Paragrafta Konu-Ana Düşünce Soruları

B 3 TÜRKİYE GENELİ - 1 ISLERyayın grubu 35-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız Dişi ahtapotun annelik süreci oldukça ilgi çekici bir şekilde gerçekleşir. Ahtapotun anneliği hiçbir canlının anneliğine benzemez. Dişi ahtapot döllenmenin ardından yumurtlamak için güvenli bir oyuk bulur. Burada yumurtlar ve bu yumurtaları oyuğun tavanına üzüm salkımları gibi yapiştir. Daha sonra yuvanın güvenliğini sağlamak için tüm çatlak, delik ve yarıkları topladığı küçük taş ve kabuklarla kapatır. Çoğu zaman ana girişi de aralarından su akımının geçebileceği büyük taşlarla örer. Yumurtalarına devamlı su pompalayarak sağlıklı kalmaları için onları havalandırır . Yuvasını hiçbir şekilde terk etmez. Yavrular yumurtadan çıkmadan açlığa dayanamazsa birkaç kolunu yer ve bu şekilde tüm yavrular yumurtadan çıkıncaya kadar hayatta kalır ve yumurtaları korur. Uzun süren bu dönem aç ve bitkin biraktığı için tüm yavrular yumurtadan çıkınca o da yuvasında can verir. Hayata yeni başlayan yavrular için anne ahtapotun cansız vücudu yaşama tutunmaları için iyi bir besin kaynağı olur. Bu yüzdendir ki hiçbir dişi ahtapot, yavrularının büyüdüğünü göremez. 35. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemistir? A) Dişi ahtapotun döllenmeden sonra yumurtalarını muhafaza ettiği yere B) Dişi ahtapotların anne olmalarının bedelini hayatlarıyla ödediklerine C) Dişi ahtapotun yumuşak ve esnek yapısı sayesinde yuvasını koruyabildiğine D) Dişi ahtapotun yavrularının ilk temel ihtiyaçlarını nasıl karşıladığına E) Dişi ahtapotlarin yavrularının büyüdüğünü göremediğine 36. Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Dişi ahtapotun yavruları, yumurtadan çıkar çıkmaz yuvayı terk ederler. B) Dişi ahtapotlar, gerektiğinde açlıktan kendi kollarını yerler ama yuvalarını hiçbir şekilde terk etmezler. C) Ahtapotun anneliği; büyük bir özveri gerektiren, hiçbir dişinin anneliğine benzemeyen bir anneliktir. D) Dişi ahtapotlar, yumurtalarını sağlıklı tutup canlan pahasına korurlar. E) Dişi ahtapotlar, sorumluluk alıp büyük güçlüklerin üstesinden tek başlarına gelirler. Diğer Sayfaya Geçiniz

(1) Bir ülkenin edebiyatının gelişim evresinde nitelikli okur- ların dolaylı ya da dolaysız etkisinin varlığı yadsınamaz bir gerçektir. (II) İyi yetişmiş bir okuyucu, sanatçıyı yeni ve özgün eserler vermeye zorlar. (III) Sanatçının kendini aş- masına yardımcı olur ve onun yerinde saymasına, yapıtını savsaklamasına izin vermez. (IV) Sanatçı, yapıtını okuyan okurun görüşlerini kendisini beğensin, beğenmesin her za- man önemser (V) Okuduğunu anlama yeteneğinden yok- sun okurların ise sanatçının yetkin bir yapıt ortaya koyma çabasına katkıda bulunması beklenemez. Bu parçadaki-numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışın bozmaktadır? AI BY II C) III D) TV EV

gore cevaplayınız. 7.- Çöllerde ve kumsallardaki kum taneciklerinin oluşturduğu şekiller, kendiliğinden düzenlenme olgusunun doğadaki en ilgi çekici örneklerindendir. Bu şekiller, rüzgârın zemindeki kum tanecikleri üzerine uyguladığı kuvvetin etkisiyle oluşur. Bir kum tanesinin rüzgârın etkisiyle nasıl hareket edeceğini üç kuvvet belirler. Kütle çekim kuvveti, taneciğin zemin üzerinde sabit kalmasını sağlayan kuvvettir. Rüzgâr, estiği doğrultuda kum taneciğinin sürüklenmesini ederken oluşan basınç farki, taneciğin üzerine -uçakların sağlar. Ayrıca rüzgâr kum taneciğinin yüzeyinde hareket kanadında oluşana benzer şekilde bir kaldırma kuvvetinin etki etmesine neden olur. Kum taneciğinin rüzgârın etkisiyle ne kadar yükseleceğini ve ne kadar uzağa taşınacağını kütlesi, şekli ve yoğunluğu ile rüzgârın hızı belirler. Orneğin yoğunluğu ve kütlesi büyük olan kum taneleri ancak zemin üzerinde yuvarlanarak sürüklenebilir. Yer ve şe ka da se üz ta m ka ile y Y y k E Bazı tanecikler ise kaldırma kuvvetinin etkisiyle biraz yükselir , kısa bir süre havada kaldıktan sonra tekrar yere düşer. Çok küçük tanecikler ise daha yüksek ve daha uzak mesafelere taşınır. Taneciklerin hareketindeki bu farklılıklar; simetrik olmayan, dalga şeklinde kum tepelerinin oluşmasına neden olur. 5. 7. 6. Bu parçaya göre I. Dalga şeklinde oluşan kum tepeleriyle kum tanecikleri arasında ilgi vardır. II. Bir taneciğin yüzeyde durağan hâlde kalmasını sağlayan faktörden söz edilebilir. III. Rüzgârın oluşturduğu basınç farkı, havadaki uçakların dengesini sağlamaktadır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalniz ! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

A A TYT / TÜRKÇE isLE 33. Gaze demi karşı kurg Yaze dere vec dah yay Ga at sa Ya ge ec yu A 32. Aşağıdaki parçalardan hangisi "Yapay zeka, insanlığın geleceği için bir tehdit oluşturur mu?" sorusuna cevap vermektedir? A) Satranç dehas: Garry Kasparov, 1997'de süper bilgisayar Deep Blue ile alti oyunluk bir karşılaşma yapti. Kasparov, önceki sene Deep Blue'yu yenmişti. Zorlu geçen maçta Kasparov ilk oyunu kazanmasına rağmen zorlanmaya başladı. Üç oyunu berabere geçen maç sonunda ise 2-1 ile zafere ulaşan taraf Deep Blue oldu. B) Geçtiğimiz günlerde Microsoft "Tay" adlı bir yazışma robotunu Twitter'a saldı ve o da insanlarla yazıştı. Tay'ın ikçi ve küfürlü paylaşımları sebebiyle ömrü uzun sürmedi. Tay, insanlarla baş edemedi. Sonuç olarak Tay'in işine son verildi. C) Yapay zeka, hastalıkların teşhisi için yapılan testlerin sürelerini oldukça kısaltacak. İnsan hayatı kolaylaşacak. Gelecekte sağlıkta yapay zekâyı iyi kullanan sağlıkçılar başarılı olacak. Hastalıkların teşhisinde, tedavinin planlamasında, sağlık içi eğitimde, ilaç araştırmalarında yapay zekâ büyük kolaylık sağlayacak D) Yapay zekâ için yapılabilecek en yakın tanım, makinelerin -hiç şüphesiz başta bilgisayarların- insanlar yerine çalışmasıdır. Bu da gelişim sürecinin belirli bir noktasında bir makinenin insan gibi düşünebileceği, plan yapabileceği, bir karara varabileceği ve sonra aldığı bu kararı uygulayabileceği anlamına geliyor. E) Yapay zekânın güvenliğini daha da ötesi kontrolünü sağlamak için gösterilen çabaların sadece yüzde beş ile yüzde onluk bir başan şansına sahip olduğunu ifade eden Elon Musk'ın belki de yapay zekâ ile ilgili yaptığı en iyi tanım şuydu: "insanlığın kaçamayacağı ölümsüz bir diktator." ISLER

22. Tür değ Bey son seyr Türk ve Türk ilk de haya bulun kazar 21. Onlü yönetmen Woody Allen'in Zelig isminde oldukça sıra dışı bir filmi vardır. Film, çocukluğundan beri sürekli beğenilme, sevilme arzusuyla yaşamış, bunun için de bukalemun gibi herkese benzeme özelliğini geliştirmiş Leonard Zelig karakterini anlatır. Zelig, kendisi gibi olmayanların yanında onlar gibi görünüp onlar gibi davranma yeteneği geliştirmiştir. Çinliyle Çinli, Kızılderiliyle Kızılderili, doktorla doktor, zenciyle zenci olur. Böylelikle kimse tarafından dışlanmamayı, yadırganmamayı. farklılıktan doğacak sorumluluklarla uğraşmamayı garantiler. Sonunda bir gün bir psikiyatr, bu tuhaf duruma son verir ve Zelig'e yardım eder, onun bu "hastalığı"nı iyileştirir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Başkalarını anlamak için kendini karşısındaki insanın yerine koymak gerektiği B) Davranışlarıyla ilgili sorumluluk alamayanların gerçek birer yetişkin olamayacağı C) Sevilmek, beğenilmek ve takdir edilmenin insanların en temel duygularından olduğu Başkaları tarafından sevilme, beğenilme, kabul edilme eteginin kimi zaman hastalık hâline gelebildiği E) Insanın birilerine benzemeye çalışması ve onlar gibi olmasının iletişimi kolaylaştırdığı Bu pa ay B Ara C) Mill D) Tür Tür

4. (1) insanlık var olduğundan beri yaşamımızda uyku ve rüyalar var. (1) Kimi araştırmacılara göre uyku- nun en önemli işlevi, rüyalara zemin hazırlaması. (III) Rüyalar yüzyıllardır insanoğlunun merakını çek- miş. (IV) Binlerce yıl önce eski Mısırlılar zamanında rüyaların gerçeküstü bir dünyanın habercileri olduğu düşünülüyordu. (V) Onlara göre rüyalar, felaketlerin ya da iyi talihin ön habercileri olarak tanrılar tara- fından gönderilen mesajlardı. (VI) İlk rüya tabirleri kitabı eski Mısırlılar tarafından yazıldı. (VII) Rüyalar aynı zamanda tedavi amaçlı da kullanılabiliyordu. Parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenini akışını bozmaktadır? A) II. BIII. OTV. Div. D) E) VI.

% 100 PARAGRAF TEST .5 9. 7. (1) Sağlıklı ve uzun yaşamın sırrı, yaşadığımız mekânları sağlımıza zarar vermeyen ekolojik ürünlerle dekore edilme- sinden geçiyor. (II) Duvarlarda kullanılan boyadan yer döşe- melerine kadar sağlığımızı koruyan çevreci ürünlerle daha sağlıklı ve uzun bir ömür sürmek mümkün. (III) Örneğin ev dekorasyonunda doğallığı ve sağlığı yakalamak için göz önünde bulundurulacak en önemli detay, kullanılan kumaş- lardır. (IV) Kök boya ile dokunmuş halılar, keten perdeler, koltuklarda kullanılan pamuklu kumaşlar bu detayların bazi- larıdır. (V) Bir başka detayda eşyaların evlerde kullanıldığı, bulunduğu yerlerdir. (VI) Evde her eşyanın belli bir yeri ol- mazsa düzensizliğin ortaya çıkardığı karmaşa da huzursuz- luk baş gösterir. (VII) Radyasyon yayan ve manyetik alan yaratan televizyon, bilgisayar, video gibi elektronik aletlerin özellikle yatak odalarında bulundurulmamasına dikkat edil- melidir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi anlatı- min akışını bozmaktadır? or E) W ) IV A) II B) III

13. Aristoteles'in bilim anlayışında uyguladığı yöntem, gözlem ve kanıtlara dayalı sonuçların sınıflarına ayrılmasıdır. Ele alınan konunun temellendirilmesi için belli bir yolun izlenmesi gerekliliği, yöntemi ortaya çıkarmıştır. Aristoteles, araştırma konusu ile araştırma yöntemi arasındaki bağı ortaya koyarak temellendirmeyi bilimin araştırılması şeklinde değerlendirmiştir. Yöntem (metodos) terimini "yol" karşılığı kullanan Aristoteles'e göre önemli olan, araştırılan konuya uygun yolu bulup onun özelliklerini belirlemektir. Bunun için yapılması gereken, çalışma alanının yapısının ortaya konmasıdır. Ona göre, incelenecek nesneyle temasa dahi geçilmeden belirlenmiş bir yöntem düşüncesi ise tehlikeli bir soyutlamadır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen Aristoteles'in bir niteliği değildir? A) Yöntem belirlemede aceleci davranmama B) Bilim ile düşünceyi birleştirme C) Bilimsel verileri sınıflandırma D) İçerik ile yöntemi ilişkilendirme E) Kavramlara yeni anlamlar yükleme Ört 30

16. R y 13. 18. yüzyıl matematikçilerinden Joseph Lois Lag- range, tek bir evren Olduğunu ve Newton'un bu tek evrenle ilgili yasaları çoktan gün yüzüne çıkar- mış olduğunu belirtiyordu. Bu görüş, bir bakıma, Newton'a gerçek anlamda rakip olacak birinin ortaya çıkmasının neden 200 yılı aşkı bir süre aldığıntaçıklıyor. Bu parçaya dayanarak bilimin ilerlemesi için aşağıdakilerden hangisinin gerekli olduğu söy- lenebilir? A) Farklı bilim dalları arası ilişki olması Bilimsel bilginin mutlak olmadığına inanılması Bilimin teknolojiyle birlikte ilerlemesi Bilimin felsefeden tamamen kopması 1 1 1 E) Bilimin her alanda kullanılması 1 !

14.) - A A TYT / TÜRKÇE isl 34. Okullarımızdaki edebiyat öğretiminin asil yanlışı, kuralları öğretirken okumayı öğretememesinde. Yazım kurallarını uzun yıllar boyunca bile öğretememiş bir edebiyat öğretiminin asıl sorunu nerededir? Okumayı önemsememesinde. Dil bilgisi kurallarının öğretilmesi için harcanan zamanın metin okuma ve yorumlama dersleriyle yer değiştirilmesi, hiç kuşkumuz olmasın ki yazım kurallarının da daha çok öğrenci tarafından öğrenilmesini sağlayacaktır. Bir metni okuyup özgürce yorumlamanın kazandırdıklarını müfredata bağlılıkla karşılayamazsınız. Okuma tutkusunun ateşleyicisi de her şeyden önce okuduğuna kendi anlamlarını vermektir ki bir kitaptan sonra bir başkasını okumanın anlamı olsun. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerden hangisidir? A) Okullardaki edebiyat öğretim programını hazırlayan kişilerin niteliksiz olması Edebiyat öğretiminde metin okuma ve yorumlamanın önemsenmemesi C) Öğrencilere dil bilgisi kurallarını öğretmek için çok zaman harcanması D) Yazım kurallarının istenilen ölçüde öğrenilememesi E) Öğrencilerin seviyelerine uygun olmayan metinlerin okutulması

OUDU 17. İçeri girdik. Temiz fakat karanlık taşlıktan geçerek koca bir merdivenden çıktık. Misafir odasına genç Frenk bayıldı. Yerde güzel bir Acem halısı yayılıydı. Duvarlar merhum hattat sütbabamın yadigâr bıraktığı levhalarla süslenmişti. Yastıklarına fes rengi perdele- rin düştüğü sedirler kırmızı battaniyelerle örtülüydü. Karşı karşıya oturduk. Kafeslere hayran oldu. “Âdeta kendimi bir rüyanın içinde sanıyorum!” dedi. Sütan- nem gelince benim gibi elini öptü. Ara sıra başındaki fesi unutuyor, elinde olmadan selam verirken saygı ile eğilme gibi hareketler yapıyordu. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Betimleyici ögelerden yararlanılmıştır. B) Kahraman anlatıcının bakış açısı kullanılmıştır. C) Yer, zaman ve kişi unsurları belirgindir. D) Olay hikâyesine özgü bir anlatım sergilenmiştir. E) Birinci kişili anlatım ağzına başvurulmuştur.

37 ve 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Atina'da bir pazar yerinde bazıları, Antik Yunan filozofu ve bil- gini Sokrates'e "Sen bir alçaksın, çok cahilsin!" tarzında fena sözler söylemektedir. Bunları duyan Sokrates, sadece başını sallayarak gülümser, cevap vermez. Sahneyi izleyen zengin bir aristokrat daha fazla dayanamayarak sorar: "Böyle hakaretlere nasıl tahammül ediyorsunuz? Kendinizi kötü hissetmiyor mu- sunuz?" Sokrates, yine gülümser ve "Benimle gelin." diyerek tanıdığı bu soylu aristokrati eski ve tozlu bir depoya götürür. Sokrates bir meşale yakar ve işe yaramaz, her yeri delik deşik bir pelerin bulana dek etrafı aramaya koyulur. Sonunda bul- duğu bir paçavrayı adama uzatır ve der ki: "Bu pelerini giyer misiniz, ölçüleri tam da size göre?" Adam, paçavra pelerine bakar, öfkeyle: “İyi misin Sokrates, ben bu paçavrayı hiç giyer miyim?" der. “Gördünüz mü? Elbette kirli ve eski bir pelerini vücudunuza dokundurmayı reddettiniz. Aynı şekilde birilerinin söylediği saçma ve edepsiz sözler de bana dokunmuyor." diye yanıtlar Sokrates. 37. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşıla- bilir? 39 A) Her ne kadar gürültülü bir dünyada yaşıyor olsak da birçok insan, içindeki sessizlikle mücadele etmektedir. B) Sessizce düşünmek yerine, birileriyle konuşmak etrafınız- dakilerden alacağınız tepkileri aktif hâle getirir. C) Öfke, hoşnut olunmayan durumlarla karşılaşıldığında kişi: PF nin hissedebileceği temel duygulardan biridir. yayin D) Başkalarının sizinle ilgili söylediklerine üzülmek veya öfke- lenmek, onları kabullenip kabullenmemenizle ilişkilidir. E) Filozofluk, bilgiye sahip olmakla birlikte bu bilgiyi hayatını- za nasıl aktarabileceğinizi bilmeyi gerektirir.

ya göre 3 - 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız Plenimin ilmissa aya sürmek veya sin kolayına kaç arde eserin boyle den, hangi mezi de bir iş yapmis acak yol. Baton bir ölçat olarak iştir. bir hedefe dönüştürürseniz kaçırma olasiliginiz da o kadar Başaryi amaçlamayın. Bunu ne kadar amaç haline getirip artar. Çünkü mutluluk gibi başarinin da peşinden koşamaz- siniz; kendisi ortaya çıkmalı, kendisi oluşmal ve sade kişinin kendinden daha büyük bir davaya kişiseladangan amaçlanmayan bir yan etkisi olarak ya da kişinin kendini Mutlulugun kendiliğinden olması gerekir, aynı şey baqan için başka bir insana birakişinin bir yan ürünü olarak oluşmalidir. de geçerlidir: Ona aldiris etmeyerek, kendi kendine olmasına izin vermeniz gerekir. ağıdakl yargi- ang ANTEP yazarın özlü 3 Sünyasındaki Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Tanık gösterme C) Omeklendirme Finde kullan- B) Aciklama D) Benzetme E) Sayısal verilerden yararlanma etiren yazar tinda yatan BELEDIYES hangi- ği için 4 veya watan Bu parçadan hareketle başarıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenebilir? A) Elde etmek için adindan gitmeye, çabalamaya gerek yoktur B) Mutlulukla birlikte geleceğini söyleyebiliriz. Kacirmamak için dikkatinizi hep başka yönlere çekmeli- siniz. D) Belli bir planlama yaparak gerçekleşeceği bilinen birger- ardi kul çektir. E) Herkes bir an önce sahip olmak için uğraş verir.

11. İlişkiler avuç içinde duran kum taneleri gibidir. Avucu muzu sıkmadan gevşekçe tutarsak kum taneleri kay . maz, durur. Avucumuzu kapatıp sıkmaya başladığımız an kum taneleri parmaklarımızın arasından kaymaya başlar. Bu parçadaki "ilişkilerin avuç içindeki kum taneleri gibi olması" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) İlişkilerde esneklik gösterilmesi gerektiği B) İlişkilerde belirli bir mesafenin olması gerektiği C) Insan ilişkilerinde öncelikle akılcılığın gerektiği D) Insanların geleceğini düşünmesinin gerektiği E) İlişkilerin insanı yaşama bağlaması gerektiği

Gür Yayınevi 21. Söz ile sihir başlangıçta aynı şeylerdi. Kelimelerin si- hirli güçleri vardır. Hatta kelimeler bugün bile bu sihirli güçlerinin önemli bir kısmını korumaktadır. Mesela, çok büyük bir mutluluğa sebep olabildikleri gibi, derin bir üzüntüye de yol açabilirler. Kelimeler insanoğlunun en güçlü duygularını uyandırabilecek ve her türlü eylemi gerçekleştirmesini sağlayabilecek bir güce sahiptir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyi destekler niteliktedir? A) Söz ola kese savaşı söz ola kestire başı B) Cahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan daha zordur. C) Bir delille kırk âlimi yendim, kırk delille bir cahili yene- medim. D Haklı söz haksızı Bağdat'tan çevirir.t Ey Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin 5 Diğer sayfaya geçiniz.

• kelime yoktur A) Abartma B) Kararlaştırma C) Örnekleme Tanik gösterme E) Tanımlama ozney ISLER si f geçirmeyi, 16. (0) Kardeşlik; sevgi, bilgi alışverişi, duygusal destek, yardımlaşma ve paylaşım, rekabet ve sorun çözme alanıdır. (II) Bu nedenle kardeşler arası ilişkiler, ebeveyn- çocuk arası ilişkiler kadar önemlidir. (III) Bu ilişkilerin niteliği, çocuğun gelişimine çok önemli katkılarda bulunur. (IV) Ergenlikte kardeş ilişkileri ve kardeş çatışmalarında yaş, önemli bir belirleyicidir. (V) Gençler ergenlik döneminde evde daha fazla yalnız zaman dışarıda ise arkadaşlarıyla olmayı tercih ederler. (VI) Evde kendinden yaşça küçük kardeşi olan genç, kardeşinin sürekli odasına girip çıkmasından, eşyalarını karıştırmasından rahatsızlık duyabilir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) Vi Diğer Sayfaya Geçiniz.