Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

9. Ne gam pür âteş-i hevi olsa da gavgâ-yi hürriyet Kaçar mı merd olan bir cân için meydân-ı gayretten latılan- uyalidir. mıştır, anların kle bir ir halk rdüğü arken adina (Hürriyet mücadelesi ürkütücü bir ateşle dolu olsa da ne gam! Yiğit olan kişi bir can için gayret meydanından kaçar mı?) Bu dizelerde görülen l. tema liklari II. ölçü kadi- III. birim ü ay, IV. uyak vasi- rçek Bu özelliklerinden hangileri bu şiirin bir divan şairine ait olmadığını gösterir? şe, Yalnız! B) Yalnız 11 coyl ve IV. sine D) Il ve III E) III ve IV

zoat 10. I. Namık Kemal bu eserinde annelerin, babaların arzu ve baskılarıyla tanımadıkları, sevmedikleri kimselerle evlenmek zorunda kalan genç kızların hayatlarını sah- neye koymuştur. II. Hindistan'da Babürlüler devleti sarayında geçen bir olay, Namık Kemal'in en son ve en zayif eseri olarak kabul edilir. III. Namık Kemal'in tarihî bir eseridir. On beş perdeliktir. Oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır. Oyunda bir kahramanının Moğollara karşı Türk-İslam dünyasını korumak için giriştiği mücadele anlatılır. - cero , IV. Namık Kemal'in tiyatroları arasında en başarılı olanıdır. Piyesin kadın kahramanının gönlündeki sır, istibdata karşı ayaklanmadır. Yazar, bu oyunda da vatan sevgi- sine yer vermiştir. vota Namık Kemal'in aşağıdaki tiyatro eserlerinden han- gisiyle ilgili bilgi numaralanmış açıklamalar arasında yoktur? ya A) Zavallı Çocuk B) Kara Bela Vatan yahut Silistre D Celaleddin Harzemşah E) Gulnihal

2. Şair Evlenmesi'yle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? X A) Toplumdaki olumsuz örneklerin yansıtıldığı töre komedisidir. Kero q B) Tercüman-i Ahval gazetesinde tefrika halinde yayımlanmıştır. © Ibrahim Şinasi tarafından yazılan üç perdelik bir oyundur. D) Karagöz ve ortaoyunu gibi geleneksel Türk tiyatrosundan izler taşır. E) Kahramanlar kişilik özelliklerine uygun olarak konuşturulmuştur.

13. 11. Görücü usulü evlenme konu edilmiştir. Olay basit, yapıtın kurgusu da sağlamdır. Olayda değişik halk tabakalarından yerli karakterlerin bulunması, orta oyununa ait özellikleri içerirken belli bir edebî metin hâlinde olması, olayın gelişme tarzı bakımından Batılı tarzda bir eserdir. 1860 yılında Tercüman-1 Ahval'de yayımlanmış ve kitap olarak basılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada bazı özellikleri verilen eserin sanatçısının bir özelliği değildir? A) Atasözlerini derlemek B) Gazetecilikle uğraşmak C) Oyun ve şiir türlerinde eser yazmak D) Makale türünde de uğraş vermek E) Roman ve hikâye türünde eserler vermek

si n 8. (OTürk edebiyatında Batılı anlamda eleştiri Tanzimat'la başlamıştır. (1) Ziya Paşa Şiir ve İnşâ makalesinde yeni edebiyatı eleştirmiş, halk edebiyatını savunmuştur. (1) Ardından Harabat adli yapıtında divan edebiyatını öven ifadeler yazmıştır. (IV) Namık Kemal Harabat adlı yapıtı eleştirmek amacıyla Tahrib-i Hârâbat'ı yazmıştır. M Namık Kemal, Ziya Paşa'nın yaşadığı bu ikilemi Takip adlı eserinde de eleştirmeye devam etmiştir . Numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yan- lışlığı vardır? A) B) C) III D) IV E) V

3. Aşağıdakilerin hangisinde aynı türde eserler bir arada verilmiştir? - - A) Şir - Şerâre - İçli Kız B) Ateşpare - Hacle - Nağme-i Seher C) Zemzeme - Karabibik - Finten D) Eşber - Ayyar Hamza - Araba Sevdası E) Lehçe-i Osmanî - Küçük Şeyler - Validem

SERVETİFÜNUN EDEBİYATINC 7. Aşağıdakilerden hangisinde Tanzimat Dönemi ve Servetifünun Dönemi öğretici metinlerinin karşılaş- tırmasıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) Tanzimat Dönemi yazarlar dil ve estetik gibi tartışma yaratabilecek konulardan uzak durmuş, Servetifünun yazarları ise en çok bu konularda öğretici metinler kaleme almıştır. B) Tanzimat Dönemi yazarları toplumsal fayda ilkesiyle hareket ederken Servetifünun yazarları "Sanat, sanat içindir." anlayışını benimsemiştir. C) Tanzimat Döneminde toplumsal konular, Servetiſü- nun döneminde bireysel konular ele alınmıştır. D) Tanzimat Dönemi'nde öğretici metinler, gazete çevresinde gelişirken Servetifünun Dönemi'nde dergiler etrafında gelişmiştir. E) Tanzimat Dönemi'nde makale, fikra gibi türler öne çıkarken Servetifünun Dönemi'nde eleştiri, gezi yazısı ve hatıra gibi öğretici türler ağır basmaktadır.

Cenap'n “Elhân-ı Şità'sı Edebiyaticedide şiirinde sıkça iş- lenen hayal-gerçek çatışması, gerçeğin hayale üstün gel- mesi, hüzün gibi temler eşliğinde tabiatı; karın yağışını tas- vir eder. Manzumede bahar ve bahara ait çiçekler, kuşlar, kelebekler hayali, neşeyi sembolize eder. Karlar, yavaş ya- vaş bahar mevsimine ait ne varsa hepsinin üzerini örter- ler. Bu tabiat olayı, ölüm ve dolayısıyla hüznü de berabe- rinde getirir ve şiirin sonunda kar yağışı hızlanır. Karlar her yanı kaplayarak bahara ait tüm unsurların üzerini kaplar- lar. Böylece gerçek, hayale üstün gelmiş olur; bu bakım- dan "Elhân-ı Şità” ---- andırır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- sinin getirilmesi en uygundur? A) Tevfik Fikret'in Han-ı Yağma şiirini B) Halit Ziya'nın Mai ve Siyah romanını C) Mehmet Rauf'un Eylül romanını D) Süleyman Nazif'in Gizli Figanlar yapıtını El Abdülhak Hamit Tarhan'ın Makber şiirini 28

12. 1908'de yayımlanan bu romanın yalın bir konusu vardır. Anadolulu bir sütninenin oğlu olan roman kahramanı Istan- bul'da bir paşa konağında çok iyi büyütülmüşken paşa- nin ölümünden sonra köyüne dönmek zorunda kalır. Ana- si başka bir erkek, babası başka bir kadınla evlenmiştir . Bu üveylik ortamında perişan olur. Romanın değeri ele al- dığı aile sorunundan çok köy yaşamını gerçekçi bir yak- laşımla ele almasından, bu yolda yazılmış ilk yapıt olma- sindan gelir. Bu parçada bahsedilen eser aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Karabibik B) Yaban C) Küçük Paşa E) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu D) Cemo

G 4. Aşağıda verilen bilgilerin hangi tiyatro türüne ait olduğunu tabloda gösteriniz. Bilgi Geleneksel Türk Tiyatrosu Modern Türk Tiyatrosu a. İlk örnekleri Tanzimat Dönemi'nde ortaya çıkmıştır. b. Yazılı bir senaryosu yoktur. Doğaçlama oynanır. c. Komedi, dram, trajedi gibi türleri bulunmaktadır. lleve ç. Meddahlık geleneği bu tiyatro anlayışı içinde değerlendirilir. d. Güldürü ögeleri genellikle şive ve ağız taklitlerinden oluşur. e. Bir sahnesi ve oyuna göre hazırlanmış dekoru bulunur. f. İslamiyet öncesinden günümüze kadar köklü bir geçmişi vardır. IC g. İlk örnekleri adaptasyon yoluyla ortaya çıkmıştır. . bir h. Daraulbeday-i Osmanî bu tiyatroyu geliştirmek için açılmıştır.

6. (1) Türk sanatçılar tiyatroyu halkı aydınlatma ve bilinçlen- dirme konusunda faydalı bir araç olarak gördüler. (II) Batılı anlamda tiyatro, Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi'nde girmiştir. (III) 1870 yılında Güllü Agop, Osmanlı Tiyatro- sunu kurdu. (IV) Tanzimat sanatçıları Batı'dan çeviriler yaptılar. (V) Namık Kemal, ilk Türkçe oyun olan Şair Ev- lenmesi'ni kaleme aldı. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I C) III D) IV E) V

4. Tarih dersinde Zeynep Öğretmen aşağıdaki Osmanlı parasını sınıfa getirerek, paranın üzerindeki bilgilerin ne anlama geldiğini açıklamıştır. 1 Zeynep Öğretmen bu açıklamayı yaparken aşağıdaki bilimlerden hangisinden faydalanmamıştır? A) Paleografya B) Kronoloji C) Numizmatik D) Epigrafi E) Heraldik

8. Nesteren: Heceyle yazılmış tiyatro eseridir. Sahra: İlk pastoral şiirdir. Validem: İlk kafiyesiz şiirdir. Makber: Eşi Fatma Hanım için yazılmıştır. İçli Kız: Aruzla yazılmış tiyatro eseridir. Abdülhak Hamit Tarhan'a ait yukarıdaki eserlerden han- gisi hakkında verilen bilgi yanlıştır? A) Nesteren B) Sahra C) Validem D) Makber E) İçli Kız

* Aşağıda yer alan cümlelerdeki bilgileri uygun olan dönemlerle eşleştiriniz. (T=Tanzimat, S=Servetifünun, M= Milli Edebiyat) * Konuşma dili, yazı dili haline getirilmeye çalışıldı. Mümkün oldukça Arapça ve Farsça kelimelerden uzak duruldu.) * Romandaki kişiler Batı kültürüyle yetişen zengin, elit insanlardır. Sıradan kişiler geri plandadır.) *Roman kişileri tek yönlü alınmış. İyiler çok iyi, kötüler çok kötü anlatılmış. ) Romanlarda yazar olayın akışını kesip bilgiler vermiştir. ( ) * Türk romanı, Batılı anlamda sağlam, teknik açıdan kusursuz ilk örneklerini bu dönemde verdi) * Recaizade Mahmut Ekrem, Şemsettin Sami gibi romancıları vardır.() * Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf gibi romancıları vardır() Kurtuluş Savaşı'nı işleyen ilk roman olan Ateşten Gömlek bu dönemde yazılmıştır.() * Yazarlar devrin siyasi baskısından dolayı toplumsal sorunlara eserlerde pek yer vermemişlerdir.) * Görücü usulü evlilik, kölelik, cariyelik gibi konular işlenir.( ) *Hayal-gerçek çatışması, yasak aşk, kötümserlik, kaçış bu dönemin temalarıdır )

Aşağıdaki tabloyu Tanzimat, Servet-i Fünun , Milli edebiyat dönemlerindeki roman türü bakımından karşılaştırınız. Tanzimat Dönemi Serveti Fünun Dönemi Milli Edebiyat Dönemi Dil in dil & Tema Ash Roman Mekanı Edebi Akim Sanat Anlayışı

11. Tanzimat edebiyatının ikinci neslinde şiir - - ile baş- lar. Şiirinde insan, tabiat, aşk ve ölüm düşüncesine ağırlık veren sanatçının en önemli rolü Servetifünun Dönemi'nin oluşumunda önemli gayretlerinin olma- sidir. Tanzimat'ın ikinci nesli içerisinde ilk şahsiyet- lerden olan sanatçı birçok türde eser vermiş, güzel- liği merkeze almak kaydıyla her şeyin şiire konu ola- bileceğini söylemiştir. Eski - yeni tartışmasında ye- niyi savunmuş ve yeniyi savunanların öncüsü olmuş- tur. Kulak için kafiye anlayışını benimsemiştir. Bu parçadaki boşluğa aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A) Abdülhak Hamit Tarhan B) Recaizâde Mahmut Ekrem C) Namık Kemal D) Sami Paşazâde Sezai E) Muallim Naci Diğer sayfaya geçiniz.