Tanzimat Dönemi'nde Roman Soruları
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman19. Eserde Batılılaşmayı doğru anlayamamış insanlar ele alın-
mıştır. Romanın yazıldığı dönemde toplumda böyle insanlar
da olduğu için sanatçı onların düştüğü komik durumu gözler
önüne sermiştir. Özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısından son-
ra Türk edebiyatında Batılılaşma çabasındaki züppe tipiyle
karşılaşırız. romanında Batılı olmayı sadece Batılılar gibi
giyinmek, Avrupalıların davranışlarını ve konuşmalarını taklit
etmek olarak gören kahramanlara yer verilmiştir.
--==
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki romanlardan
hangisi getirilemez?
A) Şik
B) Araba Sevdası
C) Aşk Memnu
D) Kiralık Konaks len
E) Felatun Bey ile Rakım Efendi
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanÖSYM TADINDA 1
7.
Her dakika bir çamur girdabına batmamak için tevekkufa
mecbur olur, iki ellerini ceplerine sokarak eteklerini
dizlerinin üstünde zabta çalışa çalışa taşların üstünden
sekerek yürür, bazan duvar kenarından bir gölge şeklinde
süzülerek geçer, güzergâhına tesadüf eden küme küme
büzülmüş köpeklerden korkarak yolunu değiştirir; bazan
bir virânenin boşluğundan geçerken şimdi bir el
uzanıverecekmiş, yakasından tutuverecekmiş gibi
kalbinde bir lerziş-i hirâs duyardı. Sonra bir aralık yağmur
başlar; omuzlarında, başında muşamba paltosunu
döverek sırtından süzülüp ayaklarına doğru akar, ne kadar
kıvırsa bir türlü çamurdan muhafaza edemediği zavallı tek
pantalonunu islatır... Bu, yarına kadar kuruyacak,
sabahleyin mangalın kenarında tüterek geceden kalan
nemi alınacak. İkbal bir yandan ütüyü hazırlarken o
matbaaya geç kalmak korkusuyla üzülecek... Tenhâ,
karanlık sokaklar... Soğuk rüzgârlarla karışık sık bir
yağmur...
1.
Servetifünun romanının dil özelliklerini
yansıtmaktadır. +
II. Mehmet Rauf'un Eylül adlı romanından alınmıştır. X
III. Toplumcu gerçekçi bakış açısı belirgindir.
x
Bu parçayla ilgili olarak numaralanmış yargılardan
hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
Yalnız III
D) I ve II
I ve III
DOBUP
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman16. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat Dönemi
Edebiyatı'yla ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A Tanzimat edebiyatının en çok üreten roman yazarı
olarak bilinen Şemsettin Sami, halk için edebiyat
anlayışıyla hareket etmiş; şiirlerini de halkın anla-
yabileceği bir dille yazmıştır.
B) Asıl adı Ömer olan Muallim Naci, Tanzimat
Dönemi'nde divan edebiyatı zevkini yansıtan şiirler
yazmış; Recaizade Mahmut Ekrem'le girdiği tartış-
mada "göz için uyak" anlayışını savunmuştur.
Yazı hayatına makale ve tiyatro eserleri yazmak-
la başlayan ve asıl ününü Sergüzeşt romanıyla
sağlayan Samipaşazade Sezai'nin roman ve
hikâyelerinde ağırlıklı olarak realizmin etkisi görülür.
DY Tanzimat Dönemi'nin devlet adamlarından Ahmet
Cevdet Paşa'nın kızı olan ve edebiyatımızın ilk ka-
din romancısı da sayılan Fatma Aliye Topuz, kadın
haklarından ve kadın-erkek eşitliğinden ilk kez söz
eden yazarlarımızdandır.
(3)
E Tanzimat tiyatrosunun oluşmasında emeği geçen
Direktör Âli Bey; tiyatro, mizah, gezi yazısı gibi
türlerde verdiği eserlerinin yanı sıra Moliere'in bir
komedisini Ayyar Hamza adıyla adapte etmiştir.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman16. Servetifünun Dönemi bağımsız yazarlarındandır.
• Roman ve öykülerinde ince bir mizah vardır.
• Eserlerinde eski yeni çatışması, yüzeysel Batılı-
laşma ve aile geçimsizliklerini işlemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bazı özellikleri verilen
yazara ait eserlerden biridir?
A) Şık +
B) Kırık Hayatlar
4
C) Sözde Kızlar
D) İstanbul'un iç Yüzü
E) Çalıkuşu
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman/Türk Dili ve
B
15. Tanzimat romanlarındaki ideal tipler, Osmanlının ve Doğu
ahlakının hem temsilcisi hem de savunucusudurlar. Dis
görünüşleri, hâl ve hareketleri ve nezaketlerinin yanında,
bilgi birikimleri ve kültürel donanımlarıyla bir Batılı gibi
algılanırlar ancak cesaret, güzel ahlak ve ölçülü
hareketleriyle Batılı insan formundan ayrışır ve bu form
karşısında üstün bir konuma yerleşirler. Özellikle karşı cins
karşısındaki davranışları daima nezaketle örülüdür ve
edeple süslüdür.
Aşağıdakilerin hangisinde, bu parçada sözü edilen
roman kişileri bir arada verilmiştir?
A) Bihruz Bey - Ali Bey
B) Rakım Efendi - Dilaşup
C) Mahpeyker - Meftun Bey
X
DIŞöhret Bey - Cezmi
Felatun Bey -Periveş
Edebiyatı-Sos
10.
Yaratıc
kahr
ist
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman15. Anı türü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Iddia ve ispat yazılarıdır.
B) Geçmişi değil, bugünü anlatır.
C) Günü gününe ve belgelere dayanarak yazılır.
D) Yaşandıkları döneme ayna tutar.
E) Abartılı, yapay bir anlatımı vardır.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanRomantizmden realizme geçişin ilk ör-
neği olan romandır. (Sergüzeşt)
II. Edebiyatımızın kaleme alınan ilk maka-
lesidir. (Mukaddime)
Ill. Türk edebiyatındaki ilk pastoral şiirdir.
(Sahra)
IV. Batılı anlamda ilk öykü örneklerinin ve-
rildiği eserdir. (Küçük Şeyler)
V. Şinasi ile Agâh Efendi'nin çıkardıkla-
ri edebiyatımızın ilk özel gazetesidir.
(Tercüman-ı Ahval)
Tanzimat edebiyatındaki ilklerin yer al-
dığı numaralanmış cümlelerle birlikte
verilen eser adlarından hangi ikisinin
yerleri değiştirilirse bilgi yanlışlığı gi-
derilmiş olur?
A) I. ve II.
B) I. ve IV.
C) II. ve V.
D
DI. ve IV.
E) III. ve V.
ilk realist roman olan
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman"Bursa'yı arkada bırakıp ovalara daldık. Ağaçlar yarı
çiçek, yarı yaprak, en güzel çağında... Ekin tarlaları
göz alabildiğine yeşil... Sekiz, on kilometrede bir
çeşme... Her yer sulak. Toprağı azıcık eşseniz su
fışkıracak. Türkiye'mizin en verimli, en bayındır
batısı, meselâ Fransa'nın Normandiya'sını çok andıran
toprağında yol almaktayız. Hoşa gitmeyen tek şey yok.
Uzaktaki dağlar, yakınlaştığımız göller ve kasabalar,
ne varsa, kuzuları, koyunları, davarları, hepsi temiz..."
7)Yukarıdaki parça hangi metin türünden
alınmıştır?
noded umjby)
C)Gezi yazısı
A)Anı
B)Biyografi
D)Otobiyografi
PRETTST
1269 I
E)Deneme
soblib
oigus.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman40. Aşağıdaki yazar-eser-kahraman eşleştirmelerinden
hangisi yanlıştır?
Yazar
Eser
Kahraman
A) Halit Ziya Uşaklıgil
Mai ve Siyah
Hakkı Celis 42.
LB) Hüseyin Rahmi Gürpınar
Şıpsevdi
Meftun
C) Şinasi
Şair Evlenmesi Ebüllaklaka
D) Namık Kemal
Intibah
Ali Bey
Biz insanlar
Necati
E) Peyami Safa
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanIS-
jes
ere
Cu-
cu-
de
da
4
bir düzen ve
----
15. Sürekli bir "değişme" ihtiyacı duyan
denge düşüncesinden uzaktır. Bu düzensizlik, onun
mizacının ve sanatının en belirgin özelliğidir. Onun şi-
irlerinde hem biçim ve içerik hem de dil bakımından
yenilikler dikkat çeker. O, Tanzimat Dönemi'nin en renk-
li şairidir Hayal gücünün zenginliği, duygularının çe-
şitliliği ve tabiata duyduğu ilgi, onun Tanzimat'tan son-
raki Türk edebiyatının lirik şairleri arasında anılmasını
da sağlamıştır. Özellikle eşinin ölümü üzerine yazdığı
son şiiri, hafızalarda önemli bir yer edinmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
gisi getirilmelidir?
A) Recaizâde Mahmut Ekrem
Abdülhak Hamit Tarhan
C) Ahmet Vefik Paşa
D) Nabizâde Nazım
E) Samipaşazâde Sezai
Diğer sayfaya geçiniz
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanB
19. Dijital bir yayın platformunda yakın zaman önce gösterilen
Pera Palas'ta Gece Yarısı adlı dizi farklı anlatımıyla dik-
kat çekti. Dizide Pera Palas Otelinin tarihini araştırmakla
görevlendirilen gazeteci Esra, gizemli bir biçimde zaman
yolculuğu yaparak 1919 yılının İstanbul'una gider. Esra
burada ilginç olaylar yaşarken bazı kötü planları da engel-
lemeye çalışır.
Buna göre Esra 1919'un İstanbul'unda aşağıdaki sa-
natçılardan hangisiyle karşılaşamaz?
A) Mehmet Âkif Ersoy
B) Ömer Seyfettin
CHüseyin Rahmi Gürpınar
V
D) İbrahim Şinasi
E Halit Ziya Uşaklıgil
bir k
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanŞiiri
ZOR SORULAR
1. Servetifünun Dönemi'nin az tercih edilen türleri
hakkında bir çalışma yapmak öteden beri ak-
limdaydı. Dönem ve sanatçılarına dair tüm ça-
lışmalarda şiir, roman, öykü üçlüsünün mutlak
hâkimiyetine karşı ben araştırmamı sadece öte-
ki türler üzerine yaptım. Yine de Servetifünun
şair ve yazarlarınca yazılan tüm şiir, roman ve
öykü kitaplarını da okudum. Aslında Recaizâ-
de'nin ve Abdülhak Hamit'in sağladığı hazırlığı,
o edebî etkiyi dikkate almam ve onları okuyarak
başlamam gerekirdi ancak bunun için yeter-
li zamanım yoktu. Bir araştırmacı olarak kabul
etmeliyim ki Servetifünun Dönemi'nin portresi,
bu iki sanatçının eserlerini okumadığım ve de-
ğerlendiremediğim için biraz eksik kaldı. Sonuç-
ta çalışmamda Servetifünun'un şimdiye değin
pek çizilmemiş bir edebî türler portresini çizdim.
Servetifünun'dan şiir, roman ve öyküyü çıkardı-
ğınızda geriye ne kalır sorusuna yanıt aradım.
Bu parçada söz edilen araştırmacı hakkında
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Rübab-ı Şikeste ve Kırık Hayatları çalışma-
sına katmamış fakat okumuştur.
B) Tanzimat'ın II. dönemi ile Servetifünun ara-
sında bir geçiş olduğunu düşünür.
C) Talim-i Edebiyat, Çok Bilen Çok Yanılır ve
Sahra adlı eserleri okumuştur.
D) Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Kavgalarım adlı
eserleri değerlendirmiştir.
E) Hüseyin Cahit, çalışmasında yer verdiği sa-
natçılardandır.
2020/ AYT
Kolay Sorular Yanıt Anahtarı
DE
K KA
• 16V
Ki
hatl
latımlı
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman16.
I. Dilin doğal yapısını bozmaları
II. Aşırı Fransız hayranı olmaları
III. Alışılmışın dışında tamlama kurmaları
IV. Batı nazım biçimlerini kullanmalar
V. Gerçeğe aykırı betimlemeler yapmaları
Yukarıda verilenlerden hangileri Servetifünun sanatçıla-
rına yönelik eleştirilerden değildir?
A) I. ve II.
B) II. ve IV.
C) III. ve.V.
D) III. ve IV.
E) IV. ve V.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanServetifünûn Döneminde yaşadığı hâlde bu topluluğun dışında kalan, yönelim ve
yaratılarıyla bu topluluktan ayrı özellikler taşıyan sanatçılarımızdan biri de .... Onun
ayna tuttuğu yaşam kesiti, Servetifünûnculardan ayrıdır. Servetifünûncular varsıl,
aydın kesimin köşk ve konak yaşamının görüntüleriyle oluşturmuşlardır yapıtlarını.
Onun anlattığı yaşamsa İstanbul'un yoksullarının ya da orta sınıfının yaşamıdır. Kimi
romanlarında eski İstanbul yaşamının betimlemelerine de rastlarız. Örneğin
Cehennemlik ve Metres'te, Boğaziçi yalılarındaki; İffet, Şıpsevdi ve Tesadüf'te,
Aksaray'daki yaşamı anlatır.
29. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (2010)
A) Hüseyin Rahmi Gürpınar'dır
B) Ahmet Rasim'dir
C) Reşat Nuri Güntekin'dir
D) Hüseyin Cahit Yalçın'dır
E) Halit Ziya Uşaklıgil'dir.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman5. UNITE
ROMAN
5. "Romandan maksat güzerân etmemişse bile
güzerânı imkân dâhilinde olan bir vakayı ahlak ve
âdât ve hissiyât ve ihtimalâta müteallik her türlü
tafsilatıyla birlikte tasvir etmektir." cümlesiyle romani
tanımlayan
edebiyatımızda sanatkârâne üsluba
dayalı romanın öncüsüdür. Edebiyatımızda edebî
romanın yerleşmesini sağlamıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
XŞinasi
B Namık Kemal
Ziya Paşa
D) Abdülhak Hamit Tarhan
EMizancı Murat
OKUMA
Tanzimat Ron
7.
A
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman3.
Servetifünun topluluğunda Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin
1
şiir alanında; Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf öykü ve
||
roman türünde; Hüseyin Cahit Yalçın, Süleyman Nazif çeviri
|||
alanında; Ahmet Şuayb eleştiri türünde; Hüseyin Suat Yalçın
IV
V
tiyatro alanında öne çıkan isimlerdir.
Yukarıdaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı
vardır?
D) IV
AY
E).
BY₁
Cor
C) III
1
329