Paragrafta Konu-Ana Düşünce Soruları

ÇAP/TYT / Türkçe Testi 27. Bir kim geliştiri zen ba şi ön durun düşü şünc yete gere 26. Edebiyat eserinde felsefi boyutları saptamak, anla- mak ve çözümlemek beraberinde bazı güçlükleri de getirmektedir. Söz konusu felsefi içerik edebiyatçının, sanatçının kendine özgü düşünceleri midir yoksa her- hangi bir filozofun düşüncelerinin edebi bir söylemle tekrarlanması mıdır? Dostoyevski'nin romanlarında kendine özgü düşünceler ve sorularla sıkça karşıla- şırız. Onun eserlerindeki felsefi derinlik, kendisinden sonraki edebiyat geleneğini olduğu kadar felsefe ve insan bilimleri geleneğini de büyük ölçüde etkilemiş. tir. Varoluşçu felsefe geleneğini Dostoyevskisiz dü- şünmek pek mümkün görünmemektedir. Başka bir Rus yazar Turgenyev, Babalar ve Oğullar romanında ilk kez nihilizm problemini işlemiş bir edebiyatçıdır. Turgenyev'in bu problemi ele almasından sonra aynı konu, problem Nietzsche ve Camus başta olmak üze- are felsefede de tartışılmaya başlanmıştır. Bu örnekler- de de görüldüğü gibi kimi zaman edebiyatın felsefeyi beslemesi, ona kaynaklık etmesi de söz konusudur. kar gis bir ka ya you Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir cevaptır? Edebiyat metinlerinde felsefi bir içerik var mıdır, olabilir mi? BY Bir edebî eserin felsefi içerik taşıması ne kadar doğru sizce? Bir yapıtın başarısını gösteren asıl unsur sizce nedir? Büyük edebiyatçıların hepsi felsefeden etkilenmiş- tir diyebilir miyiz? El Bir okur olarak edebiyatçıdan beklentiniz tam ola- rak nedir?

23. Hayat, nakış gibidir. Hayatının ilk yarısında herkes nakışın ön tarafını görür, ikinci yarısında ise tersini. Ikincisi o kadar güzel ve çekici değildir ama daha öğreticidir. Çünkü iplerin birbirine nasıl bağlandığını görmemizi sağlar. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada savunulan düşünceyi desteklemektedir? A) Gerçekleri anlamak için belli bir zamanın geçmesi gerekir. B) Hayatı zorlaştıran durumlar ve olaylar gelip geçicidir. C) Insanlar hayatlarının ilerleyen dönemlerinde daha mutludurlar. Yaşlanmak, kişiyi olaylar karşısında daha temkinli yapar. E) Hayatını bir uğraş edinmeye adamak kişiyi bilgisizlikten korur.

32. Türk edebiyatında edebiyat tarihi meselelerine genellikle ya Mehmet Fuat Köprülü'nün yaptığı gibi sosyal, politik ve tarihî şartlar açısından ya da Ali Nihat Tarlan'ın yaptığı gibi metin merkezinden bakılmakta idi. Nihat Sami Banarlı'ya göre ise bir edebî eser, şüphesiz devrinin tarihî, siyasi ve sosyal olaylarının tesiri altında kalmaktadır. Thibaudet'nin dediği gibi "Her eser devriyle bir konuşmadır." Köprülü de bu fikirdedir. Fakat bu görüş şahsiyeti inkâr demektir . Oysaki sanatçının şahsiyeti , duygu durumu ve eğilimleri edebiyat tarihi incelemelerinde ihmal edilmemelidir. Aşağıdakilerden hangisinin bu parçada anlatılanlara göre geçerliğini yitirmesi beklenir? A Bir eserin incelenmesinde devrin sosyoekonomik, siyasi ve tarihsel koşullarıyla yetinilmesi B) Edebî eserin sadece yapısal olarak incelenmesi, dış şartlarla izah edilmesinden kaçınılması Yazınsal ürünün ferdî bir mahsul olduğu gerçeği göz önünde bulundurularak edebiyat tarihi kitaplarının oluşturulması D) Edebiyat tarihinde, tarihî çerçevenin tespitiyle yetinilmeyip edebî eserin kendi içinde bir bütün olarak ele alınması Biyografik özellikteki bilgi ve belge yığınından ziyade eserin edebî ve estetik değerinin dikkate alınması

B TYT Türkçe 27 ve 28. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayiniz. Ünlü Amerikalı romancı, öykü ve deneme yazarı Flannery O'Connor 1950'lerin başında yazdığı lyi. Insan Bulmak Zor başlıklı öykü derlemesinde yer alan ve yayınlandığı dönemde okur tarafından çok beğenilen Mülteci öyküsünde Polonya göçmeni bir ailenin Amerika'da, Atlanta yakınlarındaki bir çiftlikte yaşadıklarını anlatır. O'Connor'un öykülerinde görmeye alışkın olduğumuz gerilim burada kasaba halkının sürgün bir aileye gösterdiği tavırdan esasen tekinsiz bir yakınlıktan kaynaklanır. O'Connor, yersiz yurtsuzlaşmanın ne demek olduğunu, hatta yersiz yurtsuzluğun bireyselden nasıl kolektif ve kültürel köksüzlüğe dönüştüğünü anlatır bu öyküsünde. 27. Bu parçaya göre, yazar Flannery O'Connor'un öykülerinde yaygın görülen unsur aşağıdakilerden hangisidir? AJ Umutsuzluk B) Gelecek kaygısı Walnızlık D) Mücadele E) Gerilim 28. Bu parçada, Mülteci adlı öyküyle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Okur tarafından nasıl bir tepkiyle karşılandığına B) Genel olarak içeriğine C) Diğer öyküleriyle olan benzer yönüne D) Sonradan senaryo olarak tekrar yazıldığına El Yazarın mültecilik kavramına bakışına M00-SS.25TYT01

B B 7. 1917'de aruz ölçüsünü bırakarak hece ölçüsüyle yazma- ya başlayan şairleri besleyen kültürel/siyasal alanlar, ide- olojiler, entelektüel ve politik endişeler vardır. Tanzimat'la başladığı kabul edilen süreçte, yenileşme, Batillaşma, millileşme anlayış ve faaliyetleri içinde Milli Edebiyat Ha- reketi, Özellikle 1912'den itibaren egemen bir konuma ge- çer. Bu dönemde yazılan Garplılaşmak, İslamlaşmak ve Türkleşmek adlı eser; siyasal ve kültürel ilkeler bütününü, bir taraftan Batı'dan gelen milliyetçilik, sosyal cemiyetçilik fikirlerini, bir taraftan da İslam'ı, kültürel değerler içinde önemli bir öge olarak görmeyi içerir. Fakat bu bütünün içinde en kapsamlı, en değerli varlık Türklük bilincidir. Bu bilincin hikâyeye, şiire geçmesi için şair ve yazarların en kısa yoldan milli ölçüye, milli meselelere, Türk tarihine, efsanesine, masalina, ananesine yönelmeleri gerekir. İşte bu doğrultuda; "Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Söylenmemiş bir masal gibi Anadolu'muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz." dizeleri bu anla- yışın bildirgesi olarak kendini gösterir. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 1912 de hâkim olan edebî anlayışın -Milli Edebiyat Hareketi'nin- Tanzimat Dönemi'nde, Batılılaşmanın etkisiyle temellerinin atıldığı vurgulanmıştır. B) ilk cümlede, aralarında Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon'un bulunduğu edebi topluluğa ve onların zihni- yetine gönderme yapılmıştır. C) Ziya Gökalp'in Milli Edebiyat için önemli olan, millet olma anlayışının neleri kapsadığını içeren eseri söy- lenerek anlatım kuwetlendirilmiştir. D) Beş Hececilerin kendilerinden önceki edebí anlayışa tepki olarak bir araya geldiklerine ve milli bir edebiyat anlayışını benimsediklerine değinilmiştir. E) Millileşme hareketinin eserlere yansıdığını göstermek için Faruk Nafiz Çamlıbel'in Sanat adlı şiiri örnek ola- rak verilmiştir.

Sana kelimelerden kaleler yaptım. Hendekli, balkonlu, eflatun bayraklı, girişi saklı kocaman kaleler. Bir odasında bıraktım yüreğimi. Mera. simsiz, habersiz, tantanasız ve beklentisiz usulca düşürüverdim elimden, olur da bulursan belki se vinirsin diye, öylesine. Sana harflerden sarmaşık- lar ördüm; geceleri gözlerini kapadığında, uyku ile uyanıklık arası o tekinsiz aralıkta durduğunda, cinlerin meşveret alanında yapayalnız kaldığında koklarsın belki, hatırlarsın diye. Sana alfabeden kaftan diktim; azametle giyesin ve hiç üşümeye- sin diye, kalın kadifeden, sirma ipliklerle. İşledim üzerine isminin baş harflerini, sessiz ve derinden, kimse bilmeden, sadece Yaradan'ın duyduğu bir yemin gibi. Sana noktalardan güller, virgüllerden bülbüller, önlemlerden yaylalar, noktalı virgüller- den dağlar ve ovalar yaptım. Her bir imla işareti- ni özenli ekledim isminin büyüsüne. Çünkü sev- mek, yeni bir dil inşa etmek demek. İki kişilik bir dil. Çünkü aşkın olduğu yerde muhakkak kelam vardır, sessizlik değil. Harfin olduğu yerde ise bir katre hüzün vardır, neşe değil. Bu parçanın anlatımında neler yoktur? (En az dört med

22. Önemli devlet ve bilim insanı, büyük tarihçi Ahmet Cevdet Paşa'nın tanınmış eseri Kısas-1 Enbiya ve Tevarih-i Hulefa, Hz. Adem'den son peygamber Hz. Muhammed'e kadar geçen peygamberler tarihinden Osmanlı tarihinin 1439 yılına kadarki olaylarını diğer tarihlerden çok daha farklı olarak anlatan mükemmel bir tarih kitabıdır. Orijinal bas- kısı 2000 sayfa dolaylarında olan kitap, günümüz Türkçe- sinde 1200 sayfaya sığdırılarak yayımlandı. Bir yillik titiz bir çalışma sonucu kültür dünyamıza, aslına uygun ve yazarının üslubuna sadik, sağlam bir eser kazandırıldı. Bu parça ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıstır? A) Sözü edilen eserin yazarı, Osmanlı devlet adamıdır. B) Eserin içeriği hakkında bilgi verilmiştir. C) Ahmet Cevdet Paşa, siyaset alanında da önemli eser- ler vermiştir. Eser, günümüz Türkçesine göre basılırken aslından sapılmamıştır. E) Eser, olayları diğer tarih kitaplarından daha farklı anlat- mıştır.

TY 35 ve 36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Araştırmacılar, yüz milyon yıl geriye gidip tarantulaların kökenlerini araştırıp mevcut veri tabanlarındaki molekü- ler ipuçlarına dayanan bir soyağacı oluşturdu. Sonra bu soyağacını örümcek fosillerinin zaman çizelgesiyle eşleş- tirerek onların ne zaman ve nerede ortaya çıkıp yayıldığı- ni tahmin etmeye çalıştı. Bilim insanları, onların Kretase Dönemi'nde, günümüzde Amerika kıtası olan yerde ortaya çıktığını keşfetti. Ancak burası, devasa Gondvana süper kitasının bir parçasıydı. Tarantulaların eski akrabaları o za- manlar Amerika'yla birleşik Afrika, Avustralya ve Hindis- tan kütlelerine yayıldı. Gondvana parçalandıktan sonra ise Hindistan, Madagaskar'dan ayrıldı ve Asya'yla birleşerek bu tüylü örümcekleri o kitaya da taşıdı. 35. Bu parçada tarantulalarla ilgili olarak araştırmacıla- rin asıl yanıt aradığı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bilinmeyen türlerine nasıl ulaşılabileceği B) En eski fosillerin nerede bulunabileceği C) Hangi iklim özelliklerine uyum sağladıkları D) Nasıl olup da bütün kıtalara yayılabildikleri E) Temel yaşam alanlarının nereler olduğu

Çoğu zaman, edebiyat yapıtlarındaki bireyselliğin yazar- dan kaynaklanan, yazarın bireyselliğinden yansıyan bir nitelik olduğunu öne sürenlere rastlarız. Öylesine köklü bir inanıştır ki bu, kesin doğruymuş gibi benimsenir. Der- ler ki edebiyat yapıtı, bir birey olan yazarın damgasını taşıdığı için bireyseldir; yazar biricik olduğu için yapıtı da biriciktir. İlk anda doğruymuş gibi görünen bu yargının, kesin olmak şöyle dursun, birçok edebiyat yapıtı için dü- pedüz yanlış olduğunu söyleyeceğim. Edebiyatta yapıtın bireyselliği ve biricikliği, yazarın bireyselliğine geri götürü- lebilen bir özellik değildir. Tersini savunmak, anonim halk edebiyatı ürünlerinin, ortaklaşa hazırlanmış yapıtların bi- ricik olmadığı gülünçlüğüne düşmektir. Aşağıdakilerden-hangisi bu parçada savunulanları destekler niteliktedir? A) Unutulmaması gereken bir şey var ki bireysellik, özerk- likle bağlantılı olmasının yanında göreli bir kavramdır. B) Sanatçının kendi yaratıcılığıyla şekillendirdiği sözcük- lerden oluşmuş bir yapıt, topluma mal edilemez. C) Tarihsel, toplumsal ve dilsel açıklamalar edebî bir yapıt ortaya koyan kişinin biricikliğini zedelemez. D) İster kimliği belli bir kişi isterse pek çok kişi tarafından üretilmiş olsun, biriciklik ancak yapıtın kendisindedir. E) Biricikliğin ne anlama geldiğini öğrenmek için bireysel yapıtlarla anonim yapıtları karşılaştırmak gerekir. (2021-TYT)

23. Hayat, nakış gibidir. Hayatının ilk yarısında herkes nakışın ön tarafını görür, ikinci yarısında ise tersini. İkincisi o kadar güzel ve çekici değildir ama daha öğreticidir. Çünkü iplerin birbirine nasıl bağlandığını görmemizi sağlar. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada savunulan düşünceyi desteklemektedir? A) Gerçekleri anlamak için belli bir zamanın geçmesi gerekir. B) Hayatı zorlaştıran durumlar ve olaylar gelip geçicidir. c) İnsanlar hayatlarının ilerleyen dönemlerinde daha mutludurlar. D) Yaşlanmak, kişiyi olaylar karşısında daha temkinli yapar. E) Hayatını bir uğraş edinmeye adamak kişiyi bilgisizlikten korur.

24. Günün birinde sözcükler hakiki sahiplerine, okurlarına, kavuştuklarında mutlak acının, yoksunluğun, trajedinin, umudun, direnişin edebiyata dönüşmesiyle tarihteki yerlerini alırlar. Aşağıdakilerden hangisi bu cümleyle anlamca en ya- kındır? A) Kelimelerin asıl önemi içlerinde barındırdıkları kavram- ları günü geldiğinde edebî eserler vasıtasıyla okurla bu- luşturmasından ileri gelir. B) Edebî eserlerin insana dair gerçekleri kayda geçme ve geleceğe taşıma gibi bir zorunluluğu vardır. C) Okur tarihi gerçeklerin büyük bir bölümünü edebî eserler vasıtasıyla öğrenir. D) Tarihte yaşananların yakın bir tanığı olan şair ve yazar- lar topluma karşı gerçekleri söyleme mecburiyetindedir. E) Bugün yaşananların yarın tarih olacağı düşünüldüğünde edebiyatçının da bugüne dair bildiklerini yazıyla belgele- mesi gerekir.

6. Roman, esnek bir türdür. Hayatın ve tabiatın çeşitliliği gibi romanın da zengin bir repertuvarı vardır. İnsan dav- ranışlarının anlık olarak değişebilmesi gibi, roman da çok fazla farklılaşabilen bir karaktere sahiptir. Hayalle- rimizin zaman ve mekân tanımaz uçarılığı gibi, o da ya- zarların hayal evrenlerinin her yerine ve her zamanına gidebilir. Roman, aynı zamanda duygular ve tepkiler dünyasının aynasıdır; o sebeple sevgiler, öfkeler, izdı- raplar, isyanlar, hırslar, idealler, entrikalar, şehvetler, ko- mediler, dramlar ve trajediler âleminin her türlü teza- hürü okurlara onun aynasından yansıtılır. Ele avuca sığ- maz bir tür olduğu içindir ki romana sinir çizmek, de- ğişmez yöntemler belirlemek pek mümkün değildir. Bu parçada roman ile ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Roman, hayatı yansıtan oldukça uzun bir edebî üründür. B) Roman, konusunu yaşanmış veya yaşanabilir ger- çeklerden almaktadır. C) Roman, hayatta ve tabiatta gerçekleşen olaylar- dan beslenir. D) Romanin uzunluğunun ve karakter sayısınınin si- nini yoktur. 21221314 E) Roman, içinde pek çok şeyi barındırdığı için onu bir çerçeveye hapsetmek mümkün değildir. N

39 ve 40. sorulan aşağıdaki parçaya göre cevap- layiniz. Plasebo etkisi, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telki ne dayalı bir etki ortaya çıkarma hålidir ilaç vücuda ağız. burun veya enjeksiyon yolu ile verilebilir. Aslında plase- bonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Tibbin bilimsel olarak açıklayamadığı bir şekilde, insan- ların istemeleri ve iyileseceklerini düşünmeleri hâlinde kendi kendilerini iyileştirme gücüne yöneliktir Piasebo- ların en az iki alanda kullanımı vardır: Klinik çalışmalarda tarafsızlığı sağlamak için bir araştırma aracı olarak ve kli- nik uygulamalarda terapi amaçlı olarak. Fakat her iki du- rumda da tıp dünyasını ikiye bölen "iyilik" ve "özerklik" gibi önemli etik meseleler gündeme gelmiştir. "Iyilik"ten kasit, hekimin hastaya mümkün olan en iyi tedaviyi ve bakımı sağlama görevidir. Bu prensip Hipokrat'ın "Has- talik durumunda iki şeyi alışkanlık haline getir: Yardım et, zarar verme." düsturuna dayanmaktadır. Bu noktada hastaya bilinen etkili tedavi varken plasebo vermek ken- disi ve toplumun iyiliği için bile olsa etik dışıdır, görüşünü savunanlar vardır. "Özerklik'ten kasit ise hastanın artisi ve eksisiyle tedavi seçenekleri hakkında bilgilendirilme ve karar verme hakkidir. Plasebonun etkili olabilmesi için bu bilgi hastadan saklanır. Tıp dünyasında, böyle bir tu- tumun etiğe aykın olduğunu destekleyen belli bir kesim vardır 39. Bu parçadan hareketle "plasebo" aşağıdakilerin han- gisinde doğru tanımlanmıştır? A) Geleneksel tibbin yöntemleriyle çatışmasına karşın psikiyatri biliminde diğer tip alanlarından daha sık başvurulan bir yöntemdir. B) Hastanın iyileşme arzusunu tatmin etmek amacıyla deneye dayalı bilimsel tipta nadiren kullanılan bir yöntemdir C) Hiçbir tedaviye cevap vermeyen hastalarda hekimle- rin son hamlesi olarak kullandığı kurtarıcı bir yöntem- dir. D) Sanip olduğu tedavi gucunü hastanın verilen ilacın işe yarayacak olduğunu düşünmesinden alan bir yöntemdir. Yararlan, riskleri ve etkinliği tam olarak kanıtlanmadi- ğından tip dünyasında ikilik yaratan bir yöntemdir. bry-TYT Deneme Sınavı 14

4. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde işi yapan belli değildir? id 5 13 Bize başından geçen tüm olayları bir bir anlattı. 5) Dün gece yaămur, bardaktan boşanır- casına yağıyordu. C) Ülkeyi bunalıma sokan konu, tartış- maya açıldı. D) Selvi, dün evden gizlice çıkmış, mar- kete gitmiş. E Öğretmen, yazılıları okuyunca öğrenci- lerin morali bozuldu. GENDO

6. 1. Neil Turok, İçimizdeki Evren adlı eserinde son üç yüz yılımızın çığır açıcı keşiflerini ve yapılan her yeni keşfin, yeni teknolojilere nasıl dönüştüğünü göstermektedir . II. Dünyanın önde gelen kuramsal fizikçilerinden Neil Turok, İçimizdeki Enende yeni teknolojilerin toplum yapısında köklü değişiklikler oluşturduğunu belirtmektedir. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) İçimizdeki Evren adlı eserin yazan dünyanın en bilinen kuramsal fizikçisi Neil Turok; yaşadığımız son üç yüz yıldaki önemli keşifleri, bu keşiflerin yeni teknolojilere dönüşme sürecini, yeni teknolojilerin de toplum yapısında nasıl büyük değişiklikler oluşturduğunu incelemektedir. B) Dünyanın önde gelen kuramsal fizikçilerinden Neil T rok, yaşadığımız son üç yüz yılda yapılan çığır açıcı keşifleri, keşiflerin toplum yapısındaki radikal değişimleri ve keşiflerin yeni teknolojilere evrilme sürecini ortaya koymak amacıyla İçimizdeki Evren adlı eseri kaleme almıştır. Dünyanın önde gelen kuramsal fizikçilerinden Neil Turok, İçimizdeki Evren adlı eserinde geride bıraktığımız üç yüz yılın çığır açıcı keşiflerini incelerken her yeni keşfin toplumun yapısında radikal değişimleri oluşturan yeni teknolojilere nasıl evrildiğini ortaya koymaktadır. D) Neil Turok, İçimizdeki Evren adlı eserinde son üç yüz yılda gerçekleşen çığır açıcı keşifleri incelemiş ve her yeni keşfin toplumun yapısında radikal değişimlen oluşturan yeni teknolojilere nasıl dönüştüğünü göstererek dünyanın önde gelen kuramsal fizikçilerinden biri olmuştur. E) İçimizdeki Evren adlı eserin yazan dünyanın önde gelen kuramsal fizikçilerinden Neil Turok, eserini yazmak için son üç yüz yılda gerçekleşen çığır açıcı keşifleri inceleyerek her yeni keşfin toplumun yapısında nasıl değişiklikler oluşturduğunu yeni teknolojilerle göstermektedir.

13. Kemal Tahir'in asıl amacı tarihî bilgiler aktarmak ya da kendi tarih görüşünü yansıtmak değil, her şeyden önce bir roman yaratmaktır. "Tarihi romanda kullanmakla tarihi romanlaştırmak başka başka şeylerdir." " der. Kendini tarihî roman yazarlarından ayıran farkı da şöyle özetler: "Yani açıkçası, tarihî roman yazanlar, bir kuşun rengini, boyunu, posunu, gagasını, pençesini anla- tırlar; ben sesini anlatırım, kanat gücünü anlatırım, yatkınlıklarını anlatırım." Paragrafta vurgulanan düşünce nedir? hinuil Almanari