Masal Türü ve Genel Özellikleri Soruları

¹. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı yardır? A) La Fontaine'in yazdığı hayvan masalları, sanatsal masal kapsamına girmektedir. amar B) Fabllarda insanların kahraman olmaması, bu metinlerin masaldan farkını ortaya koymaktadır. Efsaneler, epik yönü ağır basan uzun anlatılardır. Batı edebiyatında Aisopos, Doğu edebiyatındaysa Beydeba fabl türünün öncüleri olmuştur. E Masalın döşeme bölümü tekerlemelerden oluşur. C D) V

Aşağıda verilen açıklamaların hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Eflatun Cem Güney, masal üzerine önemli çalışmalar yapmıştır; Bir Varmış Bir Yokmuş, Az Gittim Uz Gittim, Açıl Sofram Açıl masal kitaplarından bazılandır. B) Danimarkalı yazar Andersen, Kurşun Asker, Parmak Kız, Kibritçi Kız, Çirkin Ördek Yavrusu adlı masallan derleyerek yayımlamıştır. C) Rapunzel, Hansel ve Gretel, Kırmızı Başlıklı Kız Alman edebiyatına özgü masallardır; bu masallar Grimm Kar- deşler tarafından derlenmiştir. D) Arap edebiyatına özgü Binbir Gece Masalları'nın en bilinenleri Ali Baba ve Kirk Haramiler, Alaaddin'in Sihirli Lambası adlı masallardır. E) Fareli Köyün Kavalcısı, Pamuk Prenses ve Yedi Cüce- ler, Parmak Çocuk Türk masalları arasında en bilinen ve sevilenlerindendir. els Edebiyat Soru Bankası

1. (1) Destandan halk hikâyesine geçiş ürünleri kabul edilen masallanın inandırmak gibi bir kaygısı yoktur. (II) Masal kahramanlan arasında cinler, periler, devler vardır. (III) Olaylar bir çatışma etrafında gelişir; iyi-kötü, güzel-çirkin, zengin-fakir gibi. (IV) Masalın sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandınlır. (V) Masallarda olaylar bütün ayrıntı- lanyla anlatılır. Bu parçadakı numaralanmış cümlelerin hangilerinde bilgi yanlışı vardır? A) I ve II D) II ve IV B) Ive V E) IV ve V C) II ve III

BEST ÖRNEK Örnek-1 > Aşağıdakilerden hangisi kaliplaşmış bir masal cümlesidir? Al Peri; iyi kiza Yaptiğin iyiliğe karşı sana bir armağan vereceğim."demiş B) Göz app kapayıncaya kadar sincap, uyuyan prenses sirtin- da çkageid C) Akşam olur, davetliler gelir, sofrada kırk çeşit yemek vardır fakat hepsi dilden yapılmıştır. D) Ah ile birlikte yer yerinden oynamış, yetmiş iki dağ birden kazan gibi kaynamış E) Az gitmiş, uz gitmiş, dere tepe düz gitmiş, ah ayla bir güz gitmiş Çözüm Örnek Haci Kasap ak di. Yine erkend de yüzmüş, di ki büyük, yağl ne yapacağım efendisi gelm başladı. "Ne le dalmişti ki l ğuk sesi yüre -Ne yapıyor Döndü. Efen -Biçaklan bir Bu metinle A) Maupasa B) Farklı d C) iç konu Dj III. kişil Bir ileti Çözü

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı bulunmaktadır? polimal- Masallar, tekerleme ile başlar tekerleme ile biter. Bu metinlerde olağanüstü olay ve kahramanlara yer verilir. B) Masallar, millî niteliğe sahip metinlerdir; bu sebeple ulusal kahramanlar ve onların maceraları anlatılır. C) Fablların masallardan farkı, masal kahramanları insan ağırlıklı iken fablların kahramanlarının genellikle hayvanlar olmasıdır. DY Fabl türünün ilk örnekleri arasında Hint Beydeba'nın Kelile ve Dimne'si ile Yunan Aisopos'un Masallar'ı gösterilebilir. E) Türk edebiyatında Suat Batur ve Eflatun Cem Güney, masal derlemesi alanında ciddi çalışmalar yapmıştır. 12.

11. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, deve tellal iken, sinek berber iken, ben annemin beşiğini tingir mingir sal- lar iken, bir varmış bir yokmuş, bir Keloğlan varmış. Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Masalın tekerleme bölümünden alındığı B) Düşsel (fantastik) anlatım özelliklerinin görüldüğü C) Dilin, dil ötesi işlevinde kullanıldığı D) Güldürücü ögelerin yer aldığı E) Anlatımda geçmiş zamandan bahsedildiği

8. . Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesine uğramış bir sözcük yoktur? A) Şimdi tünelin ağzında değilim artık. B) Geçen ay konuları epeyce ilerletmiştik. C) Bazen uyku problemleri yaşadığım doğrudur. DY Bu tavuklar altı aylıkken büyümeye başlar. Yaprakların sararması soğukların habercisidir.

yınız. rin diji- ülkeler ği haz- rmada aş ara- ih edi- Elarına sıtma- Elenen eki en basılı sira tabın ndik- apları ne B B TÜRKÇE 22-23. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Orhan Seyfi Orhon'un şiir kitaplarını yıllar yılı boşuna aradım. Yoktu, basılmıyordu. Bir ara çocukluğunu anlat- tığı "Çocuk Adam" romanını buldum, aldım ve büyük bir zevkle okudum. Sonra denemelerinden ve muhtelif fikra- larından meydana gelen "Dün Bugün Yarın" isimli kitabı- ni tarifi imkânsız bir iştahla aldım ve satırların altını çize çize bitirdim. Orhan Seyfi Orhon ve kitapları basılmayan diğer şairlerimizin şiirlerini ise ancak antolojilerde bulabi- liyor, okuyabiliyordum. Bazen de kütüphanelerde bulup, okuyup geri veriyordum. Orhan Seyfi Orhon'un kitapla- rının ancak sahaflardan temin edilebileceğini duyardım. Ben de bunun üzerine kitapçıları zaman zaman dolaştı- ğımda Cumhuriyet Devri şairlerimizin şiir kitaplarını arar- edim. Kimisine tesadüf ettiğimde ise çok sevinirdim. 23. id ehi misud wives) the sidsdemplo obsumud nobr 22. Bu parçanın yazarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kitap okumayı seven bir kişidir. B) Edebî tür ayrımı yapmaksızın okur. C) Kitapçıları ara ara gezen biridir. D) Kitap okuma alışkanlığını çocukluğunda kazanmıştır. E) Şiire ilgisi olan bir okuyucudur. (8. apelid anigad ibnal obsyiT Aşağıdaki deyimlerden hangisi altı çizili sözü anlam- ca karşılamaz? A) aklını başından almak B) bayram etmek C) havalara uçmak D) etekleri zil çalmak E) ağzı kulaklarına varmak (@

Masal/Fabl 3 Tekerleme, kelime oyunlarından, ilgisi olmayan ama dinleyi- cinin ilgisini masala çeken kalıp sözlerden oluşur. Tekerleme söylemekteki amaç, ilgisiz sözlerle ahenk sağlayabilmektir. Bu sözler, genelde masaldaki asıl olayın başlamasından ön- ce ve asıl olayın bitmesinden sonra kullanılır, yani masalın döşeme ve çözüm bölümleri içeriklerine uygun tekerlemeler- THE IV den oluşur. Örneğin, "Yollar saçak pürçek, kimi yalan kimi gerçek, hikâyedir bunun adı, söylemeyle çıkar tadı." asıl olaydan önce kullanılan bir tekerlemedir. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II 163924 dir? C) III A DUV 4 Aşağıdakilerden hangisi Avrupa masallarından değil E) "In: di Ma nü çev iki ve For ker tad asl şın Bu A) B) D Ka

TÜRKÇE 5. DENEME gore ne Ise (11) me an ini se an. yi Eu a. e da Paragrafın Şifresi-TÜRKÇE DENEMELERİ eskimiş inciler'i 23. "Halit Ziya'nin Mensur Şiirleri, Mehmet Rauf'un Siyah bugün okunmuyorlarsa dillerinin olmalarından ziyade mensur şiir anlayışlarının nesri şiir zannedecek kadar düpedüz yanlış olduğu içindir. Mensur şiirin bütün sırrı, Baudelaire'in deyişiyle mucizesi, kelimeleri konuşturmak, onlardaki imkânlan sızdırmak sanatında gizlidir. Şair, kelimelerden bütün imkânları elde ettiği nispette bu mucizeye yaklaşır. Yalnız sesleri değil, kokuları ve renkleri de olan kelimeler manzaralara benzerler. Onlarda uyuklayan ne sayısız hatıralar ne unutulmuş çehreler ne yanı kalmış melodiler vardır. Bazen şair bir cümle ile bir kelime ile garip bir hisle seçilmiş tek bir kelime ile bizi bu unutulmuş, gölge olmuş şeylerin dünyasına alıp götürür, orada geçmiş günlerin hayaletleri arasında bize zamanın minltisini duyurur." böyle düşünen bir vazar aşağıdakilerden hangisini söylerse kendiyle çelişmiş olur? B) Türk edebiyatında mensur şiirin öncüleri durumundaki Halit Ziya ve Mehmet Rauf'un Batı edebiyatını mensur şiir çerçevesinde gereğince tanıyıp model almadıklarını, serbest ve keyfi bir mensur şiir anlayışı geliştirdiklerini düşünüyorum. Mensur şiir, manzum şiirden elbette ki, güçtür. Bu güçlük yüzündendir ki; -mensur şiirde şaheserler yaratan Baudelaire ve Mallarmé müstesna- hiçbir sanatçı bu alanda bu türün özelliklerini yansıtan eserler yazamamıştır. Türk edebiyatında Fransız edebiyatı örnek alınarak yazılan mensur şiirin ilk başanlı örnekleri önce Halit Ziya sonrasında da Mehmet Rauf tarafından kaleme alınmış hatta Mehmet Rauf'un "Siyah İnciler"i türünün en başarılı örnekleri arasında sayılmıştır. D) Mensur şiir Türk edebiyatında çeşitli sanatkârların kaleminde ara sira parlasa da hikâye, roman ve şiirdeki başarılı örneklerin yanında geniş bir alan bulamadan varlığını sürdüregelmiştir. E) Baudelaire, mensur şiirle hayatın içerisinde ayrıntıda kalan incelikleri yakalamanın ve titiz bir söyleyiş kurmanın peşinde görünmektedir oysa Halit Ziya, tam tersine, hiç titizlenmeden, içe doğduğu gibi hemen ortaya atıliveren duygulanmalardan ibaret bir söyleyişi öngörür. 24.Kafka'nın eserlerinde söz edilmesi gereken en önemli uns da dünyaya yayılmış özgün anlatım bicimidir: Kafkae Anlatim. Peki, nedir Kafkaesk' anlatım? Neden böyle adlandırılmaya gidilmiştir? Kafkaesk anlatım, birçok dilde a şekilde anılan korku/güvensizlik, yabancılaşma, umarso dönüşüm' gibi birçok kelim

4 14. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, cinler cirit oynarken eski hamam içinde... Üşüdüm Allah üşüdüm, C daldan armut düşürdüm. Armudumu yemişler, bana çir- kin demişler... Çirkin değil, güzelim, inci, mercan dize- rim. Ben mercandan geçemem, Aksaray'a göçemem... Bir memleketin birinde Sülün kız derler, bir kız varmış. Ne kimsenin bir tüyüne dokunur ne de yerdeki karıncayı incitirmiş ama Allah kalbine göre vermemiş yoksa... Gü- nün birinde babasını elinden alınca bir korku gelip da- Jina binmiş: "Ne bir dağda yağmurumuz var ne bir bağ- da yaprağımız var; sönen ocağımızı ne ile yakacağız?" diye düşündükçe düşünür; ömrünü, gününü tüketirmiş... Anası bu korkuyu gözünden okuyunca "A Sülün kızım, ne diye kara kara düşünüp durursun? İki el, bir baş için- dir; geçinmeyecek ne başımız var? Ben çulha dokurum, sen gergef işlersin, gül gibi geçinip gideriz..." demiş. Bu parça masalın; I. döşeme, II. serim, III. çözüm, IV. dilek, V. düğüm bölümlerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I, II ve IV C) I ve II E) I, III ve V Diñor

3. C Masal ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yan- liştır? A) Genellikle iyi - kötü çatışması üzerine kurulmuştur. B) Kahramanlarından bazıları hayvanlar ve doğaüstü var- Miklardır. Aşık tarzı halk edebiyatının ürünlerindendir. D) Çoğunlukla nesir şeklinde oluşturulmuştur. E) Ağırlıklı olarak fiilin -miş'li geçmiş zamanıyla anlatılır.

2. Içerisinde halk edebiyatına ait farklı türler yer alabilir. • Nazım-nesir karşımı olabilir, döşeme adı verilen bölü- mü nazımdır. . Yer ve zaman vardır ama belirsizdir. • Dinî ve millî motifler içermez çünkü evrenseldir. Doğrudan ya da dolaylı olarak öğreticilik söz konusu- dur. Yukarıda özellikleri verilen tür aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Destan D) Fabl Masal E) Trajedi C) Öykü 6

11. 1. İlk Türk masalı A II. Çocuk ve Yuva Masalları E III. Binbir Gece Masalları B IV. İlk fabl örneği C Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez? A) Şehrazat B) Grimm Kardeşler D) Billur Köşk Andersen E) Pançatantra

23. (1) Masalların ortaya çıkışı ile ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüştür, yaygın görüşe göre masalların kaynağı Yunan ve Hint mitolojileridir. ) Eski Yu- nan'daki Ezop Masalları, bilinen en eski masal/fabl örnekleridir. (IN) MÖ VI. yüzyılda yazıya geçirilmiş olan Ezop Masalları'ndaki kahramanlar, genellikle hayvanlardan seçilmiştir. (IV) Hint edebiyatındaki Pançatanra ile Beydaba'nın Binbir Gece Masalları Doğu'daki ilk masal/ fabl örnekleridir. (V) Arap ve İran kaynaklı masalların en ünlü anlatıcısı Şehra- zat'tır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- sinde bilgi yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III PRO YAYIN DENİZİ 9 Kurumsal Deneme - 2 D) IV E) V 10 2

10. Aşağıdaki bilgilendirmelerin hangisinde bir bilgi yanlış A) Hint sanatçısı Beydeba'nın Kelile ve Dimne (iyi çakal- kötü çakal) adlı hayvan masalları dünya edebiyatının ilk vardır? fabl örneğidir. B) Fransız klasisizminin 17. yy. daki büyük şairi "La Fontaine"in Çirkin Ördek Yavrusu, Prenses ve Bezelye Tanesi gibi fablları bütün dünya edebiyatlarını etkilemiştir. C) Alman Grimm Kardeşler; Pamuk Prenses, Bremen Mızıkacıları, Hansel ve Gratel, Kırmızı Başlıklı Kız gibi başarılı masal örneklerini vermiştir. 0.B 11.0 D) 15. yüzyılda Şeyhi'nin yazdığı Harname adlı mesnevi Türk dilinin Anadolu'daki ilk fabl örneğidir ve mesnevinin kahramanı yaşlı bir eşektir. E) Ziya Gökalp, Altın Işık adlı eserinde Keloğlan, Tembel Ahmet, Nar Tanesi, Kızılelma, Alageyik, Yılan Bey ile Peltan Bey gibi bazı Türk masal ve destanlarını manzum ve mensur olarak yazmıştır.