Paragrafta Konu-Ana Düşünce Soruları

Şiir, sonsuzluk kervanına yüklenen hazinelerdir. Hazine- nin kimde ne fayda sağlayacağını bilemez şair. Sadece fayda mı? Kaç gönle dokunup kaç yaşamı felç edeceğini de kestiremez. Bir külçe altın düşünün. Defalarca alınıp satılır. Kiminin yarasını sarar kimine yaşama sevinci verir kimine de her an uçup gidecek bir kuş misali hafif gelir. İşte şiirdeki duygular da böyledir. Kimden duysanız onun yüreğiyle kavrulup gelir size. Şair mi? Çoktan kervanı kay- bolmuştur ufuklarda. Tekrar onu kucaklayıp aynı kokuyu iliklerine çekmeye çalışmaz. Bilir ki dile düşen dillenir. Bir nehir gibi ya karışır çoğalır ya da toprakta nemlenir. 30.Bu parçada şairin altı çizili sözle anlatmak istediğine benzer ifade aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) En güzel türküyü zaman söyler Lakin sensizlik türküsü beni helak eyler B) Sevmedi benim gibi seni kimseler Bilirim herkes kendince aşkı irdeler C) Sesinde titrediğim anı unutmam Alevle sarsalar beni yine de yanmam D) İşvene sadık kalmaya ant içtim ey can Sana hasret kalmak değil mi heyecan E) Bir hatıra kalsın bizden geriye Şiirimde sadece sen ve ben kafiye

k 35-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Büyük yazar ve şairler, çoğu zaman yapıtlarının ve yarattıkları kahramanların gölgesinde kalır. Tutkulu bir edebiyat âşığı değilseniz uzak geçmişte yaşamış edebiyatçılar hakkında sıralayabileceğiniz dişe dokunur bilgilerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez, bildikleriniz de klişelerden ibarettir Ölümsüz.romanların yaratıcılarını aslında tanımayız. Çoğumuz için klasik edebiyat yapıtlarının arkasında nefes almış, bizim çektiğimiz acıların ve sevinçlerin benzerlerini yaşamış gerçek insanlar değil: soyut denebilecek belirsiz gölgeler vardır sanki. Birileri bize sevdiğimiz yazarların onları kimselere benzemez kılan. hayranlık duyulacak yönlerini anlatsa, sonra üzerine de bir miktar zaaf. serpiştirse, o kişinin sahici biri olduğunu görsek fena mi olurdu? 35. Bu parçadan hareketle, I. Haklarında bilinenlerin yetersiz olması II. Okurların, yazarla ilgili gizemlerin eserleri büyüttüğüne inanması III. Yazarın, kahramanını öne çıkarmak için kendini geri plana itmesi IV. Eserdeki kahramanların yazarından daha görünür hâle gelmesi yargılarından hangileri büyük yazarları tanımayışımızın nedenlerinden biri değildir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) Ilve TV E) III ve IV 36. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Yazarın amacı kendini değil, kahramanını öne íkarmaktır. B) Edebiyata özel ilgi duymayanlar, sanatçılara dair sıradan bilgilere sahiptir. C) Okurun zihnindeki yazar; bir silüetten farksız, gerçeklikten uzak kişilerdir. D) Okur, yazarın kendi gibi gerçek bir varlık olduğunu görmek ister. Büyük yapıtların bilinirliği, zamanla yazarlarını aşacak noktaya gelir.

8 12 ge Sönmüş bir volkanik dağ olan Erciyes'in karlı zirvelerine doğ- ru yükseldikçe dümdüz bir çarşafı anımsatan Kayseri Ovası ayaklarınızın altında serilecek. İki binli metrelere ulaştığınızda Kapadokya Vadisi'nin eşsiz kıvrımlarıyla tanışacaksınız. Er- ciyes; kolay yapışmayan yumuşak kanı, her seviye sporcuya uygun pistleri ve ekonomik konaklama seçenekleri ile kayak merkezlerinin yeni gözdelerinden. Son yıllarda yürütülen hum- malı çalışmalar sonucunda adeta yeniden doğmuş bir cazibe merkezi. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden han- gisine ulaşılamaz? A) Erciyes Dağı, faaliyetini tamamlamış bir yanardağdır. B) Kayseri, Erciyes Dağı'nın zirvelerinden kuşbakışı izlenebilir. C) Erciyes Dağı, daha yükseklerine çıkıldıkça farklı manzara- arr seyre sunar. D) Erciyes Dağı, son yıllarda yapılan çalışmalarla kayak mer- kezine dönüştürülmüştür. Her seviyeden sporcuya kayak yapma imkânı sunan Erci- yes Dağı, ekonomik konaklama imkânları da sunmaktadır.

şağı- adığı iştir. elen- Ş- 4. çıkarılır? A) Uzun dalışlar esnasında bütün deniz canlılarının nabız- larının kendiliğinden düşmesinin nedeni, deniz altında oksijen sıkıntısının yaşanmasıdır. B) Deniz canlıları, özellikle yunuslar oksijen ihtiyaçlarını uzun dalışlardan önce karşılamaktadır. C) Uzun dalışlar, deniz canlılarının ortak davranışlar geliş- tirmelerini gerektirmektedir. D) Dalış esnasında bazı deniz canlıları bir gereklilik üzerine istemli olarak nabızlarını düşürmektedir. E) Deniz altındaki oksijen ihtiyaçlarını ayarlayabilmeleri deniz canlılarının zeki olduğunu göstermektedir. I. İnsanlığın varoluş ve yaşam serüveni göz önüne alın- dığında bugün ulaşılan gelişmişlik düzeyi bir tecrübe birikiminin ürünüdür. II. Geçmiş ve gelecek bilincine sahip tek varlık olan insan, tecrübeleri geçmişten cesaret alarak öğrenir ve bunu gelecek nesillere aktarır. Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi söylenebilir? A) I. cümlede anlatılan durumun koşulu belirtilmektedir. B) I. cümledeki açıklamayla çelişen bir bilgi sunulmaktadır. C) I. cümlede belirtilen düşünce desteklenmektedir. D) I. cümlede ifade edilen görüşün nedenleri farklı bir üslupla anlatılmaktadır. E) I. cümlede söylenenler farklı örnekler üzerinden somut- laştırılmaktadır. 35

32. İnsanlar. "Ne yersen o olursun." diyorlar. Buna göre, bedeninizi oluşturan moleküllerden ibaretsiniz. Ancak, burada bir sorun var. Bu moleküller sürekli olarak değişim içinde. Her saniye, nefes alıp vererek, terleyerek, gözyaşı dökerek bir sürü mole- külü dışarı atıyor; yerine yenilerini ediniyorsunuz. Siz biraz önce bu satırları okumaya başlayanla aynı kişisiniz fakat molekülleri- niz aynı değil. O hâlde siz sadece moleküllerinizden ibaret ola- mazsınız. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Moleküllerimizin yaptığımız her eyleme bağlı olarak değişen bir döngü içinde olduğu B) Bedenimizin moleküllerden oluşan mekanik bir yapıya sahip olduğu C) Moleküllerimiz sürekli değiştiğinden bedenimizin de buna bağlı olarak değiştiği D) Madde olarak sürekli değişsek de bizde maddeden başka soyut yönlerin de var olduğu E) İnsanları beslendikleri yiyeceklerin niteliklerinin şekillendir- diği

VOO 3. (1) Felsefi eserler de edebî eserlerde gö- rüldüğü gibi bireysel bir çabanın, ortaya belli bir ürün koyma kaygısının sonucu- dur. (II) Ancak edebî eserde estetik zev- ke önem verildiği için yazarın üslubu ve edebî zevk anlayışı eserde belirgindir. (III) Felsefi eserde ise amaç estetik zevk olmadığı için kullanılan dil soyut ve kuru olmakla birlikte akıl yürütme ve mantik- sal çözümlemeler yoğundur. (IV) Felsefe ve edebiyat, varoluş meselesini ele alan metinler üreten iki sanat türü olduğundan birbiriyle temas hâlindedir. (V) Edebiyat, kavram analizlerinden uzaklaşarak olay- lari somut bir hâle sokmak suretiyle felse- fenin soyutluğunu ve kuruluğunu giderir. Bu parçadaki numaralanmış cümleler- den hangisi düşüncenin akışını boz- maktadır? A) I B) II C) III D) IV (E) V

8. (1) Düşüncelerin, duyguların yazı ya da söz olmaksızın beyinler arasında iletil- mesine "telepati" deniyor. (II) Telepati bir tür "duyular ötesi hissetme" olarak tanım- lanabilir. (III) Telepati sözcüğü, eski Yu- nancadaki "tele" (kulak) ve "pati" (duygu) terimlerinden geliyor. (IV) Bu tanıma ba- karak telepatinin yalnızca düşüncelerin ve duyguların aktarılmasını değil, çeşitli olayların önceden hissedilmesini de kap- sadığını söyleyebiliriz. (V) İşitme, görme, dokunma, koklama ve tat alma gibi beş duyuya ek olarak altıncı bir duyu kabul edilen bu özellik, Sigmund Freud'a göre, baskılanmış eski bir özelliktir ve ancak belirli koşullarda ortaya çıkar. Bu parçadaki numaralanmış cümleler- den hangisi düşüncenin akışını boz- maktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

7. Demek hayat böyle iki adım ilerisi bile görülmeyen sis- li ve yalpalı bir denizdi. Tesadüflerin oyuncağı olacak olduktan sonra ne diye bir irademiz vardı? Kullanma- dıktan sonra göğsümüzü dolduran hisler ve kafamızda kımıldayan düşünceler neye yarardı? Yaşayışımıza ve etrafımıza şekilde vermek arzusuyla dünyaya gelmek- ten ise hayatın ve muhitin verdiği şekli kolayca alacak kadar boş ve yumuşak olmak daha rahat, daha makul değil miydi? Bu parçanın bütününde neden söz edilmektedir? A) Insanların iki adım ilerisini bile göremediğinin B) Kişinin kendi hayatının kontrolünü eline alması ge- rektiği C) Insanın yaşadıkları için sikayet etmemesi gerektiği D) Kişinin çevresindekilerin hayatlarına uyması ge- rektiği E) Önemli olanın muhitin değil yaşanılan anın olduğu

7. Samuel Beckett "Ölüm bir günümüzü boş tutmamızı is- tememiştir bizden." der. Ancak ölümün kenarda bekle- diği zamanlar da olur. Böyle dönemlerde geçmiş ve ge- lecek kavramları önemini yitirir ve bir anlamda, "şimdiki zamanın gölgesinde" kalır. Adorno ve Edward Said sa- natçının ölümün gölgesinde kaldığı bu dönemi "geçlik" olarak tanımlar. Kitabın alt başlığı olan "Rüzgâra karşı bne edebiyat ve müzik" hayata inatla tutunmaya çalışan sa- natçının bu "geç" dönemdeki yaratma uğraşını anlatır. Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Önemli olanın şimdiki zaman olduğu B) Ölümün zamanının kestirilemezliği C) Geleceğin öngörülemez olduğu D) Ölümün her zaman hatırlanmasının gerekliliği E) Geleceği anlamanın ölümle mümkün olduğu

Osmanlı döneminde kız çocuklarının eğitim ve öğretimi ya kendi evlerinde özel öğretmenlerle yapılıyordu ya da kamu hizmeti yapan vakıflara bağlı sıbyan mektepleri aracılığıyla yürütülüyordu. Müslüman halk, beş altı yaşındaki kız çocuklarını öğretmenlere emanet ederek veya mekteplere yollayarak dinî bilgileri öğrenmelerini sağlardı. Bu mekteplerin genellikle ezberci yaklaşımı benimsemeleri, çocukların okuma-yazma öğrenmelerinde başarısız olmalarına yol açardı. Zaten ailelerin beklentileri de okuma-yazmadan ziyade temel dinî bilgiler ve namaz surelerinin öğretilmesi yönündeydi. 3. Bu parçadan Osmanlı'da sözü edilen dönemle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir? A) Mekteplerdeki eğitim, ezberci yaklaşıma dayalıydı. B) Aileler, erkek çocukların eğitimini daha çok önemserlerdi. C) Kimi aileler kız çocuklarına evde eğitim aldırırdı. Pos fanta bire yap ha iç 5. D) Sibyan mektepleri özel vakıflara bağlıydı. E) Müslüman halk, her yaştan kız çocuğunu mekteplere dinî eğitim amacıyla gönderirdi. C

YKS-PARAGRAF İbn-i Haldun'un Mukaddimesi 18. yüzyıl so- nunda Pirizade Mehmet Sadık tarafından çevrile- rek Türkçeye kazandırılmıştır. Klasik Arap ve İran edebiyatının Türkçedeki en iyi tercüme ve şerhleri 19. yüzyılda yapılmaya başlandı. Türk müziği en önemli değişimleri geçirdi ve en parlak çağını ya- şadı. Kulaktan kulağa geçen besteler dönemi ka- pandı. Ethem Paşa ve Mısırlı Halim Paşa koleksi- yonları gibi derlemelerle müzik eserleri kayıt ve koruma altına alındı. Tarihi eserler korunmaya ve düzgün bir arşiv kurulmaya başlandı. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Hayatın hareketliliği, değişen toplumun oluş- turduğu yeni şartlar geleceğe yönelik bir tarih bilincinin oluşmasını sağlamıştır B) Tanzimat aydını Batı kültürünü yakından ince- lerken Doğu kültürü de geçmiş yüzyıllardan daha sistematik olarak ele alınmıştır Kalıp değiştiren Osmanlı, model aldığı toplu- mun kendine göre bir resmini çizmiş ve kedine göre referans noktaları oluşturmuştur D) Bu dönemin aydınları özledikleri ve bekledik- leri Batı dünyasının atmosferine kültürün her alanında hızlıca girmiştir E) Avrupa kültürü modern bir kurumsallaşma ile 19. yüzyıl içinde Osmanlı aydınının eğitim ve kültür temelini oluşturmuştur

DUF01 6. Tarih bilimi veya tarihçi; genelde insanlığın, özelde toplumların geçmişte karşı karşıya kaldığı önemli olayları ayrıntısına girmeden konu edinir, Edebi- yat ise daha çok tarihin anlatmadığı sıradan kişi ve olaylarla, bunların bıraktığı izlerin ayrıntılarıy- la ilgilenir. Tarihi şahsiyetlerin tarihte üstlendikleri rolün dışında yaşantılarına ait örneklerin belli bir olay örgüsü içinde anlatımı edebiyat sanatının, edebiyatçıların, roman ve hikâye sanatının işleri arasında yer alır. Bu parçayla ilgili, 1. Edebiyat da tarih gibi, olaylara nesnel bir yak- laşım sergilemektedir. II. Edebiyat, daha çok tarihin ilgilenmediği ince detaylar üzerinde durur. VIII. Edebiyat, tarih bilimini öğretmede etkili olarak kullanılmaktadır. çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? Yalnız II C) Yalnız III Eve Ill A) Yalnız I D) I ve II 7. Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde dinî bir söy- 9.

olarak erden ha- zel- yla miş- ngi ini, uz. Ü- =ki iç n 1 voo Bu iki metin için yapılan aşağıdaki değerlendir- melerden hangisi yanlıştır? A) 1. metin edebi metindir. B) II. metin öğretici metindir. C) 1. metin nesnel, II. metin özneldir. D) I. metin üslup kaygısıyla, II. metin düşüncenin planlanmasıyla yazılmıştır. E) Her iki metin de konuşma diliyle oluşturulmuştur. 5. Bilimsel metinlerle edebî metinleri karşılaştıran aşağıdaki cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Edebî metinler kurmacadır, okuyucuya dış dün- yayla ilişkilendirilmiş ama ondan farklı bir dünya sunarken bilimsel metinler gerçeklikten sapmaz. B) Bilimsle metinlerde dil göndergesel işleviyle kullanılırken sözcükler temel anlamlarını korur, terimlere yer verilir; edebî metinler dili sanatsal/ şiirsel işleviyle kullanmayı tercih eder. C) Edebî metinler her okumada yeniden anlamdırı- lir, bu nedenle edebî metinlerin çok anlamlılığın- dan söz edilirken bilimsel metinlerin anlamı tek ve açıktır. D) Bilimsel metinler deneylerle hesaplanabilir bilgi- lerin peşine düşerken edebî metinler yalnız gö- rüneni, deneyleri hesaplanabilir olanı değil, bilin- mezi, sezgilerle ulaşılanı, hayalleri de verir. E) Edebî metinler sadece yazıldıkları dönem, bölge ve ait oldukları ulus için geçerliyken bilimsel me- tinler dilin çağrışıma açık oluşundan yararlanır.

Ort ▸ Bu testte yer alan aldığı düşünce, olay ya da duruma "konu adı verilir. Yazarın an ► Paragrafta anlatılmak istenen genelde ilk cümlelerde saklanır. tamamına yayılarak sorulur olsa da ilk cümleleri daha dikkatli Eğer ana düşünceyi arıyorsanız metnin hem ilk hem son cüm ederiz. Unutmayın, ilk ve son cümleler, bir şehrin girişindeki 1. Tarih: D: Alçak hava basıncının neden olduğu "Zeynep" kasırgası, Almanya'da üzücü haberlere konu oldu. Peki, kasırgalara kadın ya da erkek ismi verme geleneği nereden geliyor dersiniz? Amerikan Hava Servisi, zamanında Pasifik'te meydana gelen tayfunları kadın isimleriyle tanımlamaya başlamış. 1954'te ise Berlin Özgür Üniversitesi Meteoroloji Enstitüsü öğrencisi Karla Wege'nin Orta Avrupa'daki hem alçak hem de yüksek basınçtan kaynaklanan tüm kasırgaları adlandırmayı önermesi üzerine o tarihten itibaren Enstitü; alçak hava basınçlarını kadın isimleriyle, yüksek hava basınçlarını da erkek isimleriyle adlandırmış. 1998'e gelince bunun ayrımcılık olduğu tartışmaları başlamış ama bu durum görüldüğü üzere günümüzde de sürüyor. Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Kasırgaların kadın isimleriyle kodlanmasının kısa öyküsü B) Rüzgâr tiplerine kadın ya da erkek adı verilmesinin önemi C) Atmosfer hareketliliklerini insan isimleriyle karşılamanın sonuçları D) Bilim insanlarınca yapılan kasırga adlandırmalarına tepkiler 2. E) Basınçtan kaynaklanan kasırgalara insan ismi verilmesinin tarihî seyri B: CNN bu yıll çorba çorba geliy hast çorb özel has bir der ed B A

5. 4. Şunu unutmayın, yazdıklarınızı değerlendirecek olan en başta sizsiniz! Yani şu anda olmasa bile hayatını- zın yakın bir döneminde belirli bir edebiyat yetkinliğine ulaşmanız şart. Bunun için en temel etkinlik okumak. Okumak, yazarlık yolunda sizin biricik sermayeniz. İstediğiniz kadar müthiş gözlemci olun, Tanrı vergisi bir yeteneğiniz olduğunu düşünün, dizgeli bir okuma yapmadan şansınız yok. Zaten eğer iyi bir okur değil- seniz, olmaya niyetiniz de yoksa bu işi unutun. Tabii eğer yazar olmaya niyetliyseniz kurmaca bir metni, olay örgüsü, kişiler, atmosfer gibi unsurlara ayırıp yazar gözüyle okumayı öğrenmeniz gerek. Yazar gö- züyle okuma yapmak bambaşka bir yazının konusuna giriyor. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- miştir? A) İyi bir yazar olmak için çok okumak gerektiğine B) Dizgeli okumanın yazar olmaya yeteceğine C) Herhangi bir metni yazar bakışıyla okumak gerek- tiğine İyi okur olmadan iyi yazar olunamayacağına E) Bir yazarın eserlerini en iyi kendisinin değerlendi- receğine Dinle, söyleyeyim sabır hâlini

Kelime olarak kökeni Farsçadan gelen "köfte", "ezmek" anlamına gelir. Her ne kadar büyük kentler- de köfte denince akla kıyma ile yapılan köfteler gelse de Anadolu mutfağına yolculuk yaptığınızda özellikle de Güneydoğu Anadolu'da köftenin etsiz biçiminin binbir çeşidi karşılar sizi. II. Türk mutfağında köftelerin sadece bir kısmının bilin- mesi, belki de büyük şehirlerde önüne “meşhur", "tarihi" gibi sıfatların getirilmesi veya bir şehrin ismiy- le kurulan tamlamaların çok fazla bilinir hâle gelmesi sonucunda algıda yoğunlaşma ortaya çıkmasıyla ilgilidir. Oysa etsiz köftelerin sayısı bir hayli fazladır ve Türk mutfağının dünyada bilinirliğini pekiştirecek çok özel ve sağlıklı lezzetlerdir. 3. 1. Yukarıdaki Il numaralı parça için hangisi söylenebilir? A) 1. parçada yapılan bir tanımı açıklama işlevi görmekte- dir. B) 1. parçada verilen bir bilgiye örnekler verilmektedir. eulo Deingo k parçada dile getirilen bir yanlış algının gerekçesiyle ilgili tahmin yapılmaktadır. HDDY 1. parçada ileri sürülen bir görüşün geçerliliğine yönelik statistiki bilgiler verilmektedir. - DDefçndals Ornoder E parçadaki örneklerden yola çıkılarak varılan bir çıka- foi yansıtmaktadır. slunce sly asus natukad god conmluy 5.