Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

A VTYT22 A 19. O, halk sanatına tutkundur. Heybelerden, kilimler- den, daha birçok halk sanatından yararlanır. Onlan kendi sanatı içinde eriterek çağdaş yorumlara açar. Anadolu kültürünü çağdaş kültürle ustaca buluştu- rur. Kocaman yüreğinin coşkulu sesini resimlerinde, seramiklerinde dolaştırıp durur. Bu yüzden o, kilim ressamı dokuyan Türk kızı, at arabası süsleyen halk kadar yerel; Picasso kadar evrenseldir. Bu parçada sözü edilen ressamla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Halk sanatının örneklerinden yararlandığı B) Çağdaş ürünler vermek isteyen bir sanatçı oldu- ğu C) Sanatını yerellikle besleyerek çağdaş boyutlara ulaştırdığı D) Anadolu halk kültürüne titizlikle sahip çıktığı E) lyi bir ressam olduğu kadar usta bir seramikçi de olduğu

18. Insanlar kendilerini sıradan hayatın ötesine geçen bir bakışla ve derinliğine görmek istedikleri için ede- biyatı keşfettiler. Çünkü kitaplarda, hayatta hiçbir zaman göremeyeceğiniz kadar derinliğine görebilir- siniz insanları. Bunun da nedeni sanatın, edebiyatın hayatta gizlenenleri açığa çıkarmasıdır. Bundan do- layıdır ki edebiyatın insan yaşamında önemi gittikçe artırmaktadır. Bu paragrafta vurgulanan düşünce aşağıdakiler- den hangisidir? 10 A) Edebiyat, toplumu biçimlendirir. B) Edebiyat, toplumun bir meyvesidir. C) Insanın kendini ve çevresini kavrama ve anlama sürecinde etkin bir yeri olan edebiyat, hayatımızda da önemli bir yere sahiptir. D) Edebiyat, sanatlar içinde topluma en yakın yer- de durur. E) Edebiyatsız bir toplum, geçmişi kavrayıp gele- ceği planlayamaz. 20 (c

TYT/Türkçe 11. Ben gürültüden uzak gece saatlerini tercih ederim. Ama öyle yazarlar görüyorum ki onlar yazmak için kalabalıkları, gürültüleri seviyorlar. Fırtına eserken şiir yazan çok insan tanırım. Oysa ben bırakın yaz- mayı, düşünemem bile. Bu paragrafta neden bahsedilmektedir? A) Yazarın yaşadığı çevreyi anlatması gerektiğinden B) Yazmak için uygun ortam ve zamandan C) Şairler arasındaki kimi uzlaşmazlıklardan D) Yazma sürecinin zorluklarından E) Konu sıkıntısı çeken sanatçılardan

13. P Bu görselle öne çıkarılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Küresel ısınmanın neden olduğu ekolojik felaket B) Yasak avlanmanın türler üzerindeki etkisi C) Ekonomik gelirin adil dağıtılamaması D) Hayvan haklarının evrenselleşmesi, yasalara ta- şınması E) Insana olduğu kadar hayvana yönelik şiddetin varlığı

ayınız. k ten irini r in eltilir ve en okur -li diği ce ve 1 dan avasi vardır 36-37, soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Günümüzde sürdürülen endüstriyel arıcılık, diğer hayvancılık ve tarım üretimlerinde olduğu gibi tek geçim kaynağı şeklinde yapılmaktadır. Dolayısıyla üretici kaderini tamamen yaptığı bu üretime bağlamaktadır. Bu durumda da kazanamamak, her şeyini kaybetmek anlamına gelmektedir. Kazanmama riskini kaldırmak için de kimyasal maddeler, antibiyotikler ve arının bal yapacağı dönemde bile şeker, mısır şurubu gibi katkılar kullanmak kaçınılmaz olmaktadır. Sektördeki üreticiler, toptancı ve tekelleşmiş büyük şirketlerin dayattığı koşulları ve fiyatları kabul etmek zorunda kalmaktadır. Böylece sektörü denetleyen büyük firmaların "sigortası, güvencesi olmayan işçileri" durumuna düşmektedir. 36. I. Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır. II. Olumsuz eleştirilere yer verilmiştir. III. Karşılaştırmaya başvurulmuştur. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir? A) I vel B) Yalnız I D) Yalnız III E) I, II ve III 37. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? C) II ve III A) Birçok kişinin geçimine katkıda bulunmak B) Alternatif kazanç planlamadan üretim yapmak e) Teknik eksikliklere rağmen üretime başlamak DYMaliyeti azaltacak ama kaliteyi düşürecek koşullara güvenmek EXTek elden satış yaparak firmalara bağımlı duruma gelmek TYT/TÜR 38-39. s Yazarken k yaşıyorum hayatlar ve yazdıkların kahraman Robert Mu Perec ilet içselleştirm dökmeniz parçadır. Belki bur okuriann gördü or düşünen biter, ya 38. Bu par yoktur A) Kur Pe 39. Bu ce A

Yoğun iş hayatından, sorumluluklardan, şehir hayatının kargaşasından kaçmak isteyenlerin giderek daha çok ilgi gösterdiği bir doğa sporu var: Oryantiring. Bu sporu yaparken her şeyden önce doğayla baş başasınız, hem bedeniniz hem de zihniniz üzerinde etkili bir spor. Toplu olarak yapılıyor ve bir altyapı gerektirmiyor. Bir takıma katılmak zorunda değilsiniz. İsterseniz ailenizle birlikte de yapabilirsiniz. Bu sporun temelini; sporcuların, hem kendilerinin hem diğer sporcuların hem de içinde bulundukları arazinin özelliklerini dikkate alarak en doğru kararı en kısa sürede verebilmeleri oluşturuyor. Bedensel ve zihinsel performansınız birlikte söz konusu olduğundan bu spor dalında yarışmacıların şansları eşit sayılıyor. Bir lidere ve belirlenmiş bir parkura gerek görülmüyor bu sporda. Yarışmacılardan beklenen; koşarak, yürüyerek, bisikletle, kayakla veya engelli araçları ile, özel hazırlanmış haritanın ve pusulanın yardımıyla, verilen hedefe en kısa sürede ulaşmak. Koşarak oynanan satranç diye anılan oryantiringde yaş sınırı da yok. Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Kanıtlanamayan varsayımlar üzerinde nesnel açıklamalar yapılmaktadır. B) Kendi içerisinde tutarsızlıkları ve yanlılıkları bulunmaktadır. C) Söz konusu gerçeği yansıtmadığı, kinayeli söyleyişle ortaya koyulmaktadır. D) Sloganik söylemle moda bir konunun reklamı yapılmaktadır. E) Toplumun farklı kesimlerinin bakış açıları karşılaştırılmaktadır.

desteklendiği 13. (1) Sağlıklı bir vücudun en büyük zenginlik olduğunu hepimiz anladık. (II) Karmaşık kemik, kas ve organ yapısına sahip sağlıklı bir insan vücudu, orkestrayla icra edilen senfoni gibidir. (III) Orkestranın iyi çalma- sını sağlamak için fiziksel egzersize ihtiyacımız var. (IV) Çünkü insanın hareketi hayatına dahil ettiğinde daha mutlu ve uzun bir yaşama sahip olduğu göz- lenmiştir. (V) Özellikle sabah sporu ile güne erken başlamak uzmanlar tarafından en çok tavsiye edilen rutindir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi kendisinden önceki cümlenin gerekçesidir? A) II. B) III. C) IV. D) V.

5 mu? 16. Yazmak kabul edelim ki kolay bir iş değildir. Kelimelerin eşsiz bir uyumla üstelik de verilmek istenen duyguyla yüklenerek okuyucuya sunulması beceri gerektirir. Bu yüzden toplumdaki yazar profili; hayattan ve herkes- ten kopup ilham bekleyen, uzaklarda konforlu bir alan- da sadece yazmaya odaklanan biri olarak şekillenir. Oysa yazarın da akıp giden bir hayatı, sorunları ve sorumlulukları vardır. Polisiye romanlarıyla ünlü Agat- ha Christie, yazım sürecini "günlük hayatındaki krizleri sırasında yerine getirdiği bir görev" olarak betimlerken sabit bir masa ve daktiloyla her yerde romanlarını ya- zabileceğini söylemiştir. Arkasında bıraktığı altmış altı romanı ile de bunu kanıtlamıştır. Bu metinde asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Yazar, kendini yaşamdan soyutlayarak değil ya- şamla besleyerek eserlerini oluşturur. B) Yazarlık diğer mesleklerden farklı olarak daha az maliyet gerektirir. C) Başarılı yazarlar, yazma serüveninde gençlere ör- nek olur. D) Günlük hayatın problemleri sevilen bir tür olan po- lisiye romanların ana malzemesidir. C000-08.03CDS05

ir toplum- na cevap elişkilerin oplumsal Kina var- medikçe na vara- msal ko- erapi ve nkü asıl plumsal bozul- duygu larımı- n sür- şullar al ko- e asıl i bir gibi ya- L bir ay- ürlü bu FRA 2₂ 33. Alışkanlıklarımız, düşünme tarzımız, olaylara ya da durumlara verdiğimiz tepkiler kısacası bizi biz yaptığı- nı düşündüğümüz eylemlerimizin büyük çoğunluğu be- yinde sık kullanıldıkları için tercih ettiğimiz kısa yollar- dır. Örneğin, biri size bağırdığında sinirlenip bağırarak üste çıkmaya çalışıyorsanız bu eyleminiz beyninizde otoban haline gelmiş işlek ve geniş bir yol gibi ken- diliğiniden tercih ettiğiniz eylemdir. Oysa insan beyni diğer alternatif yolları da çalışarak güçlendirebilir, iş- lek hale getirebilir. Birisi sizi rahatsız eden bir hareket yaptığında birazcık durup düşünürseniz, duygularınızı tartar ve alternatiflerinizi değerlendirip farkındalıkla cevap verirseniz bir süre sonra eski alışkanlıklarınız kaybolacak ve bilinçli tercihleriniz otomatik seçimleri- niz haline gelecektir. Bu bir günde, bir haftada olmak zorunda değil, farkında olmanız her defasında taze yeni bir başlangıç olacaktır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Düşünce kabiliyetini etkisiz hâle getiren en büyük etken, zihinsel kısa yollardır. B) Mademki alışkanlıklar hayatımızın en ileri gelen hå- kimleridir, öyle ise ne yapıp edip onların arasından iyi birini edinmeye çalışmalıyız. C) Alışkanlık bir halata benzer, her gün bir lifi örer ve sonunda onu koparamayacak kadar güçlü yaparız. D) Alışkanlıklar alışkanlıktır; insan, onu pencereden atamaz ancak tatlı dille merdivenden birer adım aşağıya inmesini sağlayabilir. E) Alışkanlıklar, beynin en büyük düşmanıdır, onlar devreye girdiği zaman beyin kenara çekilir. f

i 31. Yaratıcı yazarlık dersinde öğretmeni kontrolünde şiir yazma denemeleri yapan Suat, aşağıdaki misraları oluşturur: "Gözün ısırmış bir yerlerden belli Yoksa bakmazdın yüzüme Şansıma güvenmezdim eskiden Şansım şaşırttı beni" Öğretmenin verdiği tavsiye: "----." olur. Öğretmenin verdiği tavsiye sonrasında Suat, şiir denemesini aşağıdaki şekilde değiştirir: "Aşina gelmişim sana belli Yoksa bakmazdın yüzüme Ömrümce gülmeyen talihim Bu sefer gülümsetip de gitti" Bu parçada boşlukla gösterilen yerde öğrenciye verilen tavsiye aşağıdakilerin hangisi olabilir? A) Şiir de hikâye ya da roman gibi sağlam bir kurgu gerektirir, mantıklı bir olay ya da his üzerine gitmelisin B) Şiirde ölçü ve kafiyeyi hiçbir zaman hafife almamalısın Aklımıza gelen her sözcük şiir diline yakışmaz, benzer anlamda olan ama kulağa daha ince gelen sözcükleri kullanmalısın D) Şiirde aşkın dozunu iyi ayarlamalısın, karşındakini ne yüceltmeli ne de değersiz gibi göstermelisin E) İyi bir şair olmak istiyorsan yazdıklarını yırtıp atmayı da bilmelisin

A VTYT22 15. Sanatçının yolunun üzerindeki gözlemler, bir rast- lantı rüzgârının getirip iki taşın arasına yerleştirdiği bir daneye benzer. Önce onun kendi kendisine si- nen yaşamak için elverişli bir lütuf bekleyen bir dö- nemi vardır ki bir tutam topraktan alınan besin ile havadan oraya uğramış bir ıslaklıkla yetişmeye baş- lar, kabuğunu yarar, yavaş yavaş taşları birbirinden ayırır, yırtarak fışkırır. Bir süre sonra bir tablo, melo- di, şiir ya da öykü olur. Bu parçada neden bahsedilmektedir? A) Sanatçılığın titizlik gerektiren yorucu bir işi oldu- ğundan B) Bir yapıtın oluşum sürecinden C) Yapıtlarda ön hazırlığın titiz yapılması gerektiğin- den D) Klasik eserlerin yaşamla olan bağından E) Ilhama dayanan eserlerin kalıcı olmamasından

18 TYT/Türkçe 17. Yamacın eteğine varırken iri, kocaman bir damla alnımı islattı. Aman bu ne hoştu! Bu büyük sancılar- la inleyen göğün doğurduğu ilk rahmet damlası idi. Fakat sıkıntısı geçmemiş, ağrıları dinmemişti. Sağa sola çok yakınlara ateş, korku saçan şimşeklerden sonra işitilen korkunç gürlemeler durmadan artıyor, nur topu damlalar sıklaşıyordu. Ben de onlara adım uyduruyor, âdeta koşuyordum. Boş bağ evine yak- laşırken damlalar uzamaya, ip, sicim olmaya baş- ladı. Toprak islanıyor, ıslandıkça kararıyor, çevreye güzel bir koku yayılıyordu. Bu koku toprak kokusu idi. Bu paragrafin anlatıcısı, düşünce ve duygularını dile getirirken aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanmamıştır? A) Dokunma B) Görme D) Koklama C) Işitme E) Tatma aan 19. O, h den. kend Ana rur. sera dok kad Bu anla A) B) D) E)

Tanzimat Dönemi sanatçılarından Şinasi, Musta- fa Reşit Paşa için yazdığı dört kasidede klasik ka- sidenin beyit sayısını, kafiyelenişini ve bölümleri- ni dikkate almaz. Mustafa Reşit Paşa'yı beylik kav- ramlarla değil, gerçek özellikleriyle övdüğü gibi, onun şahsından yola çıkarak Tanzimat'ın getirme- ye çalıştığı değerleri de vurgular. Hak, adalet, dev- let, kanun, medeniyet, hukuk gibi kavramlar bu şiirlerde yer alır. Bu şiirlere hakim olan unsur akıldır. Bu parçadan yola çıkılarak Tanzimat Dönemi şiiriyle ilgili olarak 1. Biçimsel değişikliklere gidilmiştir. II. Gerçekçi bir yaklaşım benimsenmiştir. III. Arapça ve Farsça sözcükler ve tamlamalar terk edilmiştir. IV. İçerik olarak geleneğe bağlı kalınmıştır. numaralanmış yargılardan hangileri söylene- mez? A) I. ve II. B) I. ve III. D) Yalnız III C) III. ve IV. E) Yalnız IV

aki parçaya göre we göletlerin çamuruna, tor- ir çeşit su çiçeğidir. Nilüfer e uzun bir ömre ve dirence alma yetisini kaybetmeden Bu güzel çiçek, bataklık- arazilerde ortaya çıkar ve dan dışarı doğru yükselir. aprakları kapanarak suyun mak için kapandıktan sonra - hiçbir bozulma, kirlenme banının üstüne çıkar. Ni- ir meyve olma özelliği de meyvesi, ters koni şek- bulunur. Çiçek yaprakları vermez ama açıldığında Birçok insan, nilüferin ahip olduğunu ve ruhsal ni düşünür. ilgili aşağıdakilerin dan benzediğine una + abildiğine Oulunduğuna arak aşağıdakiler- VOF 39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Günümüz öyküsünden geriye öyküde ısrarlı olan, bü- yük bir çaba ile kendini geliştiren öykücüler kalacak. Başka türlere sapıp öyküyü ihmal edenler değil, öy- künün hakkını verenler kalacak. Günümüz öykücülü- ğünün şimdilerde parlak bir çıkış içerisinde olduğu- nu düşünüyorum. Roman patlaması bir yana, öykü şimdilerde Türk edebiyatında saygın bir kanal açmış durumda. Öyküde israrlı yazarların saygın duruşları geleceğe umutlu bakmamızı sağlıyor. Benim ilgim ço- ğunlukla öyküde yeni gözükenler ve iyi yol alacakları- nın ipuçlarını verenler üzerine olur. Gençleri yakından izlemeye, onların öykü dünyalarını anlamaya, zama- nin ritmini genç gözünden, onun duyarlığından nasıl görüldüğünü kavramaya çalışırım. Bu yüzden çıkmış tüm öykü kitaplarını, tüm dergileri almaya, okumaya özen gösteririm. Zaten kitabevinde "öykü" yazılı hiçbir metne kayıtsız kalamıyorum. Çünkü benim için "öykü" kelimesi büyülü bir şey sanki. İyi bir öykü okuduğum zaman kendim yazmış gibi heyecanlanıyorum. O öy- küden etkilenmek istiyorum. 39. Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenmez? A) Birçok yazarın farklı türlerin yanı sıra öyküde başa- rılı olduğuna tanık oldum. + B) Özellikle yeni çıkan öykücüleri takip ediyorum. C) Bugünün öyküsünün daha saygın bir yol açtığını söyleyebilirim. D) Öykü türünün geleceği için oldukça iyimserim, E) Geleceğe kalacağını öngörmeye çalıştığım öykü- cüleri yakından izlerim.+ 40. Bu parcada asağıdakilerin hangisine değinilme

dan alınan e higindan mesi de ta erit ile çalı len enerji kalır En ndir Bazı olar Ye lar tara- dir Fosil ne alin edilerek kenme mez? kay rede en nak- acı da ji Fix Yayınlan 19. Atmosferdeki sera gaz seviyesi ve küresel ısınma ara- sinda teorik bir bağ vardır Araştırmalar Bicakligin artmasında insan kaynaklı olarak fosil yakıtlanın yakıl masının arazı kullanımındaki değişikliklerden daha az küresel ısınmaya neden olduğu hakkında guclu kanıtlar ortaya koydu Bu nedenle iklim değişikliğinin sıcaklığı yukseltmesi ve aşını şiddetli yağış değişiklikleri bekleni- yor. Bu yüzyılın sonuna gelindiğinde ortalama küresel sıcaklığın önceki yüzyılın sonuna kıyasla 1.8°C -4 °C arası değişeceği beklenmektedir Isınma dünya çapında okyanuslarda, kutup bölgesi ve kurak arazilere kıyasla daha büyük olacaktır Son hava durumu kayıtları kara yüzey sıcaklığının iklim modellerinden beklenenden daha yavaş arttığını potansiyel olarak derin okyanusla- rin CO2 emiliminin daha yüksek bir seviyeye ulaştığını gösteriyor Deniz seviyesinin yükselmesi, kıyı bölgele- rinde tarım arazilerinin sel baskını riskini arttırıyor Bu parçadan hareketle, - Önümüzdeki yıllarda Kilimanjaro'nun beyaz şapkası yok olacak. C Il-Kilimanjaro nun tepesinde bulunan buz tabakası, Tanzanya nın nehirlerini besleyen ana kaynak olduğu için Tanzanya'da su sorunu ortaya çıkabilir. III- 2025 yılı itibariyle dünya nüfusunun neredeyse yarısının su kıtlığıyla karşı karşıya kalacağı tahmin edilmektedir IV- Kuzey Kutbu'na seyahate giden insan sayısında azalma olabilir hangilerine ulaşılamaz? AVYalnız II. B) II. ve III D) Mfl. ve IV. C) Yalnız IV E)I ve IV.

TYT - 2 31. Gerçek bir bilim insanının ilk özelliği düşünceye saygılı olmasıdır. Bu özelliği taşıyan bilim insanı, görüp incelediği olaylarla artık uzlaşmaz saymaya başladığı bir düşünceyi çürütme gereğini duydu mu işe ilk önce onu derinlemesine incelemekle başlar. Düşüncenin kendince benimsenmesi olanaksız görünen yanlarını ortaya koyar. Ama onu hor görmez. Bugünün yanlışından yarının gerçeğini selamlar. Bu parçaya göre aşağıdaki önermelerden hangisi bilim insanının bakışıyla örtüşür? A) Eleştirilmeyen düşünce, yeni düşüncelerin önünü kapatır. B) Üretmek için var olandan uzak durmak gerekmektedir. C) Bilim, inanmadığımız yargıları yok saymakla başlar. D) Bilimde doğruya giden yol, önceki yanılgılardan geçmektedir. E) Bilim insanı, kendinden söz ettirmek istiyorsa büyük bilim insanlarını taklit etmelidir.