Türk Edebiyatında Romanın Tarihî Gelişimi Soruları

Tanzimat Edebiyatı Eserleri 7. Tanzimat Dönemi sanatçıları şiirlerinde vatan, hak, adalet gibi kavramları işlemişlerdir. Aşağıdaki şiirlerden hangisinin konusu diğer- lerinden farklıdır? A) Vaveylâ siis B) Hilâl-i Osmânî C) Hürriyet Kasidesi >şiir Dy Yadigâr-ı Şebab E) Vatan Mersiyesi Tahmis Serh" olmak üzere üç ana

Edebiyati 12. (...) layan ilk MUSTAK BEY: Efendim müsaade ediniz bendeniz de bildi- Gim kadar hakikat size anlatayım. EBUL-LAKLAKA Sen sus sefil Zavall hatun yalan mi soy- leyecek? ZIBA DUDU: Efendim bu kizi mutlaka almalıdır EBUL-LAKLAKA: Almall yal Almazsa irzina leke sürmüş olur. (Mahallellye) Öyle değil mi komşular? MAHALLELI: Hay hay! "Sanats lardır. Fransız Servetit yeteri k fakat e mişlerdi Bazı özellik sanatçısı aş A) Tanzimat B) Milli Edel C) Feariati D) Garip Ha E) Yedi Mes MUŞTAK BEY: Alamam efendim! Bunda bir yanlışlık var. Zira bana nikah ettiğiniz kiz bu değildir. Bunun küçüğüdür. Ben onu isterim EBUL-LAKLAKA: Hayır, sana nikah ettiğim büyük kızdır. MÜSTAK BEY: Değildir. EBUL-LAKLAKA: Vay! Sen beni de yalancı çıkarıyorsun ha? Bu ne yüzsüzlük! MÜSTAK BEY: Vay ferasetli adam vay! BATAK ESE: Feres atli adam sensin, ulan hayvanl Bana kötü laf söyleyüp durma. EBUL-LAKLAKA: Bu herif hem edepsiz, hem deli. BATAK ESE: Bana kalırsa hem hapishaneye koymalı, hem timarhaneye. HİKMET EFENDİ: Efendim sinirlenmeyiniz. (Gizlice bir tomar para gösterir. Küçük kızı senden isteriz. BATAK ESE: Efendi nedir o? Rüşvet mi aliyonuz? EBÜL-LAKLAKA: Ben öyle şey kabul eder miyim? Istemem. (Gizlice Hikmet Efendi'ye) Yan cebime koy. (Hikmet Efendis parayı yan cebine koyar.) (...) Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi soy- lenemez? A) Şair Evlenmesi'nden alınmış B) Geleneksel Türk halk tiyatrosundan gelen-yanlış anla- malara yer verilmiştir. C) Isimlerle karakterler arasında uyum vardir. D) Görücü usulüyle evillik eleştirilmiştic E) Batı tiyatrosundan trajedinin etkisindedir.

2018-AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 15. Yazar, bu romanda kıskançlık konusunu ele alır. Eser, yazarın ölümünden sonra arkadaşı Mahmud Sadık tarafından Servet-i Fünûn dergisinde yayımlanmıştır. Edebiyatımızda natüralizm akımının etkilerinin görüldüğü ilk roman olarak kabul edilir Romanın başlangıcında iki aile vardır: Eşini kaybetmiş, kızıyla beraber oturan Şevket Efendi'nin ailesi ve babasını birkaç sene evvel kaybetmiş, annesi Münire Hanım'la birlikte oturan Suphi'nin ailesi. Bu parçada söz edilen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisidir? A) Namık Kemal - İntibah B) Recaizade Mahmut Ekrem - Araba Sevdası C) Ahmet Mithat Efendi - Felâtun Bey ile Râkım Efendi D) Sami Paşazade Sezai - Sergüzeşt E) Nabizade Nazım - Zehra 16. • Servetifünun Dönemi bağımsız yazarlarındandır. Roman ve öykülerinde ince bir mizah vardır. zool

8. E 6. Nabizade Nazım'ın Karabibik adlı romanıyla ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Türk edebiyatında ilk köy romanı kabul edilir. B) Bir köylünün yaşam mücadelesi anlatılır. C) Roman kişileri, kendi kültürüne yabancıdır. D) Konuşma dili kullanılmıştır. ✓ D) E) Realizm ve natüralizm akımlayı etkisinde yazılmıştır. 4

12. I. Önceleri "İstanbul Kızı" adıyla dört perdelik oyun olarak düşünülen eser, daha sonra romana dönüştürülmüştür. II. Kurtuluş Savaşı'nı ele alan eser, anı biçiminde yazılmıştır, roman aydın-köylü çatışmasını ele alması açısından önemlidir, aynı zamanda tezli bir romandır. III. Bu romanda Şeyh Sait İsyanı sırasında Doğu Anadolu'daki köylü, ağa, memur ilişkileri üzerinde durulmuştur; roman daha sonra sinemaya da uyarlanmıştır. IV. Babasını uzun yıllar göremeyince Anadolu'daki isyanlardan kaçarak göç eden ve babasını arayan Mebrure adlı bir kızın yaşam öyküsü anlatılır bu eserde. V. Neriman'ın kendi kültürüyle Batı kültürü arasında kayboluşu ve doğru yolu buluşunun anlatıldığı bu romanda Doğu-Batı çatışmasına vurgu yapılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi, numaralanmış cümlelerde verilen açıklamalarla ilgili bir roman değildir? A) Sinekli Bakkal B) Yaban C) Cemo D) Sözde Kızlar E) Çalıkuşu

6. 5. -Türk edebiyatının kendi geleneğine sahip çıkmasını istedi. Şiir ve yazı dilinin halkın dili olması gerektiğini savundu. Şiirlerinde divan şiiri şekillerini kullandı. Onun şiiri muhteva ve şekil özellikleri yönünden pek yenilik unsurları barındırmaz. Ali ve Fuat Paşa gibi devrin önemli paşalarıyla girdiği mücadele, onu hikmetli sözler söyleyen bilge bir şair konumuna ulaştırmıştır. --- Encümen-i Şuara toplantılarına katılarak edebiyat dünyasıyla ilk ciddi temasını sağladı. Bir divan oluşturabilecek kadar çok gazel yazdı. Onun karakteristik şiir anlayışı. Şinasi'yi tanıdıktan sonra şekillendi. Vaveylâ, Vatan Mersiyesi, Hilâl-i Osmani şairin tanınmış şiirleridir. ---, sanat eserinin olgunlaşmasında tek unsur olarak güzelliği gördü. Şiirde güzelliği ortaya çıkaracak şeyin muhteva güzelliği ile üslup güzelliği olduğunu belirtti. Nağme-i Seherde eski şiirimizin şekil özelliklerinde değişikliğe gitti. Yâdigâr-ı Şebab'da ise içerikte yeniliğe yöneldi. ---, özellikle vezin ve uyak konusunda divan şiirinin getirdiği bütün sınırları reddederek serbest bir tavır sergiledi. Batı şiir biçimlerini kullandı. Tabiat konusunda J. J. Rousseau'nun etkisinde kaldı. Kürsi-i Istiğrak, onun tabiat karşısındaki coşkunluğunu ortaya koyar. id.es Yukarıdaki boş bırakılan yerler uygun sanatçılarla tamamlandığında aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır? A) Namık Kemal B) Abdülhak Hamit Tarhan C) Muallim Néci NB D Ziya Paşa alo B) Recaizade Mahmut Ekrem

18. "Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir Tekdirle uslanmayanın hakkı kötektir" Ain SERİSİ pasa dizeleri, terkibibentlerinde özdeyiş değeri kazanmış be- yitlerindendir. Yaşantısı ve yapıtlarıyla Tanzimat edebi- yatında tezat biri olarak tanınmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan sanat- çıya ait değildir? A) Şiir ve İnşa B) Defter-i Ama! C) Rüya D) Zafername E) Tahrib-i Harabat

(1) Türk edebiyatı bugünkü anlamda romanla Fransızcadan yapılan çeviriler sayesinde tanışmıştır. (1:) Yusuf Kâmil Paşa'nın Fransız edebiyatçı Fenelon'dan çevirdiği Telemak adlı eser ilk çeviri roman olarak karşımıza çıkmaktadır. (III) Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-i Talat ve Fitnat adlı eseri ilk yerli roman kabul edilir. (IV) Edebî anlamda ilk roman örneklerinden biri kabul edilen İntibah'ı Namık Kemal 1876'da yazmıştır. (V) Batı edebiyatındaki yetkin örnekler ölçüsündeki romanlan ise Halit Ziya kaleme almıştır. (VI) Halit Ziya; Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu gibi eserleriyle yerli romana teknik yönden Batılı bir nitelik kazandırmıştır. 106. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Türk edebiyatında roman türünün ilk yerli örnekleri Tanzimat Dönemi'nde verilmiştir." cümlesi getirilirse parça anlam bakımından tamamlanmış olur? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

BENIM HOCAM 16. Şiir, eleştiri, biyografi, roman, tarih, makale gibi farklı tür- lerde eserler vermiştir. "Toplum için sanat" anlayışındadır. Eserlerinde vatan, hürriyet, özgürlük, eşitlik gibi konuları işlemiştir. Edebiyatçı kimliği kadar fikir adamı kimliği de önemlidir. Dilin sadeleşmesi taraftarıdır. Şiirlerini, heye- canlı bir söylevci edasıyla yazmıştır. Hece ile şiirler de yazmıştır ama genellikle aruzu kullanmıştır. Şiirlerinde hem konu hem de biçim bakımından yenilikler görü- lür. Ziya Paşa'nın eski edebiyatı övdüğü "Harabat" adlı antolojisini eleştirmek amacıyla yazdığı Tahrib-i Harabat ile ilk eleştiri kitabı örneğini vermiştir. Şair, tiyatroların- da aşk dramları, vatanseverlik, fedakârlık, ahlak gibi konuları işlemiştir. "Vatan şairi" olarak bilinir. "Vatan Makalesi" adlı önemli bir yazısı da vardır. Tasvir-i Efkâr gazetesini Şinasi'den devralmıştır. Ziya Paşa ile birlikte Londra'da Hürriyet gazetesini çıkarmıştır. Mektupları var- dır. Magosa'da yazdığı mektuplar Batılı anlamda anı türü- nün ilk örneği sayılmaktadır. Romantizmden etkilenmiştir. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada tanıtılan sanatçıya ait bir tiyatro yapıtı değildir? Al Vatan yahut Silistre B Gütnihat 6) Zavall Kic Dl Kara Bela E) Âkif Bey 14

7. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat roman ve hikâyesinin özelliklerinden biri değildir? A) Eserlerin sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler ce- zalandırılır. B) Realizm ve romantizm etkileri görülür. © Romanlarda genellikle olayların akışı kesilip oku- yucuya ders verilir. D) Sanatçılar genellikle sosyal ve tarihi konulara yö- nelmiştir. E) Batılı anlamda ilk romanımız bu dönemde yazıl- mıştır.

17. İlk şiiri Musul Akşamları 1920'de Altıncı Kitap adlı eserde yayımlandı. Başta şiir olmak üzere roman, tiyatro, edebiyat tarihi araştırmaları gibi alanlarda eserler verdi. Şiirlerinde "müzik, rüya, hayal, zaman, sonsuzluk” temalarını sıklıkla kullanan sanatçı; bir yandan Yahya Kemal Beyatlı , Ahmet Haşim bir yandan da Nerval, Valery gibi Fransız şairlerden etkilendi. Şiirlerinde imaj, müzikalite kaygısı taşıyan sanatçı; şiirlerini Şiirler adı altında topladı. Hikâye ve romanlarında zaman, rüya, psikolojik anlar, bilinçaltı gibi temalar yer aldı. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan sanatçıya ait bir eser değildir? A) Abdullah Efendi'nin Rüyaları B) Yaz Yağmuru C) Sahnenin Dışındakiler D) Mahur Beste E) Firavun İmanı

Gevheri' der bulmam kimsede vefa Dost diye sevdiğim etti kim sefa Hubların aşıka ettiği cefa Kanun mudur erkan midir yol mudur II. Kalbim bir çiçektif, gündüzler ölgün Gelin, gelin, onu açın geceler Beni yâd edermiş gibi bütün gün Ötün kulağımda çinçin geceler III. Karác'oğlán der ki başa yazıldı Gözüm yaşı ceyhun oldu süzüldü Kefenim biçildi, kabrim kazıldı Mezarımın üstü karalandı gel Halk şiiri geleneğinde; 11'li hece ölçüsü, redif ve yarım uyak, • koşma tipi uyak özelliklerinin daha çok kullanıldığını belirten ede- biyat öğretmeni, numaralanmış dörtlüklerden han- gilerini örnek olarak verirse belirttiği bilgi pekişmiş olur? . A) Yalizi DlT ve II B) Yalnız II CHYalnız III E) II ve III

10. Nergis dünyaya geldiğinde Su perisi olan anası Ona baktı da uzun uzun. Ya bu dünya güzeli çocuk, Göze gelirse diye meraklandı. Dar attı kendini falcının yanına, "Oğlumun ömrü uzun mu falcı baba?" Falcı mavi saçlı periye dedi ki: "Evet ama hiç görmezse kendini.” Bu manzumeyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi anas söylenemez? A) Söyleşmeye bağlı anlatımdan yararlanılmıştır. B) Yaşanabilecek, evrensel bir olay anlatılmıştır. C) Zaman kavramı belirsizdir. Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır. E) Düzyazıya çevrilebilecek bir niteliğe sahiptir. letme Lotarum

3. (1) Köy yaşayışını, köylülerin yaşadığı toplumsal sorunları konu edinir köy romanları (11) Bu türde ilk örnek Nabizade Nazım'ın Zehra adlı yapıtıdır. (III) Bunu Ebubekir Hazım Tepeyran'ın Küçük Paşa'sı izlemiştir. (IV) Ancak gerçek anlamda köyü anlatan romanların yazılması 1950'lerden sonra başlar. (V) Fakir Baykurt, Talip Apaydın, Dursun Akçam gibi romancılar gerçekçi ve gözlemci bir tutumla ağalık, topraksızlık, kan davası gibi sorunları ele almışlardır. (VI) Bunların yanı sıra Samim Kocagöz'ün Bir Çift Öküz'ü, Kemal Bilbaşar'ın Cemo ile Memo'su, Kemal Tahir'in Kör Duman'ı köy ve köylünün Çeşitli sorunlarını anlatan romanlar arasında sayılabilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

191..., bir şiiri dışında hece ölçüsünü kullanmamıştır. Birer gereç ......gözüyle baktığı "aruz"la "uyak", yazdığı her şiirde özenle kullanmıştır. Ayrıca aruz kusuru yapmamak için çaba harcamıştır. Onun için ileri sürülen, ......gibi aruzu Türkçe sözcüklere uygulamak için şiiri düz yazıya indirgemeyen bir şairdir." görüşü tüm eleştirmenlerce onaylanmıştır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Yahya Kemal Beyatlı - Mehmet Âkif Ersoy B) Halit Fahri Ozansoy - Orhan Seyfi Orhon C) Ziya Gökalp - Mehmet Emin Yurdakul D) Ahmet Hamdi Tanpınar - Cahit Sıtkı Tarancı E) Faruk Nafiz Çamlıbel - Arif Nihat Asya

D) Il ve V YUR E (110) Tony eliyor yazitinya bashka olduğunu maddeler da so ko <fiil di- 2. E) V Bu parça ğıdakiler Bir eylüldü başlayan içimde Ağaçlar dökruustü yapraklarını Çimenler sararmıştı Rengi solmuştu tüm çiçeklerin Gökyüzünü kara bulutlar sarmıştı Katar gidiyordu kuşlar uzaklara Deli deli esiyordu rüzgâr Dağılmıştı yazdan kalan ne varsa Yaşanmamış mevsim gibiydi bahar Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez C cun co Ace D) IV. (ako E) V. Al Basit yapılı fiillere yer verilmiştir. B) Birden fazla oluş fiiline yer verilmiştir. 8. C) Bir isim-fiil, ek fiil alarak yüklem olmuştu Bilgini giyi a gi ter Gele * Sik D) Birleşik zamanlı fiillere yer verilmiştir. E) Ek fiil alarak yüklem olmuş bir isim vardir bir bilim Bu kip- ininde birleşik file kullanılma