Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

E) Recaizade Mahmut Ekrem 11. Tanzimat sonrası Türk edebiyatının ikinci kuşağı içerisinde yer alan şair, yetişme tarzı ve zevk bakımından klasik ede- biyat (divan edebiyatı) anlayışı dairesinde yer almaktadır. Ziya Paşa gibi klasik şiiri iyi bilen, özellikle şekil ve zevk ba- kımından bu edebiyata geniş olarak dayanan sanatçı, tam anlamı ile klasik şiire bağlı kalmamıştır. Sanat hayatının iler- leyen döneminde Batı edebiyatini tanıdıkça Batı tecrübesi ve Batılı anlayışı çerçevesinde klasik şiiri yenileme çabası içerisinde değerlendirilmektedir. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi- sidir? gi A) Recaizade Mahmut Ekrem B) Namık Kemal C) Şinasi D) Muallim Naci E) Abdülhak Hamit Tarhan 12. Şiirle ilgili görüşlerini: "Şiirin tek qayesi güzelliktir Siirin an

A 99. Onun için edebiyat bir araçtır. Halkın kültürel dü- zeyini yükseltmek için, halkın anlayabileceği bir dille yazdıklarını biçimlendirir. Nitekim romanla- rindaki öğreticiliğin özünde böyle bir kaygı vardır. Ayrıca romanlarında özellikle ahlak, toplumsal adalet kavramlarına ağırlık verir. Bu parçada sözü edilen Tanzimat Dönemi sa- natçısı aşağıdakilerden hangisidir? A) Şinasi B) Ahmet Mithat Efendi C) Abdülhak Hamit Tarhan D) Muallim Naci E) Recaizade Mahmut Ekrem Y A Y 1 N L A

BENIN 1/benimhocam TESTE DEBIVATI Soru Bankası tiva dır. niş si-i Nodks 2 dişituğu prin e yums Quze in- 19. İstanbul'da Boğaz'ın bitiminde Öreke Taş denilen kayalıkta bir temmuz gecesi genç bir kızla iki adam öldürülmüştür. Beyoğlu mutasarrıflığı komiserlerinden Osman Sabri ve taharrir memuru Necmi, katili aramaktadır. Bir ay sonra da Halil Suri adında bir zengin, Beyoğlu'ndaki evinde tavanda asılı bulunur. İki polis bunun da bir intihar olmayıp ilk olayla ilişkili olduğu fikrinde birleşir. Şüpheler 35-40 yaşlarında zengin ve çok güzel bir kadın olan Hediye Hanım üzerin- de yoğunlaşır. Sorguya çekilip sıkıştırılan kadın cinayeti Kalpazan Mustafa'nın işlediğini söyler. dah ni n- , EÇ a Bu parçada özetinin bir bölümü verilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Namık Kemal B) Ahmet Mithat Efendi C) Münif Paşa D) Recaizade Mahmut Ekrem E) Samipaşazade Sezai

7. ----, gelenekten aşama aşama kopan şa- irlerdendir. Onun ilk şiirleri geleneğe uy- gundur. İkinci dönem şiirleri sadece şekil bakımından gelenekle uyumludur. Son şiir- leri ise hem özde hem biçimde gelenekten kopmuştur. Bu parçadaki boş bırakılan yere aşağı- dakilerden hangisi getirilmelidir? A) Namık Kemal B) Ziya Paşa C) Şinasi D) Muallim Naci E) Recaizade Mahmut Ekrem masında ü olmuş- nmasına

1. Tanzimat Dönemi'nde bazı yazarlar, yapıtlarında kişiliğini gizlemez; meddahların hikâye anlatma yöntemini kullanı, Aşağıdakilerin hangisinde verilen parça bu açıklamaya örnek gösterilemez? A) Ne o? Şaştınız mı? Hey kardeşim heyt İçinizde Rakım hâlinde büyümüş adam varsa baksın, sa'y-i dest olarak ilk kazandığı paraya ne kadar sevinmiştir, hatırlasın. B) Bundan otuz beş sene kadar mukaddem bir zamanda Şehzadebaşı'nda Canbert isminde bir zat var idi. Bil- mem bilir misiniz? C) Karl niçin Müslüman oldu bilir misiniz? Bilmek değil, ih- timal ki bir mana bile veremezsiniz. Size biz söyleyelim: Mutlaka Süleymaniye'ye gelmek için... Acayip! D) Ah ey okuyucul Hayalen değil, hakikaten dahi imkân mutasavvir olabilse idi de sizi şu yazıhanenin karşısında- ki yaldızlı, nazik iskemlenin üzerine oturtsa idim; hanımın yazı yazışını oradan temaşa etse idiniz. E) Sonra bir aralık yağmur başlar; omuzlarında, başında, muşamba paltosunu döverek sırtından süzülüp ayakları- na doğru akar, ne kadar kıvırsa da pantolonu islanır.

9. Ahmet Hamdi Tanpınar: "Roman sanatı, hangi seviyede olursa olsun okuyucuyla kitabın baş başa kalmasını ister ---- Ise daima üçüncü bir şahıs gibi aradadir." der. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisinin getirilmesi uygundur? B) Ahmet Mithat Efendi A) Peyami Safa C) Yakup Kadri D) Kemal Tahir E) Reşat Nuri Güntekin

Ahmet Mithat Efendi'nin romanlarıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıstır? A) Olayın akışını kesip bilgi verir, gereksiz açıklamalar ya- par, B) Tarih, polisiye, yanlış Batılılaşma, cariyelik gibi birçok konuyu işlemiştir. C) Romanlarının tümünü, realizm ve natüralizm akımlarının etkisinde yazmıştır. D) Halkın anlayacağı sade bir dil kullanmıştır. E) Teknik bakımdan güçlü değildir.

er- 7. Namık Kemal'in İntibah adlı romanı ile ilgili aşağıda- kilerden hangisi yanlıştır? in- ) A) Türk edebiyatında ilk edebî roman niteliği taşır. + B) Romantizmin etkisi altında kaleme alınmıştır. + C) Roman tekniği oldukça güçlü olan bir yapıttır. D) Betimlemeler süsleme amacıyla yapılmıştır. E) Cariyelik ve yanlış Batılılaşma konuları işlenmiştir. Edebiyat Soru Bankası 335

15. Namık Kemal'in İntibah eseriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Edebiyat tarihimizde ilk edebî roman olarak değerlendirilmektedir. B) Tesadüflere yer verilmiş, kimi olaylar birbirine rastlantılarla bağlanmıştır. C) Romanın bazı bölümlerinde uzun ve işlevsiz betimlemeler yer almaktadır. D) Birkaç ay boyunca tefrika yoluyla Tasvir-i Efkâr'da yayımlanmıştır. E) Son Pişmanlık, Sergüzeşt-i Ali Bey gibi isimlerle de anılmaktadır.

37. ve 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. E C s d le Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları, onların nasıl bir kişili- ğe sahip olacağının belirlenmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu tutum, çocuğun bir huzur ikliminde yaşamasını sağlayabileceği gibi onu balta girmemiş, karanlık bir ormanda yaşamaya da mahkûm edebilir. Yani sağlıklı bir iletişime dayanan anne baba tu- tumları çocuklara içinde yaşadıkları aile ortamı ile sosyalleşme imkânı vererek çevreye karşı nasıl bir tepki geliştirmeleri gerekti- ğini ve problem çözme yaklaşımları ile ilgili öngörüler sunmakta, bir model içinde onları gelecekte yaşayacakları dünyaya hazırla- maktadır. Belirli boyutlarda yoğunlaşan aile tutumlarının bir kısmı olumlu iken bir kısmı da olumsuz olarak değerlendirilebilir. Otori- ter, aşırı koruyucu, aşırı serbest aile tutumları olumsuz iken de- mokratik ve karşılıklı fikir ve duygu alışverişine dayalı tutumlar olumlu olarak değerlendirilebilir. 37. Bu parçada "balta girmemiş, karanlık bir ormanda yaşamak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Hayatını belirsizliklerle dolu ürkütücü bir atmosferde sür- dürmek B) Hayatını kazanmak için büyük zorluklarla mücadele etmek C) Güven duygusunun eksikliği nedeniyle çevresinde kim- seyi bulamamak D) Doğal olmayan insan ilişkileri ile kendini mutsuz hisset- mek E) Etrafındaki insanların kendisine zarar vereceği duygu. sunu taşımak

. Türk şiirine Batı şekillerini getirmiş, gerek şiirde gerek tiyatroda Türk edebiyatının iç ve dış özel- likleri ile Batı edebiyatı şekillerini birleştiren bağ- layıcı bir görev üstlenmiştir. • Manzum, mensur ve manzum-mensur olarak yazdığı tiyatrolarında kalabalık bir kadro şeklin- de, her yaştan, her irktan, her dinden insana yer vermiştir. 15. Osma tarihi etmis gaze olmu oluşa ri ve dükle yapit Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı, aşağıda- kilerden hangisidir? Bu hang A) Ziya Paşa A) B) Muallim Naci C) Namık Kemal C) D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Recaizade Mahmut Ekrem

14. -. Letait-i Rivậyat ile Kissadan Hisse adlı yapıtları; Mūsâmeretnâme adlı yapıtı Türk edebiyatının ilk hikâye örnekleri arasında yer alır. ---- Küçük Şeyler adlı yapiti bu hikâyelerden farklıdır ve Türk edebiyatında modern hikâye türünün ilk başarılı örnekleri kabul edilir. Yazıldığı dönemde çok yankı uyandıran Küçük Şeyler kendinden sonraki dönemi de etkilemiştir . Örneğin, Kırk Yıl adlı yapi- tinda hikâyeciliğe özenmesinin en önemli etkeninin bizzat Küçük Şeyler adlı yapıt olduğunu söylediği görü- lür. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada boş bırakılan yerlere getirilecek isimlerden biri değildir? A) Şemsettin Sami'nin B) Ahmet Mithat Efendi'nin C) Emin Nihat Bey'in D) Halit Ziya Uşaklıgil'in E) Samipaşazade Sezai'nin

mithe Tanzimat Dönemi'nde realizm ve naturalizm akımlarından etkilenen sanatçıların eserlerinde benimsenen akımın gereği olarak “gözlem”e geniş yer verilmiş; olaylar gerçekçi bir açıdan dile getirilmiştir. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada sözü edilen anlayışla yazılmamıştır? es B) Cezmi C) Sergüzeşt A) Karabibik D) Araba Sevdası E) Zehra

TÜRK DİLİ VE EI SOSYAL BİLİMLE 18. Aşağıdaki dizelerin hangisinde Felâtun Bey ile Râkım Efendi adlı eserde de dile getirilen dönemin yaygın sosyal sorunu elestirilmektedir? A) Ey vatan ver elini bir sikayım! Elimizden gidiyorsun adiyö... Çeşm-i şefkat ile baktıkça sana Beni mahzun ediyorsun adiyö. B B) Yorgan döşek demez satar Tiyatroda loca tutar ch Gider evde yerde yatar Şik beylerde olan hâlet Kabul olunmaz rezalet C) Hür olmak ister isen olma cihanın Zevkinde safasında gaminda kederinde Canan gide rindan dağıla mey ola rîzan Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde D) En ummadığın keşfeder esrar-i derunun Sen herkesi kör âlemi sersem mi sanırsın Bir gün gelecek sen de perişan olacaksın Ey gonca bu cemiyyeti her-dem mi sanırsın E) Bir damla inciydi kirpiklerinde, Aşkın iztirabla dolu rüyası Bir başka güzellik var kederinde Bir başka âlem ki ruhunun yasi, Sessiz incileşir kirpiklerinde.

Bildirir haddini sultâna senin kaanunun E) Olmuş inşâna taasub bir unulmaz illet Hüsn-i tedbirin ile kurtulur andan millet 9. Pek çok gazelinde, sosyal ve siyasi nitelikli düşünceleri- ni, hayata ve olaylara bilgece bakışlarını, hikmetli sözleri- ni yerleştirmiştir. Hakimane gazeller divan şiirinde vardı; ama o, buna fazlaca yer vermemiştir. Nazım biçimlerinde olduğu gibi vezinde de geleneğe bağlı kalan ----, bir şiir hariç (Türkü), bütün şiirlerini aruz vezniyle yazmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılar- dan hangisi getirilmelidir? B) Yahya Kemal A) Ziya Paşa e) Namık Kemal E) Abdülhak Hâmit D) Şinasi Edebiyat Soru Bankası

14. Bu tenha yerleri gördün mü sen zannetme halidir, Hayâlâtımla meskúndur, bu yerler pür meálidir, Muhât-i aczdir hem la-tenáhî birle málidir; Bu mevkidir yerim sahilde bir kürsí-i álidir. Bulutlar, dalgalar, yıldızlar etrafımda hep mahrem; Ağaçlar, cûylar, kuşlar, çiçekler daima hurrem... Bu dizeler aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisi ne aitti ve ait olduğu şiirin adı nedir? A) Namık Kemal-Vaveyla B) Abdülhak Hamit Tarhan – Kürsi-i İstiğrak C) Muallin Naci - Köylü Kızların Şarkısı D) Sadullah Paşa - 19. Yüzyıl E) Şinasi - Mustafa Reşit Paşa Kasidesi - -- Diğer Sayfaya Geç