Tanzimat Dönemi'nde Roman Soruları

D-Türkçülük E-Avrupacılık 34) Servetifünun Dönemi tiyatrosu ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A-II. Abdülhamit'in İstibdat dönemi olarak bilinen 1877-1908 yılları arasında Türk tiyatrosunda bir gelişme olmamıştır. B-Hüseyin Suat, Serveti fünuncular içinde tiyatroyla en çok ilgilenen sanatçıdır. Başarılı bir tiyatro dili olan sanatçının "Şehbal Yahut İstibdadın Son Perdesi", "Deva-yı Aşk" gibi eserleri vardır. C-Tiyatro alanında bir iki eser veren Halit Ziya, bu türde başarılı değildir. Kâbus adlı dramı ve Fransızcadan adapte ettiği iki tiyatro (Füruzan, Fare) teknik olarak zayıftır. Rouf. Mehmet Fuat'ın, roman dışında tiyatro eserleri de yazmıştır; Pençe, Cidal,Diken eserlerinden bazılarıdır. E-Cenap Şahabettin de bir iki eseriyle bu türe katkıda bulunur: Yalan ,Körebe (1037 1028)

isi- Edebiyatımızda yazı makinesi olarak kabul edilen sanatçı: hikâye roman, tiyatro, tarih, anı, gezi yazısı, makale türlerinde pek çok yapıt vermiştir. Şiirlerdeki Batılılaşma hareketinin asıl büyük öncüsü olan; gençlik yıllarında İran'a, daha sonra görevli olarak Avrupa kültür merkezlerine giderek oralarda yakından incelediği Doğu ve Batı şairlerinin etkisiyle edebî kişiliğini oluşturan sanatçı, o zamana göre her yönden yeni olan yapıtlarıyla devrinin en büyük sanatçılarından kabul edilmiştir. Sanat, sanat içindir anlayışına yakındır. • Edebiyatımızda yeniliğin öncüsü olan sanatçı, Tercüman- Ahval ve Tasvir-i Efkar gazetelerini çıkarmıştır. S Mamic Love "Vatan Şairi" olarak anılan sanatçı, yapıtlarında çoğunlukla toplumsal konuları; vatan, millet, hürriyet kavramlarını işlemiş; "Sanat toplum içindir." görüşüne bağlı kalmıştır. • Edebiyatımızda ilk yerli roman olan "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'ın yazarı olan sanatçı, edebiyatla ilgili yapıtlarının yanında bilim ve dil çalışmalarında da bulunmuştur. Sensedi Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, verilen açıklamalardan biriyle ilişkilendirilemez? A) Ziya Paşa B) Şemsettin Sami C) Abdulhak Hamit Tarhan D) Namık Kemal E) Ahmet Mithat Efendi Diğer Sayfaya Geçiniz 14.

19. 90'larda çocuk olmak, tabiri bugünlerde sık sık kullanılıyor. Be- nim de dâhil olduğum bu grubun üyeleri olarak bundan büyük gurur ve mutluluk duyuyoruz. Haklı değil miyiz? Bugünün çocuk- larının sahip olamadığı birçok güzelliği o günlerde biz yaşadık. Mesela 90'larda çocuk olmak kocaman bir aileye sahip olmak demekti. Bizim Adile Teyze'miz, Barış Abi'miz vardı bize masal- lar anlatan. Şimdiki çocukların böyle öncüleri yok. Yerleri asla doldurulamaz ve o günlerin masalsı atmosferine bir daha asla dönemeyiz. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) İkileme kullanılmıştır. B) Bireysel anılardan da söz edilmiştir. C) Sözde soru cümlesi görülmektedir. D) Olumlu ve olumsuz cümleler vardır. E) Kişileştirme yapılmıştır. ? 16

23. Edebiyatımızda Servetifünun ve Fecriati topluluğundan sonra ses getiren bu topluluk, kendilerinin amaçlarını "canlılık, sami- miyet ve daima yenilik" olarak belirlemiştir. Topluluğun içindeki çoğu kişi şair iken sadece bir kişi özellikle korku hikâyeleri ile daha çok ön planda olmuştur. Cumhuriyet Dönemi'nin ilk edebî grubu olma niteliği taşıyan bu topluluk, kendilerinden önceki toplulukları "Ayşe Fatma terennümü" yapmakla itham edip ken- dilerinin bu çizgiden gitmeyeceklerini belirtmişlerdir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bahsedilen edebî top- luluğun temsilcilerinden biri değildir? A) Vasfi Mahir Kocatürk B Cevat Fehmi Başkut C) Ziya Osman Saba V D) Yaşar Nabi Nayır E) Kenan Hulusi Koray V Diğer sayfaya geçiniz.

22. Dünyanın métaverse geleceğiyle buluşmaya hazırlandığı şu 24 dönemde pek çok ülkede dijital girişimler peşi sıra devam edi- yor. Özel sektör ya da kamuda gerçekleşen bu girişimler, sanal karakterleri de kapsıyor. Ülkemizde bunun bir örneği sanal inf- luencer Aypera" iken Malta, dijital karakter konusunu bir adım daha öteye taşıdı. Tatil döneminde uluslararası turistlerin ilgi odağı olan Malta, "Marija" ismini verdiği dijital vatandaşını res- men tanıttı. Turizm ve Tüketicinin Korunması Bakanlığı tarafın- dan tanıtılan "Marija", yapay zekânın ve metaverse'ün olanak- larını bir araya getiren ülkenin sanal vatandaşlık programının ilk adımı oldu. "Marija", bünyesinde bulunduracağı Malta'nın tarihî ve kültürel değerleri hakkında kapsamlı bilgiyle ülkeye gelen turistlere sanal olarak rehberlik edecek. Marija'nın ku- sursuz bir şekilde konuşabilmesi ve zengin kelime dağarcığına sahip olması için de kendisine özgü bir sözlük sistemi oluştu- ruldu. Bu parçada Marija ile ilgili aşağıdakilerden hangisine deği- nilmemiştir? A) Kendisini sürekli geliştirmeye devam ettiğine B) Telaffuzu konusunda özen gösterildiğine C) Tanıtımının resmî bir kurumca yapıldığına D) Turistleri ülkesi hakkında bilgilendireceğine E) Metaverse ile yapay zekâ birlikteliğinden oluştuğuna

AA TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI / SOSYAL BİLİMLER-1 11. Recaizade Mahmut Ekrem'in tek romanı Araba Sevdaşıdır. Sanatçının kendi hayatından kesitleri anlattığı bu roman devrin romantik gerçekçiliğini tek başına temsil eder. Eserin kahramanı, hakikatte aşırı romantik bir tiptir. İstanbul'da bir dönem baş gösteren araba sevdasını alafranga züppelik ile birleştirerek veren yazarın, kimi durumlarda aşırıya kaçtığı görülür. Gençlerin yanlış eğitilmesi, terbiyesinde abartıya kaçış, alafrangalık ve cahillik romanı kısmen mizahi bir metin haline getirir. Peki, Namık Kemal'in İntibah romanının başkahramanı ---- için farklı şeyler söylemek mümkün mü? Alın size, tartışılması gereken bir konu! Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) Mahpeyker - Zehra Bihruz Bey Ali Bey C) Neriman - Cezmi B) Periveş- Ali Bey E) Bihruz Bey - Sirricemal 12. Harnâme'de görüldüğü üzere Şeyyad Hamza, 15. yüzyılın gorcek bir dil untosud polimal

D) Letaif-i E) Küçük Şeyler 17. Tanzimat yazarları içerisinde onun sosyal konulara duyarlılığı, diğer romancılara göre daha baskın olarak hissedilmektedir. Onun bu çabalarındaki temel hedefi, Türk halkında çağdaş medeniyete uymayan düşünüş ve yaşayış tarzını değiştirmektir. Bunun içindir ki hikâye ve romanlarında dikkatini en çok topladığı noktalar; "batıl inanışları ve zararlı âdetleri tenkit", okuyucuya "Batı'nın pozitif dünya görüşü hakkında bilgi vermek" ve "Batı kültürünün ilk bilgilerini aktarmak"tır. Ayrıca ferdî ve sosyal ahlak, sosyal adalet, kişi hürriyeti, kadın-erkek arasındaki eşitsizlik, kadının okuma ve çalışma hakkı gibi konuların ilk işlenişine de onun romanlarında rastlarız. Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A) Namık Kemal B) Ahmet Mithat Efendi C) Şemsettin Sami 1 DRecaizade Mahmut Ekrem Mizancı Murat 12. medsed ? LİMİT YAYINLARI

15. Şair Evlenmesi, Küçük Şeyler, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eserlerin ortak özelliği aşağıdakiler. den hangisidir? A) Tanzimat'ın İkinci Dönem sanatçılarına ait eser. ler olmaları B) Aynı konuyu işlemeleri C) Natüralizm akımının etkisiyle yazılmış eserler ol maları D) Tanzimat Dönemi'nde, kendi türlerinin ilk örnek leri olmaları E) Hikâye türünde yazılmış olmaları

5. (1) Yeniliğe hem düşünce yönüyle hem de uygulama yönüyle bağlıdır. (II) Edebiyatımızın Batılılaşmasını yürekten savunmuş; sadece şiir ve tiyatro alanında eserler vermiştir. (III) "Toplum için sanat" anlayışıyla “özgürlük, vatan, yasa, hak, adalet, ahlâk" konularını işlemiştir. (IV) Şiirlerinde kimi zaman yeni, kimi zaman da biraz eski biçimleri kullanmıştır. (V) Vatan yahut Si- listre tiyatrosunda vatanseverlik konusu işlemiş, İslam birliğini savunmuştur. Namık Kemal'i anlatan bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

3. Dilâşüb: Anne ve zevce tipidir. Genç, güzel, zarif, iyi huy- lu, dürüst, vefakâr ve fedakâr olması herkesçe kabul gören bir kahraman olmasını sağlamıştır. Mihriban Hanım: Alafrangalık meraklısıdır. Dikiş, nakış, oya gibi el işlerini öğrenmeyi gerekli görmemiştir. Bilgisizliğini ve tembelliğini alafrangalıkla açıklamaya çalışır. . Zehra Hanımefendi: Âsaf Paşa'nın hanımıdır. Zehra Hanım iyi terbiye görmüş, merhametli fakat aynı zamanda kibirli ve azametli bir kadındır. . Fatma: Çankırı'da doğup büyümüş bir Anadolu kızı- dır. Ağabeyinin yardımıyla ve kendi gayretiyle okumuştur. İstanbul hayatına uyum sağlamıştır. Bu açıklamalarda aşağıdaki romanlardan hangisinin ka- din kahramanı ile ilgili bilgi verilmemiştir? A) İntibah B) Sergüzeşt C) Turfanda mı Turfa Mı? D) Araba Sevdası E) Felâtun Bey ile Råkım Efendi

27. (1) Sanatçı, çocuk kitaplarında yabancılaşma, kim- lik arayışı gibi konuları ele alıyor. (II) Başka bir de- yişle çağdaş dünyanın sorunlarını masalsı bir bi- çimde çocuk dünyasına aktarıyor. (III) Çocukların bu yolla bilinçlenmelerini ve eleştirel bir bakış açısı kazanmalarını istiyor. (IV) Bunun için de onları ger- çeklerle yüz yüze getiriyor. (V) Yazarın kitaplarını çocukların yanı sıra yetişkinlerin de okumasının ne- deni bu. Bu parçada numaralı cümlelerden hangisinde yazarın "amacı" belirtilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

• Kısa süreliğine Meşale isimli sanat ve edebiyat (4 dergisini çıkartmıştır. 1935'te yine Orhan Seyfi ile birlikte Aydabir, Her Ay ve Çınaraltı dergilerini neşretmiştir. Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Necip Fazıl Kısakürek B) Enis Behiç Koryürek C) Halit Fahri Ozansoy D) Faruk Nafiz Çamlıbel E) Yusuf Ziya Ortaç

6. Servetifünun Dönemi'nde, özellikle Cenap Şahabettin'in ve diğer Servetifünun şairlerinin şiirlerinde alışılmadık im- gelere, pek kullanılmayan kelime ve tamlamalara yer ver- meleri kimi yazarlarca eleştirilmiştir. Ahmet Mithat Efendi de 1897'de Sabah gazetesinde yayımladığı “Dekadanlar" başlıklı yazısıyla Cenap'ın ve Servetifünun şairlerinin bu yönünü eleştirir. "Saat-i semenfam tamlaması, bu saldı- rının çıkış noktası olur. Cenap Şahabettin'in "Dekadanlar" tartışmasına yol açan şiiri, aşağıdakilerden hangisidir? A) Elhân-ı Şità B) Terâne-i Mehtâb C) Yakazât-ı Leyliye D) Temâşâ-yı Hazân E) Temâşâ-yi Leyâl

evfik Fikret'in E) Cenap Şehabettin'in 4. I. Bireyci, karamsar dönem ve toplumcu, kavgacı dö- nem olmak üzere şiiri iki ana eksene oturur. II. Daima "Sanat sanat içindir." düşüncesinde olup dilde millîleşme ve sadeleşmeye karşı çıkar. III. Kin, Hisarlara Karşı ve Hatif Diyor ki adlı şiir kitapla- ri olan, Ahmet Haşim'den etkilenen Servetifünun ve Fecriati şairidir. IV. Servetifünun Dönemi'nde ve Fecriati Topluluğu'nda aşk ve kadın konularını işleyen, İstanbul'un işga- linden sonra millî acıları dile getiren şairin "Beyaz Gölgeler", "Buhran" ve "Siyah Kitap" adlı şiir kitapları vardır. Yukarıda özellikleri verilen sanatçılardan biri aşağıda- kilerden hangisi olamaz? A) Tevfik Fikret B) Cenap Şahabettin C) Emin Bülent Serdaroğlu D) Celal Sahir Erozan E) Ahmet Hikmet Müftüoğlu AYT EDEBİYAT SORU BANKASI

de 11 AYDIN YAYINLARI 11. Marangozum ben beş gündür Çalışan her işi görür İnsan için sanat çoktur Yapılmayacak iş yoktur Tevfik Fikret'ten alınan bu dizelerle ilgili olarak Aruz ölçüsü kullanılmıştır. II. Dönemine göre ağır bir dille yazılmıştır. III. Bireysel bir konu seçilmiştir. IV. "Sanat, sanat içindir." anlayışıyla yazılmıştır. V. Arapça ve Farsça tamlamalara yer verilmiştir. yargılarından hangisi Servetifünun Döne- mi'ndeki şiir anlayışına uygundur? B) II. C) III D) IV. E) V. 2.

(1) Ziya Paşa ile birlikte Tasvir-i Efkår gazetesini Londra'da çıkaran Namık Kemal, edebiyatımızın en gür sesli sanat- çısıdır. (II) "Vatan Şairi" olarak nitelendirilen sanatçı, sa- natı toplumun bilgilenmesi için bir araç olarak görmüştür. (III) Bu anlayış doğrultusunda roman, şiir, oyun, eleştiri, tarih gibi farklı türlerde eserler yazmıştır. () Celalettin Harzemşah oyununun ön sözünde roman, tiyatro, şiir türleriyle ilgili görüşlerini açıklamıştır. (V) Eski edebiyata karşı tutumuyla da dikkat çeken sanatçı, eski edebiyatı canlandırmaya çalışmakla suçladığı Ziya Paşa'nın Hara- bat'ına karşılık Tahrib-i Harabat ve Takip eserlerini yaz- mıştır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? AL B) II CIL DI EX 9.