Tamlamalar Soruları

2 İzmir Kızı 5 Teşrîn-i Sâni 331 İzmir'in işgalini evvelâ 212 Cemal haber aldı. Şayanı hayret 213 bir metanet 214 österiyordu. İki gün namütenahi 215 propaganda cemiyetlerine devam etti, fakat Ayşe'de aber almak için yanıyor, her gün telgrafhaneye gidip geliyordu. Beş gün sonra bir sabah ben kalkmadan yatak odama İhsan geldi. Hizmetçi gelip habe ile vermemişti, yüzü perişandı. Peyami, dedi, Mukbil Bey'i Yunanlılar parçalamış, oğlu Hasan'a bir kurşun isabet tmiş, ölmüş. Ayşe Hanım yaralı imiş, çiftlikten, İzmir'de bir İtalyan aileye iltica etmiş? Dün, İzmir'den kaçıp gelen bir genç zabit haber verdi. Bunu Cemal'e nasıl söylemeli? Yataktan fırladım, indim. Cemal'in kalkıp gelmesinden korkmuş gibi kapıyı kilitledin ir sigara yaktım, oturdum. Ne yapmalı? Ya Rabbim ne yapmalı? - İhsan, dedim, Cemal kalkmadan buradan çıkıp gidelim. Onun bunu yabancılardan aber alması daha iyi olur. O akşam Cemal'in yatağını benim yatağımın karşısına taşıdım. Kapıyı kapadım, yanın turdum. Kimseyi, hatta annemi, hatta hizmetçiyi odaya sokmadım. Kimse o kadar nuztarib ve zayıf bir Cemal görmesin istiyorum. Istirabının 217 ne derecesini ne de erinliğini anlıyorum. Dudakları sarkmış, gözleri sönmüş, burnunun etrafında ihtiyar çizgiler, uzun kollan izlerinin yanına düşük, ölü sükûnetiyle oturuyordu. Bir iki defa ayağımın ucuna basarak şağıya indim, çıktım. Annemin gözleri kırmızı, karşısında İhsan, ölü bekler gibi turuyorlardı. İhsan'ın gözleri, ben her girdikçe: Ben buradayım kardeşim, diyordu. Ve gece on ikiye kadar Cemal kloroform218 almış gibi yüzünde acayip bir maske ile yumuş gibi kımıldamadı. Sonra birbenbire konuşmaya başladı. Ne Mukbil Bey'den ne d avallı küçük şehitten bahsetti. Çirkin, mahúf219 bir düşüncenin zulmü 220 altındaydı. Şir álä tekrara mütehammil 221 değilim, kulağıma fısıldıyordu. Ben de aynı fısıltı ile: - Yok Cemal, bunu düşünme. Ayşe ölür de bu olmaz, yemin ederim, yemin ederim örmüş gibi bunu bilirim, diyordum. Bereket versin gece İzmir'den telgraf geldi. Ayşe üç gün sonra geliyordu. Perşembe günü Ayşe gelecek, cuma günü meşhur Sultanahmed Mitingi 222 olacaktı.

Birinci Bölüm 1 Temmuz başlarında çok sıcak bir gün, akşama dogru genç bir adam "S..." Sokağı'ndaki bir pansiyonda kiralado ğı küçük odasından çıka ve ağır, kararsız adımlarla "K..." Köprüsü'ne yöneldi. Ev sahibiyle merdivenlerde karşılaşmaktan kurtulmay başarmıştı. Kiraladığı küçük oda, bes katlı yüksek bir evin çatı katındaydı ve odadan çok bir dolabı andınyordu. Ye- mek ve öteki hizmetler de içinde olmak üzere kiralamıştı odayı. Ev sahibi kadın bir merdiven aşağıda ayrı bir dairede oturuyordu ve genç adam her sokağa çıkışında, ev sahibi ka- dinin merdivenlere doğru ardına dek açılmış olan mutfak kapısının önünden geçmek zorundaydı. Buradan her geçişin- de de genç adam korkuya benzer sayrılı bir duygu içinde ka- lır, utanç duyar, yüzünü buruştururdu. Ev sahibi kadına epey borcu vardı ve onunla karşılaşmaktan çekiniyordu. Korkak ve çekingen biri değildi aslında. Hatta tam tersi- ne; ama bir süredir tedirgindi, gerilim içindeydi. Öylesine kendi içine kapanmış, öylesine herkesten kopmuştu ki, yal- nizca ev sahibi kadınla değil, kiminle olursa olsun, karşılaş- maktan kaçınıyordu. Ezici bir yoksulluk içindeydi, ama şu son günlerde buna bile aldırdığı yoktu. Asıl işlerini tümüyle bir yana bırakmıştı ve bunlarla uğraşmayı hiç istemiyordu. Aslında o kendisine karşı neler tasarlıyor olursa olsun, ev sa-

-) eki de 14. Bazı kuralli birleşik sifatlar, sifat tamlamalarının sonuna -11, -li yapım eki getirilerek oluşturulmuştur. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tür kurallı birleşik sifat oluşumuna örnek yoktur? A) Boğazda, deniz manzaralı bir evleri var. B) Açık sözlü insanlara bayılırım. C) Düşük belli pantolonlar bir ara çok modaydı. D) Kriz en çok düşük gelirli aileleri vurdu. E) Düşük bütçeli filmlerde bu tür sorunlar hep oluyor. 5

Ağrı Dağı'nın yamacında, dört bin iki yüz metrede bir göl vardır, adına Küp Gölü derler. Bu cümleyle ilgili, I. Belirtisiz isim tamlaması vardır. II. Zincirleme isim tamlaması vardır. III. Tamlayanı düşmüş ad tamlaması vardır. IV. Tamlayanı sifat almış belirtili isim tamlaması vardır. belirlemelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) Il ve III D) I, II ve III C) III ve IV E) I, III ve IV

4. Birleşik isimler belirtisiz isim tamlaması ya da sifat tam- laması biçiminde de oluşturulabilir, Aşağıdaki birleşik isimlerin hangisi farklı bir yolla oluşturulmuştur? A) Cumartesi B) Beyoğlu Aslanağzr D) Kocaeli E) Küçükyalı H

de hazırdı. Üstüme saldırırlarsa dişlerimle, tırnaklarımla, tekme ve yumruklarımla kendimi savunurum diye geçiriyordu içinden. Bir yandan da topu ne yapması gerektiğini düşünüyordu. Bir süre sonra Suna yavaşlamaya başladı. Bunu gören çocuk- lar daha bir hızlandılar. Hemen hepsi de, Suna'nın beline kadar inen kumral saç örgülerine yapışıp, onu yere çalmak niyetindeydi. Oğlanların öfkeli bakışları Suna'yı biraz ürkütmüştü. Bu nedenle dönüp dönüp onlara gülümsüyordu. Çocuklar iyice yaklaşmışlardı. En önde Osman koşuyordu. Aradaki uzaklık azalınca, Osman gür sesiyle bağırmaya başladı. "Bırak o topu, ölesiye dayak yemek is- temiyorsan at o topu!” Suna biraz önce hazırladığı planı uygulamaya girişti. Bir yan- dan koşuyor, bir yandan da, “Durun çocuklar, durun. Gelmeyin ar- dimdan!" diye bağırıyordu. Çocuklar yavaşladılar. Suna da yavaşladı. Sonra yerden bir taş alıp geriye doğru fırlattı. Taş çocuklarla Suna'nın arasında bir yere düştü. Suna, “Bu taş sinirimiz olsun. Taşı geçip bana saldıran erkek değildir." dedi. Çocuklar taşa yaklaşınca durakladılar. Suna sözle- rini sürdürdü. "Topu neden kaptığımı biliyor musunuz?" Oğlanlar soluk soluğa cevapladılar. "Hayır, ama biz seni bir güzel pataklayacağız..." Suna sözlerini kesti. Bütün sevimliliği üstündeydi. Topu kol- tuğunun altına sıkıştırmış, erkek arkadaşlarına sıcak sıcak gülüm- süyordu. “Size kaç gündür yalvarıyorum. Beni ayaktopu oyununa almi- yorsunuz. Ben de..." Osman atıldı. 8

3. Okuduğu lisenin en başarılı öğrencilerinden birisiydi, he- definde de tip vardı. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Üstünlük belirteci v E B) Ekeylem almış belgisiz zamir C) Zincirleme ad takımı V D) Tamlayanı düşmüş isim tamlaması E) Öznesi ortak sıralı cümle V

15. Sahibi, tuttuğu ipi koluna dolayarak yan taraftan yaklaştı. II III Gülsanı, tek gözüyle gördü onu. Adamın üstü başı yırtılmış, IV ağzı yüzü berelenmiş, toz toprak içinde kalmıştı. V Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi eklendiği kavramın kime - neye ait olduğunu belirten bir ek almamıştır? A) 1 B) II OM D) IV E) V

Biraz sonra Sör Süperiyör'ün odasında idim. Yüzü mahzundu, dudakları titriyordu. Beni elimden tutup göğsüne çekecek gibi bir hareket yaptı. Sonra yine bıraktı: Feride, çocuğum... Sana bir haber vereceğim... Üzücü bir haber... Baban bir parça hastaymış... Bir parça diyorum amma galiba ziyadece... Birdenbire bana da onlar gibi bir canlılık geldi: Anladım Ma Sör, dedim, üzülmeyiniz... Ne yapa- lim? Hepimiz öleceğiz... Bu defa da Sör Süperiyor, başımı göğsüne dayadı ve uzun müddet bırakmadı. * * * Yaz tatillerimi Besime Teyzemin Kozyatağı'ndaki köş- künde geçirirdim. Buradaki çocuklardan bana hayır yoktu. Besime Tey- zemin kızı Necmiye, annesinin dizi dibinden ayrılmayan sessiz ve biraz da hastalıklı bir çocuktu. Kamran Ağabeyi- nin hemen hemen bir eşi idi. Bereket versin, etrafta muhacir çocukları vardı. Onları bahçeye toplayarak başlarına geçer, akşama kadar adeta kudururdum. Saatlerce kırlarda serserilik eder, bahçenin çitleri üze- rinden aşarak yemiş çalardık. Geceye doğru güneşten yüzümüzün derileri pul pul olmuş, yaralı ellerimle eteklerimin yırtıklarını kapatmaya çalışarak içeri girince teyzem, saçını başını yolar, bir ku- cak parlak tüy yığını altında ara sıra pembe ağzını açarak esneyen ve o haliyle alık ve tembel Van kedilerine benze- yen Necmiye'yi bana misal gösterirdi. Usluluğu, okumus- luğu, nazikliği, terbiyesi ve daha bilmem neleri ikide bir- de basıma kakilanlardan biri de Kamran'dı. Yağmurlu bir gündu. Kamran, köşkün alt katında ak- rabadan birkaç hanımla, kadın tuvaletinden bahsediyor.

Öfkeyle yerimden kalktım. Fakat bu kızginlığım daha ziyade kendimeydi. Lakırdıya çanak tutmuştum. Topuklarımla merdiven tahtalarına vurarak, kapılara çarparak odama çıktım. Kendimi top gibi karyolanın üs- tüne attım. * * * Yaz tatili sonlarında mektebimiz, bir zaman, için için kaynar, bu taşkınlık ancak birinci üç ay imtihanına doğru yatışırdı. Bu mevsimde kızlar ikişer, üçer kişilik gruplara ayrılır ve birbirlerine kenet gibi yapışırlardı. Ben biçare, bahçede ve sınıfta tek başım kalırdım. Ar- kadaşlarım bana karşı adeta bir esrar kumkuması kesilir- lerdi. Onlar, Sörlerden ziyade benden çekinirlerdi. Niçin mi diyeceksiniz? Çünkü gevezeydim, sakallı dayının dedi- ği gibi, ağzımda bakla islanmazdı. Hasılı arkadaşlarımın beni aralarına almamakta hak- ları vardı. Fakat herkesten ayrı kalmak, koskoca bir kız ol- duğum halde zevzek bir çocuk muamelesi görmek pek de hoş bir şey değildi. * * * Tatiller içinde en sevdiğim Paskalya yortusu idi. Bu iki haftayı geçirmek için Kozyatağı'na gittiğim zaman kiraz- lar yetişmiş, büyük bahçenin caddeye bakan yüzünü baş- tan başa kaplayan kiraz ağaçları yemişlerle donanmış bu- lunurdu. Kirazı çok severdim. Bu on beş gün içinde serçe kuş- ları gibi hemen hemen yalnız kirazla geçinir, en yüksek dal tepelerinde kalmış son kirazları bitirmeden mektebe dönmezdim. O senenin yazında bu ağaca çıkmak illeti yuzunden başıma bir şey daha geldi.

Deb ( ) xosu lov monoblo los 15 10. Alaska'daki görkemli Brooks Sıradağları, Kuzey Amerika'nın S uzak bölgelerinde yaklaşık 1100 km uzunluğundaki kitasal ayrım çizgisini oluşturuyor. Kuzey yamaçlarındaki nehirler Kuzey Kutbu okyanusunun enginliklerine dökülürken güney- de Yukon Nehri'yle birleşiyor. Bu parçadaki tamlamalarla ilgili aşağıdakilerden han- gisi yanlıştır? LA) Zincirleme ad takımı kullanılmıştır. LB) Birden fazla belirtisiz ad takımı vardır. C) Tamlayanı sifat almış belirtisiz ad takımı kullanılmıştır. D) Tamlayanı ve tamlananı sifat almış belirtili ad takımı kullanılmıştır. LE E) Sıfat tamlamaları kullanılmıştır. denler gitti Alişim.

S Oksijen Yayinle M St SAY 4 20. Aşa han 18. Her yıl, kurucusu Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümünde verilen Nobel Ödülleri, dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olarak kabul edilmeye devam ediyor. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur? AT A Sifat tamlaması B) Belirtisiz adamlaması C) Zincirleme ad tamlaması D Tamlayanı düşmüş ad tamlaması El Tamlananı tamlayanından önce söylenmiş ad tamlaması

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme ad tamlaması vardır? silimiablama 7 A) Dünün yapıtlarını anlamaya çalışarak onları aşmak için çaba harcayanlar, başarıyı yakalar. B) Çağdan çağa değişen güzellik anlayışına ayak uydurmak doğru değil. C) Eskilerin başarılı olamadıkları alanlarda, gençlerin daha hırslı çalışmasını anlayışla karşılıyorum. D) Toplumda değişmeyi ve gelişmeyi hızlandıracak eserler ortaya koymak, bilim adamlarının görevidir. E) Eski eserleri günümüze uyarlama yolunu seçenler, yaratıcılıklarını sergileyemezler.

14. Bazı kurallı birleşik sifatlar, sifat tamlamalarının sonuna -11, -li yapım eki getirilerek oluşturulmuştur. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tür kuralli birleşik sifat oluşumuna örnek yoktur? A) Boğazda, deniz manzaralı bir evleri var. B) Açık sözlü insanlara bayılırım. C) Düşük belli pantolonlar bir ara çok modaydı. D) Kriz en çok düşük gelirli aileleri vurdu. E) Düşük bütçeli filmlerde bu tür sorunlar hep oluyor. 5

Amok Koşucusu bul ede- mutan ifadeyle sorgular biçimde uzun uzun baktı. "Sinir krizi mi geçiriyorsunuz, Doktor?' diye sor- du. "Sizi anlıyorum. Bir şeyler ayarlayabiliriz, fakat biraz beklemeniz gerekecek... Uç ya da dört hafta, yani yerinize geçecek birini bulana kadar.' "Üç ya da dört hafta mı' diye haykırdım. 'Tek bir gün dahi bekleyemem!'Beni yine sorgular bir bi- benden çimde süzdü. imi bil. eçime. an ya te beni Hollan “Maalesef buna katlanmak zorundasınız, Doktor. Yerinizi başıboş bırakamayız. Yine de bugünden tezi yok işlemleri başlatacağıma dair size söz veriyorum.' Dudaklarımı isırarak orada öylece durdum ve kendimi nasıl, bir köle olarak sattığımı ilk kez tam anlamıyla fark ettim. Aklımdan geçen, ona ve onun yönetmeliklerine karşı koymaktı, fakat adam nazik ve ince düşünceliydi, bana minnet duyuyordu ve bu yüzden aleni bir ihlal yapmak istemiyordu. Öfkeli bir cevap verme kararlılığıma mani olarak sözlerini şöy- le sürdürdü: nuşabil . unda'da ığımda e nede ally e ragi i beni talep “İnzivaya çekilmiş biri gibi yaşıyorsunuz, bili- yorsunuz, bu herhangi birinin dahi asabileşmesi için yeterli... Hepimiz bu zamana kadar neden gitmek is- temediğinizi, neden buraya gelip bizi görmediğinizi merak ediyorduk. Güler yüzlü birkaç arkadaş ara sıra da olsa size iyi gelebilirdi. Söz açılmışken, bu akşam fazili m. 55

8. Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır Rüzgarların en ferahlatıcısı senden esiyorld Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini Ormanların en kuytusunu sende gezmekteyim Senden kopardım çiçeklerin en solmazını Toprakların en bereketlisini sende sürdüm Sende tattım yemişlerin cümlesini Bu dizelerde kaç tane isim tamlaması kullanıl- mıştır? A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4