Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

ve mistik bir anlayışa gecmis Her iki dönemde de sert bir ustup kullanan sanatçının en fondama yokset Be Yusut Masalar kitabı çağdaş bir Yusuf u Zuleyha mesnevi Sirogorusler Okuma Kilavuzu" adlı eserinde sistema serleri Siir. Geceleyin Bir kosu. Evet svar. Cinayetler Kitabi Cellådima Vs Macal Catlayacak kadar Aşk, or Not Being A Jew Düzyazı: ÜÇ Mesele. Sar Okuma Kilavuzu, Zor Zamanda konuş Sorunca Söylersen, Cuma Mektuplan, Surat Asmak Hakkımız, Soldado AYT/ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 14. Nabizade Nazım'ın Karabibik adlı eseri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kişiler bulundukları çevrenin şivesiyle konuşturulmuştur. B) Kırsal kesimin yaşayışına, sorunlarına ilk kez değinilmiştir. C) Romandan çok, bir uzun hikâye sayılabilir. D) Realizmin edebiyatımızdaki başarılı örneklerindendir hatta naturalist özellikler de taşır. E) Romandaki olaylar Ankara'nın köylerinde geçer. 15. • Defter-i Amal . Kirk Yol Türk'ün Ateşle İmtihanı Bu üç eserin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Aynı sanatçıya ait olmaları ait olmaları

Ne mümkün zulm ile bidâd ile imhâ-yi hürriyet Çalış idrâki kaldır muktedirsen ademiyetten Gönülde cevher-i elmasa benzer cevher-i gayret Ezilmez şiddet-i tazyikten te'sir-i sikletten Ne efsunkâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyet Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten Hürriyet Kasidesi'nden alınan yukarıdaki dizel-rich hareketle Namık Kemal'in şiir anlayışıyla ilgil: Basel yöiden divan edebiyatından etkilenmiştir. 1 II. Şiirde yeni konular işlemişti. III. Arapça, Farsça tamlamalara yer vermiş ve ağır bir ai. kullanmıştır. IV. Konu bütünlüğünü göz önünde bulundurmuştur, V. Şiiri düzyazıya yaklaştırarak manzum öykünün ilk örneklerini vermiştir. numaralanmış yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) I B) II C) III D) IV E) V

C) Kirk Yil ile Saray ve dir. D) Sefile, Nemide ve Kirik Hayatlar tiyatro türündeki eser- leridir. E) Mai ve Siyah ile Aşk-ı Memnu roman türündeki eserle- ridir. 13. Cenap'ın "Elhân-ı Şitâ'sı Edebiyatıcedide şiirinde sıkça işlenen hayal-gerçek çatışması, gerçeğin hayale üstün gelmesi, hüzün gibi temler eşliğinde tabiatı; karın yağışını tasvir eder. Manzumede bahar ve bahara ait çiçekler, kuş- lar, kelebekler hayali, neşeyi sembolize eder. Karlar, yavaş yavaş bahar mevsimine ait ne varsa hepsinin üzerini örter- ler. Bu tabiat olayı, ölüm ve dolayısıyla hüznü de berabe- rinde getirir ve şiirin sonunda kar yağışı hızlanır. Karlar her yanı kaplayarak bahara ait tüm unsurların üzerini kaplarlar. Böylece gerçek, hayale üstün gelmiş olur; bu bakımdan "Elhân-ı Şitâ" - andırır. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi en uygundur? A) Tevfik Fikret'in Han-ı Yağma şiirini B) Halit Ziya'nın Mâi ve Siyah romanını C) Mehmet Rauf'un Eylül romanını D) Süleyman Nazif'in Gizli Figanlar yapıtını E) Abdülhak Hamit Tarhan'ın Makber şiirini ---- 14 Acağıdaki

10. Görüp ahkâm-i asni münharif sidk u selâmetten Çekildik Izzet ikbal ile bâb-ı hükümetten Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten Mürüvvet-mend olan mazluma el çekmez lânetten Hakir olduysa millet, şânına noksan gelir sanma Yere düşmekle cevher, såkit olmaz kadr ü kıymnetten Vücudun kim hamir-i mâyesi hâk-i vatandandir Ne gâm râh-ı vatanda hak olursa cevr ü mihnetten. Bu dizelerin, biçim ve üslup özellikleri dikkate alındığın- da, aşağıdakilerin hangisine ait olduğu söylenebilir? A) Servetitünun edebiyatı B) Fecriati edebiyatı C) Tanzimat edebiyatı D) Divan edebiyatı E) Milli edebiyat

8 21. plan ya- tanınır. özellik- lordan, undaki belirt- millî bir na dili" han- V 19. Aşağıda Tanzimat Dönemi gazeteleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. I. Türk tarihinin ilk resmi gazetesi olan ----, 1831'de çıkarılmaya başlanmıştır. Bu gazetenin görevini Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra Resmî Ga- zete devralmıştır. II. 1840'ta İngiliz William Churcill tarafından çıkarılan ----, çok ilgi görmemiştir. 1864 yılında kapanmıştır. X1. Namık Kemal ve Ziya Paşa'nın Londra'da çıkar- dıkları ----, edebiyatımızda yurt dışında çıkarılan ilk gazetedir. IV. Ali Suavi'nin çıkardığı ---- adlı gazete, hükûmeti sert bir dille eleştirdiğinden kapatılmış ve daha sonra Londra'da yayın hayatına devam etmiştir. V. Ahmet Mithat tarafından çıkarılan ---- adlı gazetenin müdürlüğünü bir dönem Muallim Naci yapmıştır. Buna göre boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Takvim-i Vakayi B) Muhbir C) Ceride-i Havadis D) Tercüman-ı Şark E) Hürriyet endemik 20. Milli Edebiyat

DENEME - 8 15. Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat Dönemi sanatçılarının yetişmesiyle ilgili yanlış bir bilgi içermektedir? Al Dönem sanatçılarının çoğunun varlıklı ailelerden gel- mesi ve Avrupa'yı yakından görmesi onların yetişme- sinde etkili olmuştur. B) Romantik akımdan ve romantik sanatçılardan etkilenen sanatçıların kendini, halkını eğitmeye adaması sonucu halkçı sanatçılar yetişmiştir. 1839-1860 yılları arasında tercüme yoluyla Batılı eser- \lerin edebiyatımıza girmesi sanata ilgi duyan gençlerin yetişmesini sağlamıştır. D) Bazı sanatçıların devlet tarafından Avrupa'da görevlen- dirilmesi ve Avrupa'ya öğrenci gönderilmesi aydın bir kitlenin oluşmasını sağlamıştır. İbrahim Şinasi ve Namık Kemal gibi öncü isimlerin \çıkarttıkları dergiler, Batı edebiyatının önünü açarak yeni türlerin edebiyatımıza girmesini sağlamıştır.

13. Fabl türünün ilk örneklerini Hint edebiyatında Beydaba, 1 eski Yunan edebiyatında Aisopos (Ezop) vermiştir. Didaktik II şiire özgü nitelikler taşıyan bu türün önemli bir ismi de YAYINLAR Fransız yazar La Fontaine'dir. Türk edebiyatında ilk fabl IV çevirileri Şeyhi'nin Harnâme adlı yapıtında yer alır. V Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisi bilgi yanlı- şına neden olmuştur? AT B) II C) III D) IV E) V 14. Asağıdakilerden hangisi "fabl”ın özelliklerinden biri de.

ŞİİR ATTİLA İLHAN (1925-2005) • Birçok alanda eser veren sanatçı şiirleriyle öne çıkmıştır. Eski şiiri ve Batı şiirini çok iyi bilen şair, kendine özgü bir şiir tarzı geliştirmiştir. Şiire yeni bir ses düzeni, coşkulu bir anlatım ve kendisine özgü bir duyarlılık getirmiştir. Geniş bir imge dünyası- na sahiptir. Edebiyatımızda "Ben Sana Mecburum" şiriyle tanınmıştır. Pia, Uçüncü Şahsın Şiiri, Sisler Bulvan şairin diğer ünlü şiirleridir. getirmiştir. larını, aşkı dile getirmiştir. Şiirlerinde bağımsızlık, özgürlük, eşitlik, banş, halkçilik, modern insanın sıkıntılarni, bunalim Toplumsal gerçekçiliğin (sosyal realizm) önemli isimlerinden biridir. Nazım Hikmet'in etki sinde kalmıştır. Savaşlar, özgürlük sorunları, insan sevgisi konularını işlemiştir. "Duvar" silti, ullanmaya toplumcu dönemde yazdığı en önemli şiirdir. Bir dönem modern dünyanın karşısında yalnız kalan ve varlığı tehdit altında olan insanın ne olmak şiirini yazmıştır. yordi Neoklasik özellikler de taşıyan şair halk ve divan şiiri geleneğini modern biçimde yorum- lamıştır. Özellikle divan şiirinin ses özelliklerinden yararlanmıştır. ikinci Yeni'yi bir yozlaşma olarak görmüş, ona karşı çıkmıştır. Ayrıca Garip Şirine de karşı Günlük dilde artık kullanılmayan çok eski sözcükleri, Fransızca ya da Almanca sözcükleri çıkmıştır. milliyeta Milliye aranta Siirleri, birlikte kullanır. Kendine özgü bir imla tarzi oluşturmuştur; şiirlerinde noktalama işaretleri- ni ve büyük harfleri kullanmamıştır. Yapıtlarında konuşma diline, halk deyimlerine ve argoya yer vermiştir. li söylev anoviç 1946 yılında şiir yarışmasında “Cabbaroğlu Mehemmed" adlı şiiriyle ikincilik ödülünü kazan- mıştır. Aynı yarışmada birinci olan şiir Cahit Sıtkı'nın Yaş Otuz Beş adlı şiiridir. Romanlarında, sinema tekniğini kullanmış, adeta kamerasını kalabalıklar üzerinde gezdirmiş- tir. Romanlarında toplumsal ve siyasal olayları işlemiştir. Inek, Eserleri bir tir Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Yağmur Kaçağı, Ben Sana Mecburum, Bela Çiçeği, Yasak Sevişmek, Tutuklunun Günlüğü, Böyle Bir Sevmek, Elde Var Hüzün, Korkunun Krallığı, Ayrilik Sevdaya Dâhil, Kimi Sevsem Sensin Roman: Sokaktaki Adam, Zenciler Birbirine Benzemez, Aynanın İçindekiler ("Biçağın Ucu, Ya- raya Tuz Basmak, O Karanlıktaki Biz, Sırtlan Payı, Dersaadet'te Sabah Ezanlan" yapıtlanından oluşan roman serisidir) Kurtlar Sofrası, Allah'ın Süngüleri, Fena Halde Leman, Haco Hanım Vay Gezi: Abbas Yolcu Öykü: Yengecin Kıskaci Deneme: Hangi Batı, Hangi Doğu, Hangi Sol, Hangi Sağ, Batının Deli Gömleği un En EDEBİYAT EL KUTARIA Los Yayınlar 219

3. ilk kafiyesiz şiir: Validem K. Ölüm temasını ilk işleyen şir: Makbere III. Aruzla yazılan ilk tiyatro eseri: Eşber lay IV. Heceyle yazılan ilk tiyatro eseri: Nesteren V. Yabancı ülkede geçen bir macerayı anlatan ilk tiyatro eseri: Finten Numaralanmış özelliklerden hangisi, Abdülhak Hamit Tarhan'ın edebiyatımızda yaptığı yeniliklerden biri ola- rak değerlendirilemez? beidet A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E

15. Cumhuriyet neslinin ilk öğretmenlerinden olan Tanpınar ken- di ifadesiyle 1932 yılına kadar radikalist bir Baticidir ve Do- 11 ğu'yu tamamıyla reddetmektedir. Bu dönem Erzurum, Kon- ya ve Ankara'daki öğretmenlik yıllarına rastlar. 1930 yılı Ağus- HIL tos'unda Ankara'da toplanan Türkçe ve Edebiyat Muallim- IV leri Kongresi'nde Divan Edebiyatı'nın lise programlarından V çıkarılması ve edebiyat tarihinin Tanzimat'tan sonraki dö- nemle başlatılması hakkındaki teklif ona aittir. Bu parçada numaralanmış sözlerin hangisinin yazımı yanlıştır? A) B) || C) III D) IV EV

15. Namık Kemal'in Intibah eseriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Edebiyat tarihimizde ilk edebi roman olarak değerlendirilmektedir . B) Tesadüflere yer verilmiş, kimi olaylar birbirine rastlantılarla bağlanmıştır. c) Romanın bazı bölümlerinde uzun ve işlevsiz betimlemeler yer almaktadır. Dy Birkaç ay boyunca tefrika yoluyla Tasvir-i Efkâr'da yayımlanmıştır. 5) Son Pişmanlık, Sergüzeşt-i Ali Bey gibi isimlerle de anılmaktadır.

20. Behlül, zamanının mirasyedi tipidir. Geçim derdinden uzak, eğlenceye düşkün, evrensel ve millî değerlerden uzak bir kişiliktir. Onun yansıması günümüzde de vardır, gelecekte de olacaktır. Bu parçada bazı özellikleri verilen roman kişisi, aşağıdaki romanların hangisinde görülmez? A) küçük Ağa B) Mürebbiye C) Araba Sevdası D) Kiralık Konak E) Felatun Bey'le Rakım Efendi

11. Görücü usulü evlenme konu edilmiştir. Olay basit, yapıtın kurgusu da sağlamdır. Olayda değişik halk tabakalarından yerli karakterlerin bulunması, orta oyununa ait özellikleri içerirken belli bir edebî metin hâlinde olması, olayın gelişme tarzı bakımından Batılı tarzda bir eserdir. 1860 yılında Tercüman-i Ahval'de yayımlanmış ve kitap olarak basılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada bazı özellikleri verilen eserin sanatçısının bir özelliği değildir? A) Atasözlerini derlemek B) Gazetecilikle uğraşmak C) Oyun ve şiir türlerinde eser yazmak D) Makale türünde de uğraş vermek 6) Roman ve hikâye türünde eserler vermek

- 19. Aşağıdakilerden hangisinde yay ayraç içinde ve- rilen Tanzimat Dönemi Türk romanı ile ilgili adlan- dırma açıklamayla uyuşmamaktadır? A) Roman ve hikâyeler dergilerde bölümler hâlinde yayımlanırdı. (tefrika etme) B) Fransız romanında kilise olan mekân, camiye; prens, şehzadeye çevrilerek aktarılmıştır. (adap- tasyon) C) Cariyelik, görücü usulü evlilik, alafrangalık özenti- si öne çıkan konulardır. (sosyal roman) D) Romanlar teknik yönden zayıftır, yazar romanın akışına müdahale ederek öğreticiliği ön plana çı- karır. (bilgi verme) E) Romanda karakterler tek yönlüdür, iyiler hep iyi kötüler hep kötüdür. (klasisizm) ini

sor 12. I. Mahveder kendini bülbül bile hürriyet için Bu bela çekilir mi sıkıntılı dünya için II. Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ben Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen III. Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten Mürüvvet mend olan mazluma el çekmez ianetten IV. Veda ettim gençliğimin gamsız geçen rüyasına Çıktım aşkın nihayeti bulunmayan sahasına Görüp ahkâm-ı asn münharif sidk u selametten Çekildik izzet ü ikbal ile bâb-ı hükümetten Numaralanmış dizelerden hangisi Namık Kemal'e ait olamaz? A) I B) II C) III D) IV E) V

10. 1. Lirik - satirik II. Didaktik - epik III. Didaktik - pastoral IV. Pastoral - lirik V. Satirik - didaktik Ziya Paşa, özellikle yukarıdaki türlerin hangilerinde şiirler yazmıştır? A) II B) C) III D) V DV E) IV