Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

Dostoyevski'nin Beyaz Geceler'ini ilk defa 70'li yıllarda rad- yodaki "Bir Roman Bir Hikâye" kuşağında dinlemiştim. Ro- manı seslendiren sanatçının sesinde kelimeler can kazanır- ken herkesin yattığı bir vakitte kerpiçten yapılmış evimizin her köşesini sanki aşk doldururdu. Siyah el radyosunun ince- cik yeşil ışığına bakarken Petersburg'da nehir kenarında yarı gölgeli yüzlerin duygularını nasıl yüreklerinin derinliklerinde yaşayarak anlattıklarına, suskunluklarının arasına giren su sesine, gökyüzündeki parlak yıldızlara, kısacası bütün hikâyeye orada tanıklık ettiğime yemin edebilirim. n Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- şılabilir? A) Radyoda sanatsal yapıtların, olduğundan daha güzel bir hâle geldiğine B) Romandan uyarlanan tiyatro oyunlarının kitapsever- lerden büyük ilgi gördüğüne C) Aşk romanlarının okurda bıraktığı etkinin yüzyıllar son- ra bile unutulmadığına D) Dostoyevski'nin romantik tarzda kaleme aldığı roman- larının daha çok beğenildiği E) Sözü edilen yapıtın çok etkileyici ve okuru romana dâhil eden bir üslubu olduğuna

Kilimler, soyut sanatın en yaratıcı ve en derin düzeyde, kolektif düşüncelerin, deneyimin ve duyguların yorumlandığı ifadeler olarak görülmelidir. Kilim motifleri, yüzyıllardır kadınlar tarafından aşk, ölüm, korku, umut gibi yaşamda var olan tüm duyguların, beklentilerin ifade edilmesinde bir araç olarak kullanılmıştır. Evin erkeği savaşa giderken evin bekleyeni olan kadınlar kilimlere hislerini dokumuşlardır ya da bir genç kadın dile dökemediği sevgiyi, aşkı hep kilime dökmüştür. Dolayısıyla motifler kilimlerin kendine özgü "alt metinleri", kendi zenginlikleri, entelektüel, sanatsal, duygusal ve duyuşsal mesajlarıdır. Kilimlere bu açıdan bakıldığında toplumun kültürel ve psikolojik birikimleri olduğu görülecektir. Bu nedenle kilimler geçmiş dönemlerin halk kültürü ve aile yapısı hakkında bizi bilgilendirmeye yardımcı olur. 31. Bu parçada kilimler ile ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A Kilimlerde kullanılan motif ve renklerin kadınlara özgü olduğuna B) Motiflerin dile dökülemeyenin alt metinlerin mesajları olduğuna C) Ait olduğu toplumun kültürel bir birikimi olduğuna D) Kadınlar için duyguları ifade etmede araç olarak kullanıldığına E) Duyguların, deneyimin ve soyut sanatın yaratıcı ifadeleri olduğuna PALME

A ALME YINEVİ A TYT/PLM/009/22 34. Agilar küresel düzeyde sağlığın geliştirilmesini sağlayan halk sağlığı uygulamalarının temel taşlarından biridir. Apıların ve bağışıklanmanın (aşı yoluyla bağışıklık kazanma) tarihi çok eski zamanlara dayanmakla birlikte bu tarihin en başından itibaren aşılara itiraz edenler olmuştur. Aşıların güvenilirliğini, yararlarını ve başarılarını destekleyen kanıtlara rağmen son yıllarda aşı reddi tekrar gündeme gelmiş, özellikle çocukluk çağı aşılarına karşı ailelerdeki direnç artış göstermiştir. Çocuğun aşı kararı ilk bakışta ebeveynin vereceği bireysel bir karar gözükmekle beraber diğer kişileri de etkileyen toplumsal bir karardır. Aşı reddi kararının ilk etkisi aşılama oranlarının düşmesi ve buna bağlı olarak hastalıkların yayılmasını kolaylaştırmasıdır. Sadece aşı olamayan bireyleri değil tüm toplumu etkileyen bu durum özellikle ebeveynlerinin onlar adına karar verdiği çocukları riske atmaktadır. Bu parçadan 1. Aşının ve reddinin tarihinin eskilere dayandığı II. Son yıllardaki aşı reddi artışında kararın ebeveyne bırakılmış olmasının etkili olduğu III. Aşı reddi kararının sadece reddedeni değil toplumu da etkileyebileceği D) I ve II belirlemelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II E) I ve Ill C) Yalnız III

A Türkçe 31.-32. sorulanı aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. A PALME YAYINEVİ TYT/PLM/009/22 32. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi bu parçada kilim ile ilgili anlatılmak isteneni yansıtmaktadır? A) Ama biz dokuduk bu kilimi, eh bir dereceye kadar! Değil ele güne çıkacak, değil asılacak duvarlarda Çiğnenir-çok çiğ çağ- ayaklar altında yabansı Sağlam olabilirdi, saplar aldattı bizi B) Sevdiğine sözü olan bir kilim dokur Kilimin dilinden ancak anlayan okur Sırlarımı verdim sana sevgimi verdim Şu gönlümü kilim yaptım yoluna serdim Kilimler, soyut sanatın en yaratıcı ve en derin düzeyde, kolektif düşüncelerin, deneyimin ve duyguların yorumlandığı ifadeler olarak görülmelidir. Kilim motifleri, yüzyıllardır kadınlar tarafından aşk, ölüm, korku, umut gibi yaşamda var olan tüm duyguların, beklentilerin ifade edilmesinde bir araç olarak kullanılmıştır. Evin erkeği savaşa giderken evin bekleyeni olan kadınlar kilimlere hislerini dokumuşlardır ya da bir genç kadın dile dökemediği sevgiyi, aşkı hep kilime dökmüştür. Dolayısıyla motifler kilimlerin kendine özgü "alt metinleri", kendi zenginlikleri, entelektüel, sanatsal, duygusal ve duyuşsal mesajlarıdır. Kilimlere bu açıdan bakıldığında toplumun kültürel ve psikolojik birikimleri olduğu görülecektir. Bu nedenle kilimler geçmiş dönemlerin halk kültürü ve aile yapısı hakkında bizi bilgilendirmeye ardımcı olur. C) Renkler, oldu bir kere, geçti, renkler... Düşünmek gerekli başlarken, sen buna Renk mi diyorsun? Ben serin-mavi Ismarlamıştım sana sıcak çaylar yanında D) Sakladığım baharlar nerde bu kilim için Nerde yıllarca önce, ben sana... Ne yaptın baharları, baharsız çok çiğ, topraklarda... Çok çiğ çiçek -hiç yok- hani bu kilimde? E) En güzel renk mi, çok az! Eğreti, kaçamak, belki! Belki kimi gecelerde ekleme Sevinçlerden gelme çağla yeşili -Yanlış ğrelti otlarının yitik yeşili yani

ir PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGRAF BENIM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGRAF GENİM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGRAF 2. 1682 yılında Edirne'yi ziyaret eden Evliya Çelebi, külliyeden; "Orada bir darüşşifa vardır ki dil ile tarif edilmez, kalemler ile yazılmaz" diye bahseder. Ünlü seyyah, ayrıca külliye için şu ilginç tanımlamaları kullanmıştır: "Adı geçen bağın ortasında, göğe baş uzatmış bir yüksek kubbedir ki güya aydınlık hamam camekânı gibi tepesi açıktır. Bu açık yerde alti adet ince mermer sütunlar üzerinde "Kiyanıyan" tacı gibi bir kubbecik vardır. Sanatkâr, bu küçük kubbenin ta tepesine halis altın ile yaldızlanmış bir çeşit demir mil üzerine bir bayrak yapmış, ne taraftan rüzgâr eserse o bayrak o tarafa döner Garip görünüşlüdür. Ama aşağı büyük kubbe sekiz köşelidir. Bu kemerli kubbe içinde dahi sekiz kemer vardır. Her kemerin altında bir kış odası vardır. Bu odaların her birinde ikişer pencere vardır. Bir penceresi odanın dışında olan gülistanir ağaçlığa bakar, diğeri de bu büyük kub- benin ortasındaki büyük havuz ve şadır- vana bakar. Bu sekiz adet kış odalarının önünde, yine büyük kubbe içinde sekiz adet yazlık odalar vardır." Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öznellik söz konusudur. B) Benzetme yapılmıştır. C) Kos dile getirilmiştir. D) Açıklamadan yararlanmıştır. E) Tahminde bulunulmuştur.

masamia sandal- işta kitaplarımın de düzenlenmiş duvarları kaplar. boşluğe bakan penceresi var. da çünkü adın- nin üstündedir, maz; bir gayret de olduğu için Syle bir yer iş- yalnız orasını hayatının ge- m. (V) Başka kalır; aslında erin hangi- in verimli ol- uzak tutar." EV n teşhisi lidir. 2 zonans klı böl- elirlen- ok an- erken yor. a yol alığa yin- dan Ankara Yayıncılık B KİTAPÇIĞI 17. Muhabir: Tenisçi: Bunu duymak gerçekten çok iyi oldu. Bir kere on on beş yıl önce İstanbul'un üstünden geç- miştim. Burada tenisin bu kadar popüler oldu- ğunu bilmiyordum. Umarım bazı gençlere ve çocuklara ilham kaynağı olurum. Muhabir: (II)- 5. Deneme Tenisçi: Burada yarı finalde elenmek hayal kırıklığı ol- du. Kendimi hiçbir zaman rahat hissedeme- dim ve bu da kendini gösterdi. Hemen antren- manlara başladım ve yeni turnuvada başarılı oldum. İlerleyen süreci daha iyi yönetebilmem adına bu bana güç verdi. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) Istanbul'a geldiğinizde karşılaştığınız atmos- fer nasıldı? (II) Avusturalya Açık hedefinizi bir sonraki yıla er- telemek durumunda kaldınız, bu durum sizi üzdü mü? B) (1) Türk tenisinin geleceğini nasıl buluyorsunuz? (11) Avusturalya'daki kaybı, Dubai'deki kazanç te- lafi edebildi mi? C) (1) Dünyadaki tenis ile Türk tenisini karşılaştıracak olsanız neler söylersiniz? (II) Avusturalya Açık'ın sizin için önemi nedir? İstanbul ve Türkiye ekseninde tenise olan ilgi- den bahsedecek olursak neler söyleyebilirsiniz? (II) Sezonun sizin için çok da parlak başladığı söylenemez. Sezonun ilerleyen dönemi için ne- ler yapmayı düşünüyorsunuz? E) (1) İstanbul'a ilk kez geliyorsunuz ve sizin gelece- ğinizin duyulmasıyla biletler çok kısa bir sürede bitti, bu konuda bizlere neler söylemek istersiniz? (II) Bu sezon katıldığınız Avusturalya Açık'ın sizin açınızdan nasıl geçtiğini söyleyebilir misiniz?

19. Tarihsel romanlar aracılığıyla toplumda bazı kavramların yerleştirilmesi, bazı değerlerin telkin edilmesi, bazıları- nın ise hicvedilmesi mümkündür. Bu sebepten tarihsel roman, bir misyonu yüklenmiş olmaklığı ile didaktiktir. Dolayısıyla her ulusal kimlik tasarımı, tarih yazımı kadar o tarihi popülerleştirecek romana da ihtiyaç duymuştur. Ta- rihsel roman yazarı için tarih, bitmez tükenmez malzeme yığınıdır. Her sanatkâr, bu kaynaktan kendi mizacına göre seçimler yapar ve seçtiklerini yorumlar. Ancak sanatkâr eserini tarihsel olayları anlatmak için yazamaz. Bu parçada tarihsel romanların hangi yönü vurgulan- mak istenmiştir? 20. A) En çok satanlar listesinde her zaman ön sıralarda ken- disine yer bulması BOkurun bilinçli bir tarih yorumu yapmasına olanak sağlaması C) Birtakım değerlerin eleştirilmesini ya da topluma aşı- lanmasını sağlayarak toplumu biçimlendirmesi D) Toplumu tarihsel gerçeklerin ayrıntılarıyla buluşturması E) Toplumları aydınlatan, gerçeklerle çelişmeyen bilgilere yer vermesi

1-2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Önemli bir arkeolojik keşif olan Göbekli Tepe'deki kazılardan elde edilen bulgular; insanlık tarihinin yeniden yazılmasını ve in- sosyal ilişkileri, ortaya koyduğu sanatı gibi daha birçok yönünün sanın doğayla ilişkisi, yaşam biçimi, ürettikleri, inançları, mimarisi, tekrar gözden geçirilmesini sağladı. (II) Göbekli Tepe'nin keşfi ve kazılardan çıkan eserlerin değeri, bu alanı ulusal sınırlardan kü- resele taşıdı ve Göbekli Tepe, tüm insanlığın ortak mirası olarak önem kazanmaya başladı. (III) Özellikle uluslararası alanda Gö- bekli Tepe konusunda bilimsel çalışmaların artmaya ve çeşitlen- meye başlaması, arkeoloji bilimi yanında antropolojiden tarihe, coğrafyadan sosyolojiye, teolojiden mimariye kadar birçok bilim alanının konuya olan ilgisini artırdı. (IV) Ulusal düzeyde ise 2019 yılı Göbekli Tepe Yılı olarak ilan edilmiş ve resmî açılışın yapılma- si ile Göbekli Tepe, yerli ve yabancı turistler için gezilesi bir des- tinasyon hâline gelmiştir. (V) Geçmişte uzun yıllar tapınak olarak kullanılan ve önemli bir inanç merkezi olan Göbekli Tepe, günü- müzde mekânsal olarak yeniden üretilmiş ve görsel tüketime da- yanan bir turistik merkeze dönüşmüştür. Binel 1. Bu parçadan "Göbekli Tepe" ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Günümüzde yapılış amacı dışında kullanıldığı B Turizmin tarihsel gelişimiyle ilgili ipuçları taşıdığı C) İnsanlık tarihine olan bakışı değiştirdiği D) Çeşitli disiplinlerin ilgi alanına girdiği E) Etkisinin ulusal sınırları aştığı Paraf Yayınları 2. Göbekli Tepe'nin ele alındığı bu parçada numaralanmış cüm- lelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede, ortaya koyduğu yeniliklerle ilgili genel bir tespitte bulunulmuştur. B) II. cümlede, kazandığı öneme dikkat çekilmiştir. C) III. cümlede, yargı, gerekçesiyle birlikte verilmiştir. D) IV. cümlede, kanıtlanabilir yargılara yer verilmiştir. . cümlede, eski önemini yitirdiği vurgulanmıştır. E) 3. 23

ari ski de ar qu ki a I DENEME-5 A 34. Hümanizm, insanı merkeze alan ve insanı en yüce değer olarak gören, insan merkeziyetçi bir akımdır. Bu nedenle insan sevgisi hümanizmde en önemli unsurdur. Bu akım- da her şeyin başı insandır. Amaç, insanı yüceltmektir. Hümanizm, felsefi temelli, objektif bir görüşe sahiptir. Hümanizm akımını benimseyen, hayatını bu düşünceye göre yaşayan kişilere ise hümanist denmektedir. Hü- manizm bir düşünce şekli olarak sanat ve edebiyatı da derinden etkilemiştir. Bu akıma göre sanat doğanın. bir yansıması, bir taklididir. Bu akım, Eski Yunan ve Latin edebiyatından destek almıştır ve evrenseldir. Bu parçada söz edilen hümanizm ile ilgili aşağıdaki- lerin hangisine değinilmemiştir? ldığına A) İnsanı yaşamın merkezine aldığına B) Birden fazla alanı etkilediğine Eski Yunan kültürü üzerine temellendiğine D) Nesnel bir niteliğe sahip olduğuna E) İnsanların ortak duygularını ele aldığına

10. Aşağıdaki beyitlerden hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi karşılamaz? A) Onlar ki verir lâf ile dünyâya nizâmât, Bin türlü teseyyüb bulunur hânelerinde. (tembellerin sözde lafla dünyaya düzen vermesi) B) Âdem olanın hayr olur âdemlere kasdı, İnsanlığa insanda budur işte delâlet. (insanın mayasında kötülük olduğu) C) Tahkik olunsa nakş-ı temâsil-i kâinât Yâ hâb ü yâ hayâl ü yâhud bir fesânedir (kâinatın aslının uyku ve hayal, efsane olduğu) D) İnsana sadâkat yakışır görse de ikrâh; Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah. (doğru olanın yardımcısının Allah olduğu) E) Lâyık mıdır insan olana vakt-i kazâda, Hak zâhir iken bâtıl için hükmü imâlet? (doğruyu çarpıtmanın insana yakışmadığı) 12

20. Deneme, yaşananları, akıldan geçenleri düşünsel yön- den derinleştirerek yorumlatmalıdır. Belki bir roman, bir öykü bir ölçüde özetlenebilir ne var ki ---- . Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilir- se "denemenin, yazınsal bütünlüğü bozulmayan bir tür olduğu" sonucuna ulaşılır? denemeyi özetlemeye kalkmak insanı, tırnağının ucunu göstererek tanımlamaya benzer denemenin hükümdarı yazarın kendisidir ve tüm ku- ralları yazarın kendisi koyar B C) deneme, okurun düşünce evrenine sirayet eder ve o evreni sürekli değiştirir D) deneme ile sohbet türü birbirini bütünleyen, birbiri- nin açığını kapatan yazılardır E) deneme okuru, denemenin içeriğini kılı kırk yararca- sına irdeler ve okur T

21. Tarihçinin işi geçmişledir, yaşananlardır, bir bakıma ol- muş ve bitmiş olaylarla ilgilidir. Onun malzemesi belge b ve bilgilerdir. Oysa romancının alanına hem geçmiş girer hem de gelecek. Tarihî olaylardan yararlansa da somut bgerçekliğe tutsak etmez kendini. Çünkü romancı yaşan- mış olayları bire bir aksettirmekten çok, kendi evreninde Aldi bir dünya kurar. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Tarihçi ile romancı arasındaki en büyük fark, gerçe- ği aktarırken kullandıkları dil özellikleridir. B) Romancı, yaşanan gerçekliği yansıtırken kimi za- man tarihçi edasına bürünür. G) Geçmişteki bir gerçekliği bir ayna misali hem tarihçi hem de romancı ele alabilir. D) Tarihçi, geçmişi neden-sonuç ilişkisine göre irdeler- ken romancı, sadece sonuç kısmına odaklanır. Roman, kendine özgü bir dünyada realiteyi kendine göre harmanlar ve yoğurur. î www

A A 28. Küçücük bir kâğıt kesiğinin canımızı neden günlerce acı- tabildiğini düşündünüz mü hiç? Öncelikle şunu belirtme- miz gerekir ki kâğıt kesiğinin verdiği acıya yönelik kap- samlı bir bilimsel çalışma yok. Ancak ellerinde pek fazla bilimsel veri bulunmasa da sınırlı kanıtlar ve anatomi ko- nusunda sahip oldukları bilgiler ile bilim insanlarının bu konuya ilişkin bazı varsayımları var. Bunlardan ilki sinir hücreleri ile ilgili. Vücudumuzda birbirine bağlı milyarlar- ca sinir hücresi (nöron) bulunur. Bu sinir hücrelerinin yük- sek sıcaklığa, kimyasallara ve basınca karşı duyarlı, özelleşmiş algılayıcılarına nosiseptör adı verilir. Parmak uçlarımızda vücudumuzun neredeyse diğer tüm bölgele- rinden daha fazla nosiseptör bulunur. Nosiseptörler sıcak bir şey tuttuğumuzda ya da sivri bir şeye dokunduğumuz- da beyne uyarı gönderir. Böyle durumlarda elimizi dokun- duğumuz yerden hızlıca çekmemizin nedeni de budur. Bu parçada “kağıt kesiği" ile ilgili aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? A) Kağıt kesiği bilim adamlarınca pek önemsenmemiştir. B) Bilim adamları kağıt kesiğinin sebebini asla bulama- mıştır. C) Vücudumuzda en fazla uyarıcı etki parmak uçlarında- dır. D) Uyarıcılara sıcak ve sivri bir madde değdiğinde beyin bunları çabuk algılar. E) Parmak uçlarından alınan bilgiye vücut daha hızlı ref- leks gösterir. 29. (1) Ömer Atilla'nın "Anadolu Kadınının Dramı" adlı yazı- Dilmen'in "Kurban" adlı oyunu ile Orhan umistir (1)

O (1) Yaşar Kemal hakkında büyük sözler etmek be- nim haddime değil; zaten ne söylesem yetersiz ka- lacak, bilirim. (I) Yaşar Kemal, bu ülkenin yaşayan en büyük yazarı ve benim kendini bilmez övgüleri- me ihtiyaç duyduğunu hiç sanmam onun. (III) Zaten söylenen söylenmedi mi onun hakkında? (IV)"Ho- meros'tan sonraki en büyük destan anlatıcısı" dedi büyüklerimiz onun için. (V) Elbette öyleydi ama Türkçenin kurtarıcısı da oydu benim için. (VI) Ne za- man Türkçeye ihtiyacım olsa bir Yaşar Kemal kitabı yetişirdi imdada. (VII) Ne zaman Türkçeyi dinlemek istesem Yaşar Kemal dinlerim ben. Yaşar Kemal'den bahsedilen bu parçadaki nu- maralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda veri- lenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, söz konusu yazarı doğru anlatmanın güçlüğü dile getirilmiştir. BIII. cümlede, sözde soru cümlesi kullanılmıştır. C) IV. cümlede, doğrudan anlatima yer verilmiştir. DV. cümlede, yazarın Türkçe için öneminden söz edilmiştir. E VII. cümlede, bir çıkarımda bulunulmuştur.

PARAGRAFIN AKIŞINI BOZAN CÜMLE Bu sorularda, paragrafın cümleleri arasına başka paragrafta olması gereken, yabancı bir cümle konmuştur. Bu cümle an- lam bütünlüğü göz önüne alınarak bulunur. Aşağıdaki parçalarda düşüncenin akışını bozan cümlele- ri bulunuz. 1. (1) Geçenlerde bir tiyatroya gittim. (II) Daha kapıdan gi- rer girmez tiyatro sanki büyüledi beni (III) Böyle güzel mekânlara çok ihtiyacımız var. (IV) Koltuk düzeninden sahneye kadar her şey kusursuzdu. (V) Bu güzel or- tamda büyük bir merakla perdenin açılmasını bekleme- ye başladım. (VI) Çok geçmeden bu isteğim de ger- çekleşti. Akışı bozan cümle: IV

CAP/TYT 21. Bir hastanenin acil servisinde çalışan iki doktorun mu- ayene ettiği hastalar ile ilgili aşağıdakiler biliniyor. Doktor Bora, yetişkin hastaların hepsini ve çocuk hastaların erkek olanlarını muayene ediyor. Doktor Doğa, kadın hastaların hepsini ve çocuk hastaların kız olanlarını muayene ediyor. 23 Nisan 2016 tarihinde birlikte nöbetçi olan Doktor Bora 31, Doktor Doğa 28 hastayı muayene etmiştir. Bu hastaların 36'sı yetişkindir. Buna göre, "Doğa Doktor'un muayene ettiği çocuk hasta sayısı kaçtır?" sorunun çözümü için; 1. Doktor Doğa'nın muayene ettiği kadın hasta sayısı verilmelidir. II. Doktor Bora'nın muayene ettiği yetişkin hasta sayısı verilmelidir. III. Toplam yetişkin hasta sayısı verilmelidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III 22