Lise Türkçe Soruları

en şağı- dır. 1 4 14. I. Bazı sosyolog, siyaset bilimci, iktisat bilimci ya da tarihçilerin şifreli dille yazdığı yapıtları okumak bana zahmetli geliyor. II. Kapalılık, derinliğin vazgeçilmezi olmuyor ve bilginin sadece seçkinlere ait olduğu fikri beni birçok yazar- dan uzaklaştırıyor. Numaralanmış I. cümle ile ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenebilir? A) II. cümlede belirtilen durumla ilgili nesnel bir değer- lendirme yapılmıştır." B) II. cümlede ifade edilenlerle çelişen farklı bir bilgi sunulmaktadır. C) II. cümlede ortaya konan düşüncenin bir sebebine yer verilmiştir. D) II. cümlede verilen açıklamanın önüne geçmek adına öneri dile getirilmiştir. E) II. cümledeki koşulun gerçekleşmesi için birtakım örnekler ele alınmıştır. plo edenler her zaman ka-

AM 8. SINAV NO OKUL KODU B Eski Türklerde görenekler gereğince baba ocağının asıl va- risi en küçük oğuldu. Oba, çadır küçüğe kalırdı. Yani aile- nin başı büyük oğul değil, küçüğü olurdu. Yalnız Türklerde görülen bu görenek ilk önce kulağa biraz garip gelse de iyice düşünüldüğünde atalarımızın çok doğru iş yaptığı görülür. Bir ailenin büyük oğlu bir dereceye kadar kendini kurtarmış ve yasamanın yolunu bulmuş demektir. Çünkü büyük oğullar, genellikle babalarının kanatları altında bü- yüdükleri, babalarından birçok sermaye aldıkları ve yardım gördükleri hâlde küçük oğullar bunlara sahip olmaya vakit bulamadan babaları vefat eder. Küçük oğul kendisine yu- va ve geçim kuramadan babasını kaybetmiş olur. Demek ki ona hazır bir ocak vermek yerinde olacaktır. İşte Türkler bu düşünceler sebebiyle obalarını en küçük oğullarına bi- rakırlardı. Büyük oğul babasının silahlarına ve kavga atına sahip olurdu. Ortancalar ise çok kere büyük bir şeye sahip olamaz; kendi çalışmasıyla, kendi gücüyle bir şeyler yap- maya mecbur kalırdı. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşıla- bilir? A) Eski Türk kültüründe çocukları savaşa aileleri hazırlar- dı. B) Dünyada miras anlayışı ilk kez Türklerde sistemleştiril- miştir. C Eski Türklerde mal paylaşımı eşitlik esasına uygun ya- pılmıştır. OKUL NO D) Eski Türklerin kendilerine özgü bir miras bölüşüm yön- temleri vardır. E) Türk kültüründe en büyük erkek çocuk babanın vekili konumundadır.

8. (1) Onu asık suratlı hiç görmemişimdir. (II) Bazen de kendi kendine söylediği şarkılar vardır ki hiç aklımdan çıkmaz. (III) Duydukça şu şarkıyı anımsarım: "Ata bi- nesim geldi, hay dah dah, yâre gidesim geldi." (IV) Bir de ondan başka hiçbir yerde duymadığım bir şeyler mırıldanır, yengem de "Yeter Sabahattin, kes, bu ne biçim şarkı" dedikçe şaka yollu tekrarlardı: Tabutu- mun altı çatlak, beni vuran benden alçak, sol böğrü- me girdi pıçak, yar yar aman... (V) Meğer kaderinin şarkısı imiş, bilemezdik. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 1. cümle; basit yapılı, olumsuz, fiil cümlesidir. B) II. cümle, ki'li birleşik cümle türünü örnekler. III. cümlede, nesne sifat tamlaması biçimindedir. D) IV. cümle, özne ortaklığı olan sıralı cümledir. E) V. cümlede, yargılar bağlaçla bağlanmıştır.

7. (1) Asık suratlı insanlardan hoşlanır mısınız desem tabii bana gülersiniz. (II) Zaten ben de biraz gülme- niz için söze böyle başladım. (III) Güler yüze ve gül- meye dair olan bu konuşmayı asık suratla dinleme- nizi istemem tabii. (IV) Konuşurken söze başladığınız sırada karşınızdakinin kaşlarını çattığını, asık bir su- ratla sizi dinlediğini görürseniz konuşma hevesiniz kırılır. (V) Lafı kısa kesip bu tatsız sohbeti bir an önce bitirmeye bakarsınız. Bu parçada numaralanmış cümleler için aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? AVI. cümle; birleşik, soru cümlesidir. B) II. cümlede, zarf tümleci vardır. C) II. cümle; anlamca olumsuz, fiil cümlesidir. D) IV. cümle, şart birleşik cümle yapısındadır. E) V. cümle girişik birleşik yapılıdır.

26 Türklerin Anadolu'yu yurt edinmesinde; 1. Pasinler, H. Dandanakan, III. Kösedağ savaşlarından hangilerinin doğrudan bir etkisinin oldu- ğu söylenemez? A) Xalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) II ve III CYalnız III

13. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin "methiye" bölümünden alınmış olabilir? A) Semt-i yârdan bilmedi kim esdi mi bâd-ı sabâ Yohsa gice zulmetünde şu'leden mi min izam B) Hem Süleymândur hem İskender ol 'ârif kim o dem Bir periyle 'âlern-i âb itmeği mu'tâd ider C) Tâze cân buldı cihân irdi nebâtâta hayât Ellerinde harekât eyleseler serv ü çenâr bielbiabigous ay mabland and D) Yine ferrâş-i sabâ sahn-ı ribât-ı çemene Geldi bir kafile kondurdı yüki cümle bahâr Jevgnar E) Lâlelerle bezene niteki deşt ü sahrâ Nitekim güller ile zeyn olan dest ü destâr Gaunod moline

gisinde V 4. İslamiyet Öncesi Türk edebiyatı ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? AY Şiirler şaman, kam, baksi, ozan denilen kişilerce söylenmiştir. BY Yuğ, şölen, sığır adı verilen törenler düzenlenmiştir Sagu, koşuk, sav ve destan ürünlerinden oluş- maktadır. D) Şiirler cönk adı verilen defterlerde toplanmıştır. E) Şiirlerde dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.

2. Yolunuz bir gün İstanbul'a düşerse adı masallara karışan boğazın kıyılarında - o güzelim erguvanları ihmal et- meyin. Bu parçada boş bırakılan yerler sırasıyla aşağıdakiler- den hangileri getirilmelidir? A) ekleyen-sevmeyi B) dizilmiş-görmeyi C) sıralanmış-bakmayı D) eğleşen-koparmayı E) görülen-görmeyi 14 4.

28. Osmanlı topraklarının yaklaşık %87'si devlete aittir ve bu topraklar miri arazi olarak adlandırılır. Miri arazilerin kulla- nım alanı da çeşitlilik gösterebilir. Buna göre aşağıdaki arazi çeşitlerinden hangisi miri arazi statüsünde değerlendirilemez? A) Mukataa arazi B) Öşri arazi C) Arpalık arazi D) Paşmaklık arazi E) Dirlik arazi Vise

3 R M A L 8. Türk dilinin bu kadar hızlı değişmesinin yarattığı sorunları, 1 D Brel ✓ her aşamada yaşıyoruz. Bu konuda Türk Dili dergisinde || kiest Szelasim, pergerafı okumad Türk Dili başlıklı bir inceleme yazısı okudum. Yazar, dilimi- ||| zin hızlı değişiminin Türk Kültürü'nün kuşakları birbirine IV bağlama işlevini yok ettiğini vurguluyordu ve bunun doğurdu- ğu acı sonuçları bir de eğitim açısından değerlendiriyordu. V Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisinde ya- zım yanlışı vardır? A) I B) II Ⓒl D) IV E) V

16. Şair Evlenmesi, eski dönemlerdeki görmeden evlenme anlayışının sakatlığını gösteren bir karakter komedyasıydı. Şinasi bu oyununda yanlış evlenme töresini taşlarken oyu- nun çeşitli özellikler gösteren kişileriyle de genellemesine bir toplum eleştirisine yöneliyordu. Bu kişilerle din tefeci- lerini, bilgisizliği, suya sabuna dokunmayan kişileri, kişiliği olmayan, yığın psikolojisi içinde hareket eden ve her şeye baş sallayan bir halkı ele almıştır. Şinasi'nin önce iki bölüm olarak yazdığı bu yapıtın, sonradan ilk bölümü kaldırılmış ve oyun yalnız bu ikinci bölümüyle oynanmıştı; bugün de böyle oynanmaktadır. Bazı küçük kusurları olmasına karşın, tek bölüm içinde, önemli sorunları özetleyen bu yapıt, Şinasi'nin düşüncesine uygun bir biçimde hem yerli özellikleri hem de Batı tiyatrosunun niteliklerini kapsıyor. Oyunun sahne bölümlemesi, kişilerin girişleri çıkışları ve olayların sürekliliği Batı tiyatrosunun niteliklerini getirirken oyundaki tipler, cinaslı sözler, şive taklitleri, tekerlemeyi andıran konuşmalar da geleneksel tiyatromuzun özellikle- rini taşıyor. Bu parçadaki bilgi yanlışlığı aşağıdakilerin hangisinde belirtilmiştir? A) Şair Evlenmesi'nde görmeden evlenme değil cahilliğin insanı düşürdüğü durumlar anlatılmıştır. B) Şair Evlenmesi karakter komedyası değil töre komedi- sidir. C) Şair Evlenmesi iki bölüm değil dört bölüm olarak yazıl- mıştır. D) Şair Evlenmesi Batı tiyatrosunun niteliklerini yansıtma- maktadır. E) Şair Evlenmesi'inde topluma yönelik bir eleştiri yoktur.

11. Yaşlanmış olan Diyar-ı Rum padişahı Jale Allah'a kendisine bir çocuk ihsan etmesi için yalvarır. Nihayet duası bir Kadir Gecesi kabul edilir. Günü gelince bir şehzade dünyaya ge- lir ve müneccimler bu şehzadenin bir kıza aşık olacağını ve bu yüzden çok cefa çekeceğini bildirir. Babası, şehzadeye devrin bütün ilimlerini öğrenmesi için ders aldırır. Ok atma- yı, kılıç kullanmayı öğrenen şehzadeye Cennetabad adin- da bir köşk yaptırır. Bir nakkaş tarafından süslenen köşkün duvarında çok güzel bir kızın resmi vardır. Şehzade bir gün bu resimle karşılaşır ve resimdeki kıza âşık olur. Artık söz dinlemez olmuştur. Bütün vaktini bu resmin önünde geçir- meye başlar. Durumu haber alan babası şehzadenin ava çıktığı bir gün duvardaki resmi sildirir. Köşke dönen şehza- de, duvarda resmi görmeyince deliye döner, dağlara çıkar. Bu parçada sözü edilen olay aşağıdaki mesnevilerin hangisinden alınmıştır? A) Yusuf ü Züleyha B) Leyla vü Mecnun C) Hüsrev ü Şirin D) Şem ü Pervane E) Vamık u Azra 82223

9. 1. Bir sabah vakti, kimsesiz Bir limanda bulsam kendimi II. Doldursa içimi orada Baygın kokusu iğdelerin III. Bilmese tadını kaderin Bu her âlemden uzak ada IV. Versem kendimi bütün bütün Bir yelkenli olup engine V. Kansam bir an güzelliğine Kuşlar gibi serseri ömrün Yukarıda verilen dizelerden hangisi yapıca öte- kilerden farklı bir cümle oluşturur? A) C) III B DHV E)V

da şik 21 r- t- i 8. 1. Taksim Meydan'ında II. Van Kedisi'nin III. İstiklal caddesine IV. Cağaloğlu Lisesi'nin V. Ankara Kalesi'nden Numaralanmış özel isimlerin hangisinde yazım yanlışı yoktur? A) I B) II C) III IN IV E) V 11. Aşağıdaki li bir yazım A) Desem Sıtkı Ta O bizi C) Maden Sun. D) Divelir E Sen sun?

ahane bir oyun ayağı çocukları iyorum. Özgür ığım bir alan. madığımız bir oyuncusuna, dekorcusu- ak olmaktır. edilmiş iş- dern hâle çıkmaya dışında netmen- başladı. a geçti. ya da mesaj kiler- aş- 37-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Bölükbaşı, unutkan- lığa yol açan nedenleri şöyle sıraladı: "Kafa travma- si, epilepsi, başka nedenlere bağlı nöbetler ve beyin felçleri sıklıkla unutkanlığa yol açar. Özellikle tiroit gibi hormonal sorunlar, yatıştırıcı ilaçlar, parkinson ilaçları, uzun süreli alkol kullanımı, yetersiz beslenme ve özellikle tiyamin eksikliği sık görülen unutkanlık nedenleri arasındadır. Bunun dışında erken çocukluk dönemindeki ruhsal sorunlar, beyin tümörleri, beyin enfeksiyonları, beyin ameliyatları, kanser tedavileri, elektrokonvulzif tedavi (EKT), en sık nedeni Alzhei- mer olan bunama yapan hastalık grupları ve vücudu bütün olarak etkileyen herhangi bir hastalığın seyri de unutkanlığa neden olabilir." 37. Bu parçada unutkanlığa neden olan unsurlar ara- sında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz? A) Geçmişte yaşanan travmalar+ B) Başa alınan darbeler ve baştaki sarsıntılar C) Sara hastalığının neden olduğu nöbetler D) Zararlı içecekler ve bazı ilaçlar Uzun süreli psikolojik baskı altında kalmalar + 38. Bu parçadan hareketle unutkanlıkla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Tedavisinin mümkün olmadığı bilimsel olarak açıklanmıştır. B) Bir nedene bağlanmayan onlarca nedenin tetik- lediği bir rahatsızlıktır." e) Son dönemlerde bilhassa gelişmiş ülkelerde fazlaca rastlanmaktadır. Başka rahatsızlıklar da vücutta bu rahatsızlığı tetiklemektedir. + E) Halk arasında yaşlılarda daha fazla rastlandığı- na şahit olunmuştur. ob us 39 Pe M K d n to k t 39

B B 32. Lale biçimini andıran ince belli bardak, çay içme zev- kini her duyu için üst düzeye taşıyacak niteliklere sa- hiptir. Bardağın şeffaf ve ince camdan mamul olma- Sı, çayın rengini görmeye izin verirken aynı zamanda dem ve su oranını ayarlamaya izin verir. Bununla beraber çay kaşığı ile şeker karıştırıldığında kaşığın ince bardağa çarpması ile çıkan ses çay sohbetle- rinin değişmez bir parçasıdır, Çay/bardağının orta sına doğru incelmesi alt kısmının avuca oturmasını sağlarken çayın sıcaklığını avuç içinde hissetmeyi male kolaylaştırmaktadır. Bardağın ağzının genişleyerek sonlanması çayın kokusunun duyulmasını sağlarken aynı zamanda içim için soğumasını sağlar. B Bu parçada "ince belli bardak" ile ilgili aşağıdaki- lerden hangisine değinilmemiştir? A) Hammaddesinin sağladığı faydalara B) Tercih edilme nedenine+ C) Duyular üzerindeki etkisine Dinsan sağlığına olan etkisine E) Tasarımının estetikliğine 33. Küçük Prens isimli eserde çölde arabası bozulan yazarın, gezegenler arasında yolculuk yapan Küçük rarsılaşması üzerine gelişen arkadaşlıkları cuk okurun hem düş kur- oğlan-