Paragrafta Konu-Ana Düşünce Soruları

1. Vücutları bitlerle dolu siska, kocaman tazılar, hiç de hayra alamet olmayan bir şekilde etrafımda dolaşmaya başladı. Dehlizin sütunlarından birine arkamı dayayarak metanet göstermeye çalışıyorum ve kimseye bir söz söylemeksizin avlunun renkli döşeme taşları üzerinde seken yağmura bakıyorum. Kimi insanlar öbek öbek yerde yatmışlar. Yanımda bileklerinde ve topuklarında kalın demir bilezikler bulunan genç bir kadın, hazin bir sesle garip bir şarkı söylüyor. Bu arada kırmızı tunç renkli çıplak bir çocuğu emziriyor ve serbest kalan eliyle de bir taş havanda arpa dövüyor. Şiddetli rüzgârdan sonra çıkan yağmur, çocuğun vücudunu ıslatıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Öykülemeye yer verme BY Gözleme yer verme ikilemeye yer verme D) Betimleyici anlatımdan yararlanma E Kişileştirme yapma

6. "Gençler niye kitap okumuyor?" demek, "Niye piyano çalmıyor?" demek gibi bir şeydir. Bir insa- ni kitap okumaya alıştırmak, piyano çalmaya alıştırmaktan kolay değildir. Bunların ikisi için de hazırlanmak, yetişmek gerekir. Okumak, kitaptan alınanlarla kendine bir dünya kurmak, demektir. Bu, çocukluktan başlamış alıştırmalar sonunda gerçekleştirilebilir. Balzac da "Okuma, çocuklukta başlayan bir etkinliktir." der. Bu parçada aşağıdaki "anlatımda başvurulan yol- lardan" hangisine yer verilmemiştir? A) Ornekleme C) Benzetme — B) Tanımlama D) Karşılaştırma E) Karşıtlıktan yararlanma

7 e 2 TEST 19 10. Teknolojinin böylesine baş döndürücü bir hızla ilerlediği günümüzde boş boş otura- rak donuk gözlerle dünyayı izlemek bize yakışmaz. Okumayı yaygınlaştırırken okuryazar sayısında da dünya ülkeleriyle yarışacak bir düzeye erişmeye çaba har- cayalım. Ancak böylece çocuklarımıza ve torunlarımıza zengin bir bilgi ve kültür bir- likteliği ile daha uygar bir gelecek bıraka- biliriz. Bu parçadan çıkarılacak kesin yargı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Teknolojinin imkânlarından yararlan- long mayı öğrenmeli ve öğretmeliyiz. B) Boş zamanlarımızı kitap okuyarak de- ğerlendirmeliyiz. COkumayı yaygınlaştırarak gelişen dün- ile yayı yakalamak, gelecek nesillere kar- şi sorumluluğumuzdur. D) Boşa geçirdiğimiz zamanları geri ge- tiremediğimiz için zamanı en verimli şekilde değerlendirmeliyiz. E) Güncel gelişmeleri takip ederek ken- dimizi geliştirmek adına teknolojiyi kul- lanmalıyız. O Abg loob ladieste 11. nilan leri b ile s terr en Uy ra m S C

Uçurtma müzesine giderseniz gittiğinize değecek çok gey bulacaksınız. Bizim kültürümüzde sadece altıgen olan ni yansıttıkları bir sembol. Çin bölümündeki uçurtmaların uçurtmalar, Uzak Doğu ve Asya ülkeleri için kültürleri- çoğu hayvan figürlü. Kanatlı kurbağa, yengeç, yusufçuk böceği, yarasa, baykuş ve kartal şeklindeki uçurtmalar çok dikkat çekici. Hatta vazo şeklinde ve kartal tüyünden uçurtmalar bile var. Yine de bana en ilginç geleni Japon uçurtmaları oldu. Bu konuda da farklılıklarını ortaya koy- muşlar. Avuç içi kadar uçurtmalara özel desenler hazırla- yarak tek tek işlemişler. Hintlilerin fil tanrı "Ganesha" figürlü uçurtması da görülmeye değer. 9. Bu parçada tanıtılan uçurtma müzesi ve uçurtmalar için, L1. Türk uçurtmaları çeşitlilik göstermektedir. II. Müzedeki uçurtmaların birçoğu ait olduğu ülkenin kültürünü yansıtmaktadır. III. Japon uçurtmaları benzerlerinden oldukça küçük yapılmıştır. IV. Çin uçurtmaları tümüyle hayvan figürlü uçurtmalar- dan oluşmuştur. V. Müzedeki uçurtmalar arasında dinsel motif içereni de vardır. for yargılarından hangileri söylenemez? A) I ve IV. B) II. ve V. D) ttt. ve V. C) III. ve IV. -E) IV. ve V.

1. Kutadgu Bilig, her iki dünyada da mutluluğa ka- vuşmak için gidilmesi gereken yolu göstermek maksadıyla yazılmıştır. II. Eserde insanlara hizmet ederek faydalı olma- nın, kişiyi hem bu dünyada hem de öteki dünya- da mutlu kılacağı anlatılmaktadır. Bu iki cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenebilir? A) 1. cümle II. cümlenin gerekçesini içermektedir. B) I. cümlede dile getirilen düşünce II. cümledeki örneklerle açıklanmaktadır. C) I. cümle II. cümlednin koşulunu içermektedir. D) I. cümlede eserin üslubuyla ilgili özelliklerden II. cümlede eserin içeriğinden söz edilmektedir. E) I. cümle, II. cümleyi örneklemekte ve pekiştir- mektedir.

5. TYT/Türkçe Şiirle ilgili bazı tartışmalardaki bakış açısını anlamakta zor- luk çekiyorum. Sirin özgür coğrafyasını yerel antoloji kim- liğine indirgeyen şairler beni yanıltıyor. Bir ülkede yaşayan şair, başka bir dille şiir yazsa onu nereye yerleştireceğiz, onu ille de belli bir biçime mahkûm mu edeceğiz? Bana öy- le geliyor ki en doğrusu, yazılan şiirin içine bakmak. Hangi ekolden, hangi mıntıkadan olduğunun pek bir önemi yok- tur Şiirin darası hafiftir çünkü. Bu parçada geçen altı çizili ifadeyle şiir hakkında anla- tılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A insanlara verdiği mesajın sınırlı olduğu B) İnsanlar üzerindeki etkisinin göreceli olduğu C) Farklı biçimlerde yorumlanmaya uygun olduğu D) Dışsal özelliklerinin, özündeki cevheri gizlediği E Biçimsel özelliklerinin değil, içeriğinin önemli olduğu 7.

1 Yunus Emre'yi Yunus Emre yapan, evrensel konula- ri ele almasından çok, bunları halkın anlayabileceği bir anlatımla insanlığa sunmasıdır. Âşık Ömer, için- den çıktığı halkın dilini, anlatımını bir yana bırakıp divan şairi gibi konuşmaya başladığından, yitikler dünyasına karışıp gitmiştir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine yönelik bir değerlendirme yapılmıştır? A) Yalınlık D) Özlülük B) Özgünlük (C) Akıcılık E) Gerçekçilik 1 1 1

göre cevaplayınız. Helicobacter Pylori bakterisine dikkat çeken uzmanlar, "Bu bakteri asite dirençli. Önceleri mide ülserine yol açıyor diye biliniyordu. Ama son zamanlarda mide kanserine de se- bep olduğu anlaşıldı. Toplumun %90'ında bu bakteri var ve verem gibi de bulaşıcı. Bardaktan bile geçebilir. Onun için bulaşıkları bir süre elma sirkesine yatırmakta yarar var. Endoskopi ile tespit edilince ikili antibiyotik ile tedavi etmeye çalışıyoruz. Onun için insanların zaman zaman salatalarında sirke kullanmalarında hatta bir miktar elma sirkesi içmesinde fayda var. Bütün dünyada bu bakteri yay- gin." diye konuşuyorlar. Hastalığın nadir de olsa de görülebileceğini belirten uzmanlar, genetik faktörlerin de etkilerine dikkat çekiyor. Aşırı stres, üzüntü, sıkıntı gibi durumların da hastalıkta etkisinin olabileceğini anlatan uz- manlar, sigara ve alkol kullanımının da etkisinin olduğunu kaydediyor. gençlerde 16. Bu parçada "Helicobacter Pylori" ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisine değinilmemiştir? V ▶▶▶▶▶ PES Paragraf Sor A) İnsanların büyük çoğunluğunda rastlandığına B) Gençlerde daha az görüldüğüne C) Kalıtsal ve psikolojik özelliklerin ortaya çıkmasını tetik- lediğine D) Tedavisinin tam olarak yapılamadığına E) Hijyenik önlemlerle ve beslenme tutumlarıyla önlenebi- leceğine Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Doğrudan anlatıma başvurulmuştur. B) Dolaylı anlatıma yer verilmiştir. C) Sanatsal bir dil kullanılmıştır. D) Nesnel bir anlatım söz konusudur. E) Gerekçelere dayandırılmış öneriler bulunmaktadır. II. Ancak eserc III. Yoks E S yapıl IV. "Ele rum bek V. Elb ola Yukar oluşt üçün A) I 19.

6. galması Evvela genel olarak bütün dergileri düşünelim. Bence dergi okuyucusu gazeteden de kitaptan da daha aktif- tir. Gazete belli bir maksatla alınan ve kısa zamanda okunduktan sonra atılan bir nesne. Hiç okunmadan kütüphaneye kalkan kitaplar az değildir. Ama dergi böyle değil. Dergiyi alıyorsanız devamlı alıyorsunuz- dur. Kenarları kapalıysa keserken daha, okumaya başlarsınız. Mesela bir şiir kitabını okumak zordur. Hele henüz tadına varamadığınız bir şairin kitabını belki hiç okumazsınız. Fakat dergide, tanımadığınızın da olsa bir iki şiirini okumak zor değildir. Bir iki yazı, hikâye derken bir de bakarsınız doğru dürüst bir za- man ayırmadan dergiyi okumuşsunuzdur. Onun için, güzel dergilerin iyi edebiyat okuyucuları yetiştireceği- ne inanıyorum. ANLAMLI SORU BANKASI Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir cevap olabilir? A) Dergiyi diğer yayınlardan ayıran en temel özellik nedir? B) Gazete ve kitaplar neden dergilere göre daha az okunmaktadır? O D) Dergileri okumada okurun, kolaya kaçtığı söylene- bilir mi? Edebiyat dergilerinin okuma alışkanlığındaki rolü nedir? E) Edebiyat dergileri içerik olarak okuyucuya ne gibi imkânlar sunar?

Beypazarı'na Ahilik yoluyla kazandırılmış gümüş işlemeciliği, yöre halkı için oldukça eski bir uğraştır. Gümüş işlemeciliğinin en gözde sanat olduğu bu ilçede gümüş madeninin bulunduğu düşünülmesin. İlçeye gümüş başka illerden geliyor ve burada usta ellerle buluşup harika aksesuarlara dönüşüyor. Gümüşün işlenip ince tel hâline getirilerek şekillendirildiği bu tekniğe "telkâri" adı verilmekte. Telkâri işçiliğiyle kemer, kolye, bilezik, küpe, iğne, başlık gibi takı ve aksesuarlar yapılıyor. Bu özgün ürünler, ilçeye gelen ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Mardin başta olmak üzere Türkiye'de ve yurt dışında birçok yerde alıcısını bularak ticari pazarı hareketlendiriyor. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak 1. Bir türü tam olarak anlatmak için tanımlama yöntemine başvurulmuştur. II. Yanlış anlamayı önleme amacıyla açıklayıcı bir bilgi verilmiştir. III. Sıralama sonucu söylenen, derece bildiren bir nitelemeden yararlanılmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III B) Yalnız Iverid ansir C) I ve III E II ve III

İklim değişikliğini yalnızca kişisel veya toplumsal bellek üzerinden okuyup kavramamız artık güç. Geldiğimiz durum, belli bir mekân ve zamanı işaret eden toplumsal belleğin ötesinde insan faaliyetlerinin tüm yeryüzü üzerindeki jeolojik etkisine ve özellikle küresel ısınmanın uzun soluklu şiddetine ses veren bir küresel bellekten ve bu belleğin imlediği ruhen sarsılmış öznelerden söz etmeyi gerektiriyor. XXI. yüzyıl Anglo-Amerikan edebiyatında gezegen belleğini öne çıkaran iklim değişikliği romanlarına günümüzde daha sık rastlamamız da bu anlayışın somut göstergesi. İklim değişikliği özellikle bilim kurgu ekseninde, zaman kırılmaları ile distopik ve karanlık bir gelecek vurgusu yoluyla öne çıkarılır. Çağdaş Türk edebiyatında ise çevresel tahribatı eko-eleştirel üslupla işleyen anlatılara, şiirlere, öykülere rastlamak belki de yeni bir yaklaşıma işaret ediyor. 9 parçaya göre iklim değişikliğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yarattığı yaygın kaygının yeni bir ortak bellek ortaya çıkardığı B) Bellekteki kırılmalar etkisinde doğa bilimlerinin ötesinde ele alındığı C) Konu olarak ele alındığı romanların, modern anlayışta yazdığı D) Türk edebiyatına yeni bir bakış açısı kazandırabileceğinin düşünüldüğü E) Bilim kurgu türünde alternatif zaman kurgusu içinde bir öge olarak sunulduğu

B 4. "Fadiş", ilk romanım, benimle bütünleşmiş bir kitap. O kitapta çocukluğumdan etkileyici kesitler var. Bu bölüm- lerin kurgu olmadığını okur anlıyor. Kitabın konusu, yazarın anlatım biçimi, kişiler, olaylar da aynı saflıkla ve insani söylemlerle oluşturulmuş. Yediden yetmişe her- kesi öylesine içtenlikle kavrıyor ki! Kitapta herkes ken- dinden bir ses, bir soluk, bir renk, ışık ve yürek titreşimi buluyor. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt ola- rak söylenmiştir? A) Bu türde roman yazmanızın bir amacı var mıydı? B) Fadiş adlı romanızı güncel yapan nedir? e) Romanınızda içeriği mi anlatımı mı ön planda tuttu- nuz? D) Yaşam öyküsünü ele alan roman yazmanın zorluğu var mı? Romanınızla ilgili tepkiler almak sizi heyecanlandırır 6.

er al- in mi 7. n KURUL YAYINCILIK PARAGRAFIN ANLAM ve YORUMU 4. Kavuşabildiğimiz zevk ve nimetlerin hep- si mutlaka dertlerle, üzüntülerle karışık- tır. Zevkin kaynaklarında öyle bir acılık var ki çiçekler arasında bile olsa boğazı- mızı yakar. Son sınırına varan bir hazda inlemeye, sızlanmaya benzer bir durum vardır. İnsan can çekişir gibi olur. O kadar ki bu haz son kertesine geldiği zaman onu the en acı sözcüklerle anlatırız: Bitmek, yan- emak, bayılmak, ölmek gibi. Tatlı ile acı arasında, bir öz birliği olduğuna bundan daha iyi kanıt olamaz. ca saviy ba Bu parçada verilmek istenen temel dü- şünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Hayata karşı aldığımız tayir gelecekte daha sağlam durmamızı sağlar. B) İnsanın yaşadığı iyi duygularının - zu- münün sonunda mutlaka acı bir yön vardır. C) Bazı nimetlerden gereğinden fazla faydalanmak insana zarar verir Her mutluluğun ardında onu son had- dine kadar yaşamış olmak vardır. E) Mutlu olmak isteyen bireylerin bir ey- lemi sonuna kadar götürmez gerek- mektedir. R

GÖZ SAĞLIĞI İHMALE GELMEZ Yakından televizyon seyretmek ve uzun süre bilgisayar başında çalışmak gözü bozar mı? Havuç yemek daha iyi görmemizi sağlar mı? Göz ihmale gelmez. Göz sağlığınız için pratik bir o kadar da önemli detaylara göz atmaya ne dersiniz? KLİMALAR VE GÖZ KURULUĞU Klima kullanımının ofis ortamlarında yaygın kullanılmasıyla birlikte gün sonunda gözlerde kuruluk oluşabiliyor. Klimalı ortamda çalışıyorsa göz içi nemi desteklici suni gözyaşı damlalan kullanabilir. Aynca gözünüzü ekrandan sık sık uzaklaştınp kırpmanız uzun süre odaklanmaya bağlı göz kuruluğunu ortadan kaldırır. BİLGİSAYAR BAŞINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER ☐ Ekran karşısında geçirdiğimiz her 50 daki- da bir 10 dakika gözlerinizi dinlendirin. ■ Bilgisayar ekranının üst kısmının göz seviyenizi geçmemesine dikkat edin. ■Ekranınızı olabildiğince düşük parlaklıkta tercih edin. GÖZDE ARPACIK Gözünüde sulanma, şişme, yanma ile beraber görülen arpack vücut direncinizin düştüğünü gösterir. Aşın gergin, yorgun, zayıf düştüğünüzde ortaya çkar Vücut direncini artırmak için de düzenli beslenme oldukça elzem. Normal yediğinizden daha fazla sanmsak yemeniz arpacığın tedavisi- ne yardım eder. GÖZ HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR 1. Çok ağlamak göz yaşını kurutur. Ağlamak psikolojik bir olaydır ve gözyaşı göz çevresindeki çeşitli dokularda sürekli üretilir. Ağlamakla kurumaz 2. Tuzlu yemekler göz sağlığını olumsuz etkiler. Tuz, hipertansiyon gibi bazı hastalıklar üzerine oumsuz etki yapabilir ama göz sağlığı üzerine olumsuz etkisi yoktur. 3. Çok yakından televizyon izlemek veya kitap okumak gözü bozar. Göz sağlığı üzerinde olumsuz etkisi yoktur. Ancak göz bozukluğunun habercisi olabilir. 4. Havuç yemek daha iyi görmemizi sağlar mı? Göz sağlığı açısından gerekli olan vitaminler çoğu sebze ve meyvede bol olarak bulunur. Dengeli beslenen bir kişi için havuç yemenin fazladan bir faydası yoktur. 5. Katarakt sadece yaşlılarda olur. Katarakt en sık yaşlılarda olmakta birlikte bebeklerde, çocuklarda ve gençlerde görülebilir. Buna göre, 1. Klimalı ortamlarda çalışan kişilerin gün sonunda gözlerinde kuruluk oluşmaktadır. II. Bilgisayar ekranlarının parlaklığı yüksek seviyede olmalıdır. III. Bol bol havuç yiyen bir kişide görme bozukluğu olmaz. IV. Normalden fazla sarımsak yemek arpacık tedavisinde yardımcı olur. bilgilerinden hangileri yanlıştır? A) I ve III. B) II ve IV. C) II ve II. D) I ve IV.

2. IN Bahar zamanı, Adalarda ağaçlar rengarenk çiçekler açar. Sokaklar ve sokakların iki tarafına dizilmiş bahçeli, eski ve ahşap evler daha çok pembe ve mor renkteki çiçeklerle süslenir. Yeşilliklerin de eklenmesiyle cennet gibi bir görünüm verir. Doğal olarak fo- toğrafçılara da harika malzemeler çıkar. Yapraklarla ahşap evleri aynı kareye getirip kompozisyon yapılır. Ahşap bir evin çatısıyla ağacın yapraklanı gökyüzüyle birleştirilerek çerçeveler oluşturulur. Kadrajlar iyi ayarlandığı takdirde, yapılan fotoğraf kompozis- yonlan sayesinde çekimin ada değil de başka bir yerde yapıldığını sananlar bile olabilir. Öyleyse şimdi Adalar'da kendi yaptığım fotoğraf çekimlerinden açıklamalı örnekler vereyim. . A) TURKÇE TESTI C) A Ağaç yapraklarını odak noktası alarak birleştirme yaptım. Ağaç yaprakları kapıdaki çiçeklerden dolayı sanki evin bir parça- sıymış gibi izlenim uyandırdı. Bu ifadeleri söyleyen bir fotoğrafçı aşağıdaki görsellerden hangisinin fotoğrafını çekmemiştir? Heybeliada'da çekmiş olduğum bu karede biraz uzak mesafeden evi iki ağacın arasında kadrajladım. Ev siyah bir ahşap ev olduğu için de ağaçlarla birleşince Karadeniz evi görüntüsü verdi. Yaprakları ön plana çıkarıp evi ve ağaçları arka fondan manzaraya dâhil ederek bir tema oluşturdum. Ev, en öndeki yapraklar ve onları tamamlayan ağaçların oluşturduğu bir çerçevenin içine yerleşerek daha doğayla iç içe bir görünüm vermiş oldu. B)

Her yazanın yazma alışkanlıklan farklıdır. Ben uzun zaman yazacağım romanin etrafinda aylak aylak dolaşınm; çeşitli fikirler, kahramanlar, olaylar kopuk kopuk zihnimde gezinir, genellikle yazamayacağımdan korkarım. Sonra aniden bir gece yansı ya da bir sabah vakti, yazmak için önüne geçil- mez bir istek duyanım. Bu istek nereden, nasıl kaynaklanır bilmem. O arzuyu dayanılmaz bir şiddetle hissettiğimde odama girer, iskemleye otururum. Sonra perdeleri kapalı bir odada, günlerce, haftalarca, aylarca, günde en aşa- gi on üç on dört saat hiç durmadan çalışınm. Kimseyi görmem, kimseyle görüşmem, konuşmam, o odanın içinde yazdığım insanlarla birlikte yaşarım kitabı bitirene kadar. Son romanima da böyle başladım. Böyle yazdım. Bunca yıldan, bunca kitaptan sonra, şunu öğrendim; Edebiyat, bir sandalyeye oturmakla başlar. Ya da Hugo veya Hemingway gibi ayakta yazıyorsanız bir masanın başında durmakla başlar. Edebiyatçı olmak istiyorsanız bir iskemleye oturacaksınız. Yalnız başınıza orada saatlerce oturmaktan usanmayacaksınız. Kitabı bitirdiğimde ise bir tuhaf hisler yaşarım. Bu kitapta da öyle oldu. Bir kitabı bitirmek hep şaşırtır beni. 13. Düşüncelerini bu sözlerle aktaran biriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yazdıklarının dış dünyaya dair etkilere kapalı olmasını ister. BUretim sürecinin yoğun bir çaba gerektirdiği düşünce- sindedir. C) Her eserinin ayrı bir çalışma yöntemi gerektirdiğ düşü- ur. DJ Tamamladığı her eserden sonra benzer duygular yaşar E) Plansız ve güçlü bir yazma arzusuyla çalışmaya başlar 4. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangist yoktur? Öznel anlatım B) Yinelemelere yer verme C) Koşul öne sürme D) Örnek verme E) Deyimler Al ada kaldım,