Edebiyatın Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler Soruları

6 61. (1) İlk dönem Tanzimat şiiri, temelde sanatın toplum için ol- duğu ilkesine dayanın (II) Bu dönemde, eski şiirin dünya-1 sına tümüyle karşıt bir düşünce şiiri geliştiril (M) Gerçi eski şiirdeki nazım biriminden vazgeçilememiş, dörtlük kullanılmaya devam edilmiştir. (IV) Divan edebiyatındaki "göz için uyak" anlayışı, yerini yavaş yavaş "kulak için uyak anlayışına bırakmıştır. (V) Konu bütünlüğü sağlana- rak anlam, şiirin bütününe yayılmıştır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? y B) II. A) C) JK. D) IV. E) V.

Divan Şiiri Sanatçıları nden alın- Pervane ne nda sa- 1 ali 9. 16. yüzyıl hem Osmanlı Devleti'nin hem de divan şi- irinin altın çağıdır. Divan şiirinin en büyük şairlerin den biri olan ----, hem yazdığı gazeller hem de Leyla ile Mecnun mesnevisiyle bu çağa damga vurmuştur. Yavuz ve Kanuni'ye kasideler yazan ve Şem ü Per döneminde üstat vane adlı mesnevisiyle tanınan olarak anılmıştır. Çağdaş Türkçe şiirde doruk olan ----, divan şiirini İran şiiri düzeyine çıkarmayı başar mış, Kanuni için yazdığı mersiyeyle türün en güzel örneklerinden birini vermiştir. 16. yüzyılın toplumsal ise Terkibibent durumunu şiirlerinde dile getiren adlı şiirinde üstün bir söz hüneri sergilemiştir. Bu parçada boş bırakılan yerlerden birine aşağı- dakilerden hangisi getirilemez? A) Taşlıcalı Yahya B) Fuzûlî C) Bâkî D) Zâtî E) Bağdatlı Ruhi ==== 10. Virür 1. Bu tür dir. Bu te, ins yer ala güdül lar, ço duğu Aşağ meti AH C) S 2. Aşa ara A) AB C) D E

gisinde V 4. İslamiyet Öncesi Türk edebiyatı ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? AY Şiirler şaman, kam, baksi, ozan denilen kişilerce söylenmiştir. BY Yuğ, şölen, sığır adı verilen törenler düzenlenmiştir Sagu, koşuk, sav ve destan ürünlerinden oluş- maktadır. D) Şiirler cönk adı verilen defterlerde toplanmıştır. E) Şiirlerde dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.

113 6. Yanut berdi Ögdülmiş aydı özüm Seni arzuladı ay körklüg yüzüm Turup keldim emdi kōreyin teyú Sakinç kadgu bagin yöreyin teyú Bu dizeler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış ola- bilir? A) Kutadgu Bilig B) Atabetü'l-Hakayık C) Mantiku't-Tayr D) Divanü Lügati't-Türk E) Kitab-ı Dede Korkut

3. Orhun Yazıtları ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgiler. den hangisi yanlıştır? A)Abidelerin hepsi yukarıdan aşağıya yazılmıştır ve harf- ler sağdan sola doğru istiflenmiştir. B) Yazıtları ilk okuyan Danimarkalı araştırmacı Thom- sen'dır. C) Abidelerde kullanılan dil yabancı dillerin etkisinden uzaktır D) Türk alfabelerinden olan Köktürk alfabesi ile yazılmıştır. E) Nesir olarak yazılmış ancak bazı bölümlerinde man- zumlara da yer verilmiştir.

Soru 90 Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan kasidelerin uyak düzeni aa ba ca... şeklindedir. B) 18. yüzyıl divan edebiyatı şairlerinden olan Nedim, mahallileş- me akımının temsilcisidir. AR C) Rybai ve şarkı divan şiirinin yerli nazım şekilleridir, bunlar Türk şairler tarafından geliştirilmiştir. D) Euzeli, kaside, gazel ve mesnevilerinin yanı sıra düzyazıları da bulunan 16. yüzyıl divan edebiyatı sanatçısıdır. Gazeller 5-15 beyitten oluşan lirik şiirlerdir; ilk beyitlerine mat- la son beyitlerine makta denir.

B B Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 6. Türkler, İslamiyet'le tanışmadan önce Çinlileri tanıyor- lardı ve daha çok kendi hayat tarzlarını yaşıyorlardı. Ancak İslamiyet, Türkleri öylesine etkiledi ki Türklerin yaşam biçimlerinde ciddi değişiklikler yaşandı. Uzun yıllar Arap ve Fars yaşam biçiminin etkisinde kalan Türklerin dilleri ve edebiyatları da bu yönde etkilendi. 19. yüzyılda ise Batı yaşam biçimi etkisinde kalan Türk- ler, aynı değişikliği bu sefer Batı yönünde yaşadı. İşte derinden yaşanan bu değişiklikler Türklerin edebiyat- larını da ciddi bir şekilde değişikliklere itti. Bu neden- le Türk edebiyatının ölçütlere ayrılmasındaki en büyük etkenin bu değişiklikler olduğunu söyleyebiliriz. B Bu parçada Türk edebiyatının dönemlere ayrılma- sındaki ölçütlerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Lehçe ve şive farklılığı C) Kültürel değişim E) Sanat anlayışı B) Coğrafi değişim D) Din değişikliği (1) Bir araştırmada sinek kuşlarının bizde bulunmayan bir koni hücresi çeşidine sahip oldukları için bizim gö- remediğimiz renkleri görebildikleri ortaya kondu. (II) Araştırmacıların Colorado'daki geniş kuyruklu sinek kuşları (Selasphorus platycercus) üzerinde yaptıklan deneylerin sonuçlarına göre, bu kuşların görünür ışık tayfında olmayan renkleri görme kabiliyeti bulunuyor. (III) Bu yetenekleri ciftloom avcılardan B 8.

5. Şiirde "konu" şair için ancak şiir söylemek ve hayal kur- mak için bir nedendir. Sıkı bir defne ormanının ortasına. bırakılan bal dolu bir porselen kavanoz gibi, anlam şiirin yaprakları içinde gizlenerek her göze görünmez. Sözcük öbeklerini, vızıltılı arılar gibi, anlamın dışında ve çevre- sinde uçuşturur. Porselen kavanozu, görmeyen okuyu- cuya bu akıllara durgunluk veren arıların kanat müziğini işittirmekten zevk alır, çünkü kırmızı çiçekli kara defne ormanının bütün gizi bu gümüş kanatların sesindedir. Bu tanımın dışında hiçbir şiir yoktur. Böyle olmadığı ileri sü- rülebilecek bir şiir varsa o şiir değildir ve ona "şiir" diyenler şiirin ancak yabancılarıdır. Şiirdeki anlamı "sıkı bir defne ormanının içine gizlenen bal dolu porselen kavanoz" gibi gören edebî anlayış aşağıdakilerden hangisidir? A) Maviciler C) Hisarcılar B) Toplumcu Gerçekçiler D) Birinci Yeni E) Saf Şiirciler

16. Ey neşve ne geldin bana meyhane miyim ben Ey aşk ne sevdin beni divâne miyim ben Misbâh-ı bekâ pertev-i işret ki aşkım Yanmakla tükenmem per pervâne miyim ben Lutf-ı güherim zahir iken çerh galat-ı beyyin Fark etmedi gencinemi vîrâne miyim ben Seyr eyle ser-i sebzimi gelsin de baharım Hak-i siyeh içre kalacak dâne nmiyim ben Bu dizelerden yola çıkılarak Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Şekil olarak eski, içerik olarak yenidir. B) Gazel tarzı uyak düzeni kullanılmıştır. C) Aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir. Kafiye ve rediften yararlanılmıştır. E) Divan edebiyatı nazım şekilleri kullanılmıştır. 21221311 k C 12.:

5. 1. Âşıkname → Erzurumlu Emrah II. Makalat →→Hacı Bektaş-1 Veli III. Budalaname →→→Kaygusuz Abdal IV. Sergüzeştname -Bayburtlu Zihni V. Risaletü'n Nushiyye Yunus Emre Yukarıdaki eser-şair eşleştirmelerin hangisi yanlıştır? A) I. B) II. D) IV. E) V. C) III.

LU.SINIS 24. Türk gazeteciliğinin özel alandaki ilk başarı- Si Tercüman-ı Ahval'dir. 1860'ta Agah Efendi'nin 1 çıkardığı ama büyük oranda Şinasi'nin yönettiği gazetede, ilk tiyatro eserimiz Şair Evlenmesi de 11 tefrika edilmiştir. Şinasi, kendi özel gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat'ı çıkarır. Ali Suavi İstanbul'da ||| başlayıp Londra'da çıkarmaya devam ettiği Muhbir, IV Namık Kemal ve Ziya Paşa'nın Londra'da kurdukları Hürriyet, Namık Kemal'in tek başına çıkardığı İbret V gibi gazetelerin Türk yazınına katkısı olmuştur. Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. c) III. D) IV. E) V.

7. Aşağıda mendereslerin yaygın olduğu bir akarsu yatağı göste- rilmiştir. Bu tür yer şekillerinin yaygın olduğu akarsularla ilgili aşağı- daki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Derine aşındırma azdır. B) Ova ve plato yüzeylerinde yaygın olarak bulunurlar. C) Taşıdıkları malzemelerin boyutu büyüktür. D) Enerji potansiyelleri düşüktür. E) Irmak adacıkları yaygındır. SOSYAL BİLİMLER Sınav kodu (Y4223) 12

71 12. Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, İntibah, Sergüzeşt ve Nemide adlı romanlarda, asıl belirleyici unsur olaydır. Mekân ve karakter gelişimi ikinci plandadır ve bir dekor işlevinden gezintiye çıkarlar, karşılaşırlar; oturup konuşurlar veya çok fazla öteye gitmez. Karakterler bu mekânlarda ayrılırlar ama onların mekâna yansıyan yüzünü okuyucu pek görmez. Çevresel mekânlar, anlatılarda sıklıkla kullanılır ve olay örgüsüne göre paralel bir seyir izler. Bu mekânlarda karakterlerin ruhsal gelişimi ve onların mekânla olan içsel alışverişi pek görülmez. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen romanların yazarlarından değildir? -A) Recaizade Mahmut Ekrem B) Halit Ziya Uşaklıgil -Şemsettin Sami D) Sami Paşazade Sezai E Namık Kemal

? amanın ola- e ezgi eşli- Canas Isla- adır. Jarı iken ur Des- onraki Ortak rak Sir. 14. 13 Yağı otin öçürgen a Toydın anı köçürgen İşler üzüp keçürgen o Teğdi oki öldürü b [ölüm (onu yere) yıkarak bastırdı / (0) Düşman ateşini söndü- ren/(düşmanları) karargâhlarından/ (çıkartıp) göç ettirendir] Günümüz Türkçesiyle birlikte verilen bu dizeler biçim ve içe- rik özelliklerine göre aşağıdakilerin hangisinden alınmış ola- bilir? A) Destan 16 socdo di DI Gav B) Koşuk EY Chagu

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiştirme sıfatı- na yer verilmemiştir? A) Ege'nin masmavi sularında serinlemek istiyordu. B) Büyük mü büyük evine her şeyi getirtmişti. C) Adam polisler karşısında soğuk soğuk terliyordu. D) Koca koca elleriyle tüm meyveleri bir sepette topladı. E) Bembeyaz bulutların altına oturmuş, hayal kuru- yordu.

15. Dirse Han'ın oğlu ile üç de kabile çocuğu oynuyorlardı. Boğayı koyuverdiler; oğlanların üzerine. O üç oğlan kaçtı. Dirse Han'ın oğlu kaçmadı. Meydanın ortasında baktı, durdu. Boğa da oğlanın üzerine yürüdü, helak etmek istedi. Oğlan, boğanın alnına yumruğunu vurdu; boğa, ayak üstünde duramayıp tepesinin üstüne yıkıldı. Oğuz beyleri gelip oğlana "Aferin!" dediler. Dedem Korkut gelsin, bu oğlana ad koysun, babasından oğlana beylik istesin, taht alıversin, dediler. Çağırdılar, Dedem Korkut geldi. Dedem Korkut, oğlanın babasına söylemiş, görelim ne söylemiş: Hey Dirse Han beylik ver bu oğlana Taht ver erdemlidir Boynu uzun büyük cins at ver bu oğlana Biner olsun hünerlidir Omuzu kuşlu cübbe elbise ver bu oğlana Giyer olsun hünerlidir. Bayındır Han'ın ak meydanında bu oğlan cenk etmiştir, bir boğa öldürmüş senin oğlun, adı Boğaç olsun, adını ben verdim yaşını Allah versin, dedi. Dirse Han, oğlana beylik verdi, taht verdi. Dede Korkut Hikâyeleri'nden alınan bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ✓A)'Olağanüstü ögeye yer verilmiştir. VB) Olaylar bir akış içinde verilmiştir. VC) Metin, şiir ve düzyazı bölümlerinden oluşmuştur. Kişiler, fiziksel özelliklerine göre değerlendirilmiştir. E Dede Korkut, toplum önderi ve hikâyelerin yazarı olarak öne çıkmaktadır.