Divan Şiiri Özellikleri Soruları

3. 1. Muhammesin özel bir biçimidir ve beş dizeli müsteal bentlerden oluşur. II. Aruzun sadece "mefûlü mefâ'ilün fa’ülün" kalıbı ile yazılır. III. Kafiye şeması "aaaab / ccccb..." şeklindedir. IV. Bu türün en güzel örneklerini Şeyh Galip "Hüsn ü Aşk" adlı eserinde vermiştir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde hakkında bil- gi verilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Tardiye B) Terkibibent D) Gázel E) Mesnevi Terciibent

AYT DENEME SINAVI 19. I. Ey gözüm nûri beni yakma firâk âteşine Âh itdürme bana ey yüzi mâhum hazer it II. Katı korkardım cemâlin göreler düşde diyu Şükr kim uyku uyutmaz âh u efgân kimseye (Zati) (Necati Bey) Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Her iki beyitte de telmih sanatına yer verilmiştir. B) I. beyitte teşbih sanatına başvurulmuştur. C) II. beyitte şair, bir endişesini ve endişesinin giderilmesini nede- niyle ifade etmiştir. D) beyitte şair, sevdiğine yalvarmaktadır. E İki beytin de kafiye düzeni aynıdır.

(Fuzuli-Su Kasidesi ) hâk-i pay: ayağının toprağı/ayağının bastığı yer muttasil: durmaksızın 6-Naat nedir? Açıklayınız. Ve yukarıdaki beyitte belirgin olan edebi sanatın adını yazınız. Beyitten yola çıkarak açıklayınız. (10 p)

Y (Tevriye) Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir: 1. Söyle şol kan olacağı bize sunsun Bâki Nev-bahâr irdi gedâlar içecek demlerdür II. Serv ile kametüne kimse dimez hem-serdür Müntehâ kametün andan dahi bâlâ-terdür III. Gül derin gülmez açılmaz bana ol gonce-dehen Galibâ hep yüzine gül didügüme terdür Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerin hangi- sinde doğru verilmiştir? A)-III-1 -B) |||-|-|| D) II-I-III- -C)|-||-|- ||||-||-| Diğer sayfaya geçiniz

10. Şair Hayriyye'nin yazılış sebebini şöyle açıklamaktadır: "Sen âlim bir ailenin çocuğusun. Sende kötü huylardan eser yoktur. Bende olan bütün özellikler, güzellikler sende de vardır. Sende edep ve görgü yaratılıştandır. Babanın nefesi evlat üzerinde etkilidir. Kulağına küpe olsun diye gönül madeninden çıkardığım incileri nazım ipliğine dizdim." Hayriyye, şairin oğlu Ebul-Hayr Mehmed'e hitaben yazdığı manzum bir nasihatnamedir. Devrinin ahlak anlayışını, insanlık ile ilgili görüşlerini ifade eden didaktik bir eserdir. Bu parçada söz edilen eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bâkî B) Taşlıcalı Yahya C) Şeyh Galip DNâbî E) Âşık Paşa

B) Ney ü kânûn ile sîne kemâni 12. Güzel sanatlar içinde hemen her insanın ilgisini çeken musiki, divan şairlerinin de dikkatini çekmiştir. Özellikle divanlarda musiki terimleri, beste ve çalgılar tevriye ve tenasüp yapmak amacıyla kullanılmıştır. Geçmişin dünyasında müziğin kapsadığı alan, bugünkünden dar değildir. Çünkü "Osmanlı musikisi; tezhibi, minyatürü, halısı, hattı ve ebrusuyla Batılıların "süblime art" dedikleri ulvi bir güzellik olan Osmanlı sanatının -mimaride taş yerine- seste billurlaşmış şeklidir." Divanlar, incelendiğinde müzik kültürüyle ilgili pek çok beytin olduğu görülmektedir. Buna göre, aşağıdaki beyitlerden hangisi parçadaki açıklamayı örneklendirmez? A) Niçün sohbetlerinde olmaya sâz Gidâ-yi rûhdur çün kim hoş-âvâz Kudüm ü deff ü düblek dinle anı C) Rebab u 'ûd u mûsikâr u tanbûr Girift ü sûrnây u tabl u santur mler-1 D) Bu şevk ile bezm olunca pür-cûş Def sîne dögüp olurdi bî-hûş PA YAY E) Bülbül gibi aşk ehli figân eylemek olmaz Esrår sözün halka beyân eylemek olmaz ALME AYINEVİ

AYT/PLM / 012/22 16. Aşağıdaki şemada bir öğrenci, divan edebiyatı ve Servetifünun edebiyatının özelliklerini sıralamıştır. Servetifünun Edebiyatı Divan Edebiyatı PALME Buna göre öğrenci, şemaya aşağıdakilerden hangisini yazarsa verilen bilgi yanlış olur? A) Ikisinde de halka değil yüksek zümreye seslenilmiştir. BY Servetifünun edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmıştır. C) İkisinde de süslü, sanatlı, ağır bir dil kullanılmıştır. D) Divan edebiyatında bütün güzelliği esas alınmıştır. E) kisinde de bireysel konulara ağırlık verilmiştir.

6. Nâm u nişâne kalmadı fasl-i bahârdan Düşdi çemende berg-i diraht i'tibârdan Eşcâr-ı bâğ hırka-i tecride girdiler Bâd-ı hazân çemende el aldı çenârdan Her yaneden ayagina altun akup gelür Eşcâr-ı bâğ himmet umar cûy-bârdan Sahn-ı çemende turma salinsun sabâyıla Azâdedürnihâl bugün berg ü bârdan Bâkî çemende hayli perîşân imiş varak Benzer ki bir şikâyeti var rüzgârdan Bu şiir ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A Bir gazelden alınmış beyitlerdir. B) Divan şiiri geleneğini yansıtmaktadır. C) Sosyal bir sorun dile getirilmiştir. DY Matla ve makta beyitlerine yer verilmiştir. V Arapça-Farsça sözcük ve tamlamalar kullanılmıştır.

AYDIN YAYINLAR A/ 10. (1) Fotoğraf, geçmişte yaşanmış anıların ve olayların kay- dedilmesinde rol oynamaktadır. (II) Özellikle belgesel ni- teliği taşıyan fotoğraflar, tarihsel olayların ve kültürel de- ğerlerin korunmasında daha büyük bir etkiye sahiptir. (III) Öyle ki 20. yüzyılın başlarında çekilen fotoğraflar saye- sinde, o dönemde yaşamış insanların günlük hayatlarına, kı- yafetlerine, yaşadıkları mekânlara ve toplumsal yapıya dair birçok bilgiye erişebiliyoruz. (IV) Ayrıca fotoğraf, kişisel anila- rin kaydedilmesinde kullanılan araçlardan biridir. (V) Aile al- bümlerinde yer alan fotoğraflar, insanların hayatındaki önemli anıları, sevdikleriyle geçirdikleri zamanları, değişen fiziksel görünümlerini ve duygusal bağları kaydederek geleceğe ak- tarmaktadır. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerin hangisi yanlıştır? A) I. cümlede fotoğrafın işlevine ilişkin bir çıkarım yapılmıştır. B) II. cümlede bazı fotoğrafların etkisini anlatmak için karşı- laştırmadan yararlanılmıştır. C) III. cümlede fotoğrafın bir faydası, örneklendirilerek açık- lanmıştır. D) IV. cümlede fotoğrafın sözü edilen işlevini yerine getiren başka araçlar olduğu sezdirilmiştir. E) V. cümlede fotoğrafın bir faydasından söz edilirken sayıp dökmeye başvurulmuştur.

DEBİYATI TESTİ 3. I. Bende Mecnûn'dan füzün âşıklık istidâdı var Âşık-ı sådık menem Mecnun'un ancak adı var II. Ey Fuzûlî aşk men'in kılma nâsihden kabul Akl tedbîridür ol sanma ki bir bünyâdı var Fuzuli'ye ait bir gazelden alınmış bu iki beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) 1. beyit matla beytidir. B II. beyit makta beytidir. C) Her iki beyitte de ağdalı bir dil kullanılmıştır. D) Her iki beyitte de zengin uyak kullanılmıştır. EX1. beyitte telmih sanatına yer verilmiştir. isim lamde Studen dizelerden hangisinde ayraç içinde

2. Gülzar salın mevsimidir geşt ü güzarın Ver hükmünü ey serv-i revan köhne baharın Dök zülfünü semmûr giyinsin ko izarın Ver hükmünü ey serv-i revan köhne baharın Yukarıdaki dizelerin alındığı nazım biçimiyle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Halk edebiyatındaki türküden esinlenilerek oluşturulur. B Edebiyatımızdaki en önemli temsilcisi Fuzuli'dir. C) Nakarat adı verilen tekrar dzelerine yer verilir. D) Bestelenmek amacıyla kaleme alınır. E) Türk şairlerinin oluşturduğu bir nazım biçimidir.

Türk Dili ve Edebiyatı 5. I. Gazel II. Kaside III. Mesnevi IV. Müstezat V. Kita Unipi onys, ishe sbnicionen Divan şiiri nazım biçimlerinden bazılarını yukarıdaki gibi sıralayan öğretmen, bunlardan biriyle ilgili şu bilgileri vermiştir: G C) III 318i sument namesini Divan şiirinde olay ağırlıklı konuların işlendiği nazım şeklidir. Olay örgüsüne sahip olması bakımından hikâye ve romana benzer. Beyit nazım birimiyle yazılan, beyit sınırlaması olmayan bu nazım şekli, İran edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir. Buna göre öğretmen, numaralanmış nazım şekillerinden hangisinin açıklamasını yapmıştır? A) I B) II E) V PALI YAYIN D) IV

1. Divan şairleri, şiir aracılığıyla toplumda yaşanan kimi olumsuzlukları zaman zaman ağır bir dille eleştirir. Eleşti- Trileri arasında her devirde ve dünyanın her yerinde görü- lebilecek bazı kişilik tipleri ve karşılaşılan durumlar dikkat çeker. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılan durumu örneklendirir? Sabreyle gönül derdine derman ere umma Can atma oda beyhude canan ere umma B) Saha senin cemalini göreyim andan öleyim Susamışım visaline ereyim andan öleyim C) Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mahim Kurbanın olam var mı benim bunda günahım DEbna-yi dehr her hünere aferin verir Ya Rab bu aferin ne tükenmez hazinedir E) Ademoğlu her biri yekdiğerinin azâsı Çünkü hepsinin birdir evheri, mayası 3. kök & dakika B

ile V 7 20. Günümüzdeki antolojilerin divan edebiyatında karşılığı olan bu eserler, farklı kişilere ait şiirlerin derlenip bir ara- ya getirilmesiyle oluşturulur. Şiirlerin derlendiği dönemin edebî beğenisini yansıtır. Derleyici, beğendiği şiirleri top- layıp yazıya geçirir. Bu derleyicilerin bazıları kendileri de şair olabilir, derlemelerde kendi şiirleri de yer alır. Bu der- lemelerde, pek çok şairin türlü nazım şekillerindeki şiirleri bulunur. Bu parçada söz edilen eserlerin türü aşağıdakilerden hangisidir? AŞuara tezkiresi Wazireler mecmuasi Mesnevi beğendiği' demek B) Şiir mecmuası D) Cönk Diğer sayfaya geçiniz.

13. "Hint üslubu, Hint tarzı" anlamına gelen sebkihindi, Iran'dan Hindistan'a gelen İranlı şairlerce geliştirilmiş daha sonra bazı divan şairlerini de etkisi altına almış bir akımdır. Bu anlayışla yazılan şiirlerde anlam olabil- diğince kapalı; dil oldukça ağır, sanatlı ve süslüdür. Bu akımla yazılan şiirlerde başta tasavvuf olmak üzere so- yut konular daha çok ele alınmıştır. Buna göre; I. Naili, II. Neşati, III. Şeyh Galip sanatçılarından hangilerinin yukarıda sözü edilen akımın etkisinde kaldığı söylenebilir? B) Yalnız II A) Yalnız I D) II ve III C) I ve III E) I, II ve III

8. Dilde ki senün âteş-i aşkun eseri var Âh eylese göynini yakar bir şereri var Der-kâr olicak sanat-ı teshîrde gamzen Cibrili dahi zülfüne bend itse yiri var O a Nâz itse n'ola ehl-i mahabbet yem ü kâna Dünyâya deger anlarun özge güheri var (...) C Toplamda beş beyitten oluşan bu şiirin nazım şeklinin genel özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? & Rad A) Beyit sayısı çoğunlukla 5 ila 15 arasındadır. BKadınlar için söylenen âşıkane sözler anlamındadır. C) Kafiye düzeni "aa, ba, ca..." biçimindedir. Dk beyti "musarra" olarak adlandırılır. Mathe E) Şairin adının geçtiği beyte "taç beyit" denir.