Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

ola er ve 23. I. Bendeniz de Son Pişmanlık adıyla bir eser yazmış ve Maarif Nezareti tarafından adı değiştirildikten sonra yayımlanmasına muvaffak olabilmiştim. Eser, dilin önemini o yola olan yeteneklerini deneme yolunda düzenlenmiş ise de düşünce ve tasvirde bir zorluğa düşmemek için konusunu gayet sade tuttuğum hâlde, yine gönlümün istediği şekilde olmamıştır. II. Tiyatroya gelince; Bu edebî tür gayet masraflı bir Dosahne ile millî ahlakımıza göre pek güç elde edilen bir oyuncu grubuna muhtaç olmasına rağmen dilimizde hikâye kısmından birkaç kat fazla ilerleme gösterdiği meydandadır. Bugün neşriyatımızın içinde telif olsun, tercüme olsun en güzel hikâyelerimizden daha güzel yirmi beş, otuz oyun bulabiliriz. Bu parçalarla ilgili olarak I. I. parçada sözü edilen eser Namık Kemal'e ait bir romandır. YAYINLARI II. Her iki parça da Namık Kemal'e ait Celâl Mukaddimesi'nden alınmıştır. III. Her iki metin Namık Kemal'in poetikasını ortaya koymaktadir. IV. Metinler Tanzimat Dönemi'ne aittir. V. I. metinde anlatmaya bağlı, II. metinde göster- meye bağlı bir türden söz edilmiştir. verilenlerden hangisi yanlıştır? A) 1 B) II C) III) D) IV E) V

8. Ne efsunkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyet Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten Bu dizelerin hangi özelliği onların divan şiiri ürünü ol- madığının en önemli kanıtıdır? A Kullanılan dil B) İşlenen konu C) Uyağa yer verilmemesi - D) Aruzla yazılmış olması x E) Beyit biçiminde olması iften ein YAYINLARI

1. X TYT SORULARI Kromofor adı verilen pigmen* sentez sırasınd kes Gosong TANZİMAT - SERVETİFÜNU II. Letaif-i Rivayat III. Küçük Şeyler IV. Şemsa Numaralanmış eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A Aynı sanatçıya ait olmaları B) Romantizm akımının etkisinde yazılmaları C) Öykü türünde yazılmış olmaları Yanlış Batılılaşma konusunu işlemeleri E) Tanzimat Edebiyatı I. Dönemi'nde oluşturulmaları Test 1 1. 1. Muhsin Bey

LİMİT YAY 15. Abdülhak Hamit Tarhan'ın tiyatro eserleri ile ilgili aşa- ğıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Tiyatrolarının bir kısmı manzum, bir kısmı mensur, bir kısmı nazım-nesir karışıktır. Romantizm akımının etkisi vardır. Tiyatro eserleri trajedi ve komedi türündedir. D) Ağır ve süslü bir dil kullanılmıştır. E) Sahnelenmek için değil, okunmak için yazılmıştır. 3.

3. Recaizâde Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" roma- nındaki Bihruz Bey tipiyle aşağıdaki roman kişilerinin hangisi arasında benzerlik kurulamaz? A) Sözde Kızlar'daki - Behiç B) Şık'taki - Şöhret Bey C) Felatun Bey ile Rakım Efendi'deki - Felatun Bey D) Fatih Harbiye'deki - Macit E) Kiralık Konak'taki - Hakkı Celis 309

9. Cümlemizin vâlidemizdir vatan Herkesi lutfuyla odur besleyen. Basti adû göğsüne biz sağ iken, Arş yiğitler vatan imdâdina! (adû: düşman, arş: yürümek) Bu dizeler aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait bir şi- irden alınmış olabilir? A) Namık Kemal B) Cenap Şahabettin C) Abdülhak Hamit Tarhan 50 D) Recaizâde Mahmut Ekrem E) Muallim Naci 31

i S A 29 5. İlk tarihî roman olan Cezmi konusunu 16. yüzyılda II. I Selim Dönemi'nde başlayıp aralıklarla yarım yüzyıl ka- dar devam eden Osmanlı - İran savaşlarından almakta- dır. Türk edebiyatının ilk psikolojik roman denemesi ka- bul edilen Zehra çok kıskanç bir karakter olan Zehra'nın || Suphi ile evliliklerinde yaşadıklarını anlatır. İlk edebî roman olan İntibah cepheye giden sevgilisinin ardından erkek kılığına girerek savaşa giden vatansever Türk kızı Zekiye'nin aşkı etrafında gerçekleşen olayla- ri anlatmaktadır. Yerli ilk romanımız olan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, ailelerin baskısı sonucu sevmedikleri IV insanlar ile evlendirilen gençlerin hayat boyu çektikleri acıları anlatır. Türk edebiyatında romantizmden realizme geçiş sürecinin ilk eserlerinden kabul edilen Sergüzeşt, V Dilber'in cariyelik ve kölelik yıllarında başından geçen- leri ve Celal Bey'e olan aşkını konu edinir. Bu parçadaki numaralanmış romanlardan hangisi- nin konusu yanlış açıklanmıştır? A) I B) II CI D) IV E) V Sarmal Edebiyat Soru Bankası

E) Zehra 9. Hemen bütün mirasyedilerin düşündüğü gibi Bihruz Bey de babadan kalma serveti yemekle bitmez tükenmez sanıyor, har vurup harman savuruyordu. Sonunu hiç düşünmeksizin giriştiği ölçüsüz harcamaya önce para- lardan başlandı. Para suyunu çekince İstanbul tarafın- daki en az gelir getiren dükkânlar birer birer defedildi. Daha sonra Beyoğlu'ndaki önemli mağazalara sıra gel- di. Bunlar da elden çıkarıldı. Gelir namına Galata'da bir han kalmıştı. Nihayet o da okutuldu. Mülk olarak kala kala Süleymaniye'deki konakla Küçük Çamlıca'daki köşkten başka bir şey kalmamıştı. Bu malî çöküntüye rağmen Bihruz Bey, daldığı sefahat bataklığında ara- basıyla, debdebesiyle ve etrafını saran dalkavuklarıyla yuvarlanıp gitmeye hâlâ devam ediyordu. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi bu parçanın yazarına ait değildir? A) Talim-i Edebiyat B) Çok Bilen Çok Yanılır C) Takdir-i Elhan D) Istilahat-ı Edebiyye E) Pejmürde 0. Tanzimat I. Dönem anlatmaya dayalı metinleri için asağıdakilerden hangisi söylenemez?

2. 1. 1 1. Kişiler, iyi-kötü karşıtlığı içinde yansıtılmıştır. II. Yazarlar, eserlerinde kişiliğini gizlememişlerdir. III. Kişiler ve olaylar çoğunlukla hayal ürünü olup rast- lantılara sıkça yer verilmiştir. IV. Gözlem ve belge yerine duygulara ve hayallere ağırlık verilmiştir. V. Olaylar genellikle İstanbul'da geçmekte olup eser- lerde yalı, konak gibi mekânlar kullanılmıştır. Numaralanmış cümlelerde verilen özellikler aşağı- daki romanların hangisinde görülmez? A) Felatun Bey'le Rakım Efendi B) İntibah C) Taaşşuk-i Talat ve Fitnat D) Karabibik E Henüz On Yedi Yaşında Tanzimat 1. Dönem romanı ile Tanzimat II. Dönem romanının karşılaştırmasına ilişkin aşağıdaki yargı- lardan hangisi yanlıştır? TANZİMAT DÖNEMİ'NDE RO

12. I. Edebiyatımızda roman türünün ilk örneği Şemsettin Sami'nin "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat"ıdır. II. Nabizade Nazım'ın Batı'ya dönük yaşam tarzının yol açabileceği olumsuzluklar konusunda bir uyarı amacı taşıyan "Karabibik" adlı romanında natüraliz- min izleri görülür. I Recaizade Mahmut Ekrem'in "Araba Sevdası" adlı romanı edebiyatımızda ilk gerçekçi roman örneğidir. Türk edebiyatına roman, çeviri yolu ile girmiştir; ilk çeviri roman, Yusuf Kâmil Paşa'nın Fenalon'dan çevirdiği Telemak'tır. V. Edebiyatımızda küçük hikâye türünün ilk örneklerini veren Ahmet Mithat Efendi'nin anlatmaya bağlı me- tinleri teknik yönden kusurludur. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Faik Ali Ozansoy'un Payitahtın Kapısında ile Nedim ve Lâle Devri adlarında iki manzum piyesi vardır. B) Servetifünun'un en genç şairlerinden Celâl Sahir'in sanat hayatı; "Edebiyatıcedide Dönemi", "Fecriati Şi- irleri", "Türkçülük Dönemi" ve "Cumhuriyet Sonrası" olmak üzere dört evreye ayrılabilir. C) Cenap Şahabettin, 1896'nın Haziran'ında Mektep'te ya- yımlanan Terâne-i Mehtâb şiiriyle edebiyatımızda "De- kadanlar" adıyla bilinen bir tartışmaya yol açmıştır. D) "Gâve-i Zâlim" takma adıyla Tevfik Fikret şiirlerinin bir kısmını 1923'te basılan Gâve Destanı'nda toplamıştır. E) Hüseyin Sîret'in şiir kitapları arasında Kargalar'ı, Bağbozumu'nu ve Kıvılcımlı Kül'ü sayabiliriz.

5. Aşağıdakilerden hangisi Muallim Naci'yle ilgili olarak söylenemez? A) Türk edebiyatında eski-yeni tartışmasında eşki edebiyat taraftarlarının öncüsü olmuştur. B Recaizade Mahmut Ekrem'in "kulak için kafiye" anlayışına karşı "göz için uyak" anlayışını be- nimsemiştir. C) Ömer'in Çocukluğu adlı yapıtında anılarını bir araya getirmiştir. D) Tanzimat Dönemi'nin en yetkin öykülerini yazan sanatçı bunları Şerare, Sümbüle ve Füruzan'da bir araya getirmiştir. E) Şiirlerini aruzla yazmakla birlikte heceyi de de- nemiştir.

CAV INCHA Amerió cien 20. Bu akımda Yunan ve Latin edebiyatları yerine çağ- daş ve ulusal edebiyatlar örnek alınmış, Yunan mitolojisi yerine Hristiyanlık efsaneleri ve ulusal efsaneler işlenmiştir. Hbs nalo Sanatçılar eserlerinde kişiliklerini saklamamışlar, olaylar karşısında kişisel duygu, düşünce ve iz- lenimlerini anlatmışlardır. Bundan dolayı "Sanat, toplum içindir." anlayışı benimsenmiştir. net Yapıtlarda geçmiş-gelecek, iyi-kötü, güzel-çirkin, ak-kara çatışmalarına yer verilmiştir. Bazı özellikleri verilen edebiyat akımı, aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Klasisizm B) Realizm C) Romantizm D) Naturalizm E) Sembolizm

14. Özel bir mekâna ihtiyaç duyulmayan geleneksel ti- yatroda yazılı bir metinden yola çıkılmadığı da bilin- mektedir. Edebiyatımızda modern anlamda tiyatroya geçişin ilk göstergesini tiyatro binalarının yaptırılması oluşturur. Sarayın desteği ile yaptırılan bu tiyatrolara --- gibi oyun yazarlarının yetişmesi eşlik edecektir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A İbrahim Şinasi BY Ahmet Mithat Efendi C Ebuzziya Tevfik D) Şemsettin Sami E) Nabizade Nazım 5

10. Tanzimat I. ve II. dönem tiyatrosunun karşılaştırıldı- ğı aşağıdaki yargılardan hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) 1. dönemde sanatçılar tiyatroyu bir eğlence ve eği- tim aracı olarak görmüşler, tiyatronun bu işlevine eğilerek edebî bir kaygı duymamışlardır. II. dönem sanatçıları ise tiyatronun da bir sanat eseri olarak yazılması gerektiğini savunmuşlardır. B) Sanatçılar 1. dönemde tiyatroda oldukça sade bir dil kullanmışlar, hatta bazı yapıtlarda konuşma dilinde- ki söyleyişlere ve deyimlere yer vermişlerdir. II. dönemde sanatçıların tiyatroyu halka sevdirmek gibi bir kaygıları olmadığından bu dönemde tiyatro dili süslü ve ağır olmuştur. C) 1. dönemin tiyatrolarında özellikle geleneksel Türk tiyatrosunun özellikleri ve üslûbu kendini hissettirir- ken II. dönemde Batılı tiyatro Türk toplumunda iyice yerleşmiş ve tiyatro, sahne tekniği bakımından güç- lenmiştir. D) Tanzimat 1. ve II. dönem tiyatrosu için ortak olarak söylenebilecek özellikler arasında, modern tiyatro örneklerinin verilmesi ile aşk ve tarihî olayların her iki dönem sanatçılarının da işlediği konular olması sayılabilir. E) Fransız edebiyatından da çok sayıda çeviri ve uyar- lamaların yapıldığı 1. dönemde nesir boyutlu giden tiyatroda II. dönemde eserlerin bir kısmının nazımla, bir kısmının nesirle, bir kısmını da nazım-nesir karı- şık kaleme alındığı görülür.

Her güzel şeyin şiire konu edilebileceğine inanan ----, şiirimizin konusunu genişletmiştir. Divan nazım biçimlerini kullansa da bunlar üzerinde birtakım değişikliklere gitmiştir. Nesir yönü, şiir yönüne nazaran daha başarılı olan sanatçının özellikle eleştiri yazıları önemlidir. Bir edebiyat kuramcısı olarak yeniliklere öncülük eden sanatçı, Servetifünun edebiyatının doğuşunda büyük pay sahibidir. Şiire dair görüşlerini kendine ait olan bir şiir kitabının ön sözünde belirtmiştir. Şiirlerinde genellikle aşk ve tabiat temaları üzerinde durmuştur. Bütün eserlerinde "sanat için sanat" prensibini uygulamıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A) Ziya Paşa B) Muallim Naci C) Abdülhak Hamit Tarhan D) Recaizade Mahmut Ekrem E) Namık Kemal E E Be