uluları, söz gelimi Ahmet Arif'le karşılaşmak bambaşka ufuklar açtı bende. Nazım Hikmet, Enver Gökçe, eşsiz, kardeş ve özgür bir dün- yanın benim dışımda, benden uzakta bir yerlerde olduğunu, yaşandığını duyumsattı bana her zaman. Sonra 1960 kuşağı şairleri etkiledi beni, hem de çok derinden. 1980 sonrası - şairleriyle karşılaşmaksa son şeklini verdi şiirime diyebilirim. Bu parça aşağıdaki soruların hangisine bir karşılık olarak söylenmiş olabilir? A) Şiir yazmaya nasıl ve ne zaman başladınız? B) Modern şiir denince aklınıza kimler gelir? C) Yaşadığınız coğrafyanın şiirinize katkısı oldu mu? D) Halk ozanlarından en çok kimi beğenirsiniz? E) Şiirinizi besleyen kaynaklar nelerdir?